علت افزایش قیمت دلار چیست؟

با گذشت حدود یک هفته از راه اندازی مرکز مبادلات ارز نه تنها قیمت دلار فروکش نکرده؛ بلکه به صورت لحظه ای در حال افزایش است. آخرین خبر از قیمت دلار در بازار آزاد حاکی از نزدیک شدن نرخ آن به رقم سه هزار تومان دارد.

با این حال روز گذشته محمود بهمنی وعده داد در روزهای آتی مقاومت بازار ارز شکسته خواهد شد.

در این میان امروز الیاس نادران عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس عنوان کرده است: وضعیت نابسامان بازار ارز را ناشی از ناتوانی نمی دانم بلکه بازار مدیریت نمی شود و رئیس جمهور تعمدا بازار را آشفته نگه داشته است.

وی افزوده است: من وضعیت موجود را حمل بر بی عرضگی و ناتوانی نمی دانم و به نظرم کاملا برنامه ریزی شده است.

این نماینده تهران تاکید کرده است: بخش اعظم مشکل امروز بازار ما به اراده دولت برمی گردد که بازار را آشفته نگه داشته است و من واقعا نمی دانم چه پیش خواهد آمد؟

دکتر عباس شاکری استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «درباره این مسئله که گفته می شود آشفتگی بازار ارز برنامه ریزی شده و عامدا صورت می گیرد، خود آقایان که اطلاعاتی دارند باید اظهارنظر کنند؛ ولی آنچه ما از نتایج کار می بینیم قطعا می توانیم بگوییم عدم مدیریت و سوءمدیریت کار را به اینجا رسانده است.»

وی ادامه داد: «به هر حال باید پرسید چه کسی می خواهد پاسخگوی عواقب این ناپایداری باشد؟ عواقب این موضوع امروز خود را نشان نمی دهد؛ بلکه با وقفه های دو ماهه، سه ماهه و شش ماهه تمام اقتصاد را ناپایدار می کند.»

وی افزود: «یک متغیر کلیدی اقتصاد از ۱۲۰۰ تومان به سمت ۳۰۰۰ هزار تومان حرکت کرده و هر روز هم آقایان صحبت از یک طرح جدید همچون بازار دست دوم، اتاق مبادلات و ... می کنند.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «وضعیت کنونی ناشی از چند علت است. یکی از این علل را می توانیم بحث تحریم ها عنوان کنیم. به هر حال این مسئله نقش دارد؛ اما ما صدها میلیارد دلار نفت فروختیم و موضع ما در مسئله هسته ای نیز امروز اعلام نشده است و تهدیدات و تحریم ها نیز از قبل وجود داشته و از امروز اجرا نشده است.»

وی ادامه داد: «لذا باید پرسید با این همه درآمد ارزی چرا آقایان فکری برای نقل و انتقال آن و برای تحریم فروش نفت نکردند. بنابراین هرچند تحریم ها نقش دارد؛ اما ما از ذخایر خوبی برخوردار هستیم و هم اکنون هم عوایدی داریم، هرچند دریافت و پرداخت آن محدود شده است.»

شاکری گفت: «عمده مطلب که می تواند به آشفتگی بازار ارز کمک کند چند موضوع است. یکی انگیزه های بودجه ای و درآمدی دولت است و دوم سوء استفاده هولدینگ ها، پورت فوها (نگاه دارندگان دارایی های درآمدزا) و کسانی که صرافی دارند می باشد.»

وی ادامه داد: «جالب است که صرافی های زیادی در همین زمان بی ثباتی ارزی احداث شد و حتی از قول نمایندگان مجلس گفته شده برخی بانک ها مشکلات و بدهی های خود را از طریق فروش ارز تامین می کنند.»

این کارشناس مسائل اقتصادی خاطرنشان کرد: «یک اقتصاد ۳۰۰، ۴۰۰ میلیارد دلاری نباید اینقدر شرکت سرمایه گذاری هولدینگ و پورت فو داشته باشد. هیچکدام از این شرکت ها در خدمت تولید نیستند و همگی در خدمت دلالی، خرید و فروش و فعالیت های سوداگرانه می باشند.»

وی تصریح کرد: «مسلما فعالیت های سوداگری در آشفتگی بازار ارز بسیار نقش دارد. خیلی از این هولدینگ ها، صرافی ها و شرکت های سرمایه گذاری یا وابسته به دولت هستند و یا به نوعی تحت نظارت دولت می باشند. لذا این شرکت ها باید مدیریت شوند.»

این استاد دانشگاه گفت: «اگر واقعا اهداف ملی برای ما مهم است چرا باید وقتی ارز کم می شود (البته کم شدن آن هم جای بحث دارد) خیلی از کسانی که نقدینگی های فراوان دارند وارد بازار شده و اقدام به خرید و فروش ارز کنند و دولت هم به طور موقت از مزایای درآمدی آن استفاده کند.»

وی تصریح کرد: «لذا اینکه آشفتگی بازار ارز عامدانه یا غیرعامدانه است را باید خود آقایان بررسی کنند؛ ولی همانطور که گفتم از این چند حالت خارج نیست. مسلما وقتی ارز گران می شود، ریال های مازاد آن را دولت در بودجه صرف و خرج می کند.»

وی افزود: «وقتی به این صورت یک متغیر کلیدی اقتصاد بی ثبات می شود، دلال ها و بخر و بفروش ها که امروز نصفی از اقتصاد را قبضه کرده اند جیب مردم را خالی می کنند و به میلیون ها نفر حقوق بگیر ثابت و افراد مولد و زحمت کش هجوم می برند.»

شاکری درباره وعده بهمنی مبنی بر شکسته شدن مقاومت بازار ارز در چند روز آینده گفت: «این موضوع را باید از خود ایشان پیگیری کرد؛ ولی حداقل ایشان بیاید این نقدینگی که فرماندهی آن دست خود ایشان بوده را ببیند که چند صد هزار میلیارد تومان آن نقدینگی سوداگرانه است و دارندگان این نقدینگی های سوداگرانه با اقتصاد چه می کنند.»

وی تاکید کرد: «با تشکیل اتاق و از این دست موضوعات که نمی توان چنین متغیر کلیدی را مهار کرد و ثبات را به اقتصاد برگرداند.»

این استاد دانشگاه گفت: «از سال های گذشته تا شهریور ۹۰ که ارز فراوان بود و حتی مازاد داشتیم، پورت فو دارها خیلی سراغ ارز نمی آمدند؛ ولی آنقدر نقدینگی زیاد شده است که امروز اقتصاد ما در دنیا از نظر پورت فو داری، بخر و بفروشی، دلالی، بازار به هم زدن، کار نکن و پول در بیار مقام اول را دارد.»

وی تاکید کرد: «این مسئله هم به دلیل مدیریت دولت است که هر روز یک طرحی را اعلام می کنند و رئیس بانک مرکزی هم که خود تزریق کننده این همه نقدینگی به اقتصاد بود اکنون به این صورت راه حل ارائه می کند.»