پایانی بر ماجرای نوازندگان بی ساز تلویزیون؟

نشان ندادن ساز در صداوسیما یکی از موارد انتقاد هنرمندان بوده و سال‌ها است که نوازندگانی که پا به تلویزیون می‌گذارند از نمایش سازشان در قاب تلویزیون محروم هستند. با این حال چند وقتی است که تلویزیون گاهی از دور و گاهی به شکل رسمی و روی آنتن زنده اقدام به نمایش ساز می‌کند.
به گزارش ایسنا، نشان ندادن سازهای موسیقی، از جمله مواردی است که همواره پای ثابت انتقاد هنرمندان و مردم نسبت به عملکرد صداوسیما بوده است؛ به شکلی که یک اسطوره‌شناس و پژوهشگر معتقد است «باید سازها را نشان دهیم. اگر آنها را پنهان کنیم به ادبیات فارسی ضربه زده‌ایم. شعر معاصر ما خالی از واژگان موسیقی و نام سازها شده است زیرا جوانان ما ساز را در تلویزیون نمی‌بینند؛ بنابراین تِمی برای خلق آن ندارند.»
همچنین بابک رادمنش ـ آهنگساز قدیمی که در سال‌های اولیه انقلاب کارمند صداوسیما بوده ـ در این‌باره اظهار کرده است، «من به عنوان یک شهروند از این کار تعجب می‌کنم. نمی‌دانم چه کسی این دستور (نشان ندادن ساز) را داده؟ اگر موسیقی حرام است، پس صدای آن هم نباید باشد! این کار باعث تاسف است. دوستان غیرایرانی هم از این موضوع تعجب می‌کنند. اگر برای کارشان دلیل بیاورند، آدم متوجه می‌شود چرا این کار را انجام می‌دهند.»
علیرضا عصار ـ خواننده و نوازنده ـ نیز گفته بود «من کاری به سیاست‌گذاری کلی صداوسیما ندارم، اما درباره موسیقی این موضوع به همه ما مرتبط است. من برخورد عمومی صداوسیما را در این زمینه دوست ندارم. در اینکه ساز را در تلویزیون نشان نمی‌دهند، هیچ منطقی وجود ندارد.»
با این حال این هنرمند برای حضور خود در برنامه سال تحویل یکی از شبکه‌های تلویزیون شرط نمایش سازش را گذاشته و گفته بود «اهل کارهای سفارشی نیستم و شرطم برای حضور در برنامه (حضور در تلویزیون بعد از ۱۴ سال)، نشان دادن ساز در تلویزیون بود.»؛ شرط او نیز مورد قبول قرار گرفت و هنگام پخش زنده این برنامه، عصار برای دقایقی پشت پیانوی خود نشست و نواخت و آواز خواند.
پیش از عصار، یک بار دیگر نیز برنامه «دورهمی» پیانونوازی سامان احتشامی را نشان داده بود.
پیش‌تر نیز هنگام پخش زنده اختتامیه جشنواره فیلم فجر برای لحظاتی سازهای گروهی که در این برنامه، اجرا می‌کردند از دور نشان داده شد.
اما آخرین اقدام صداوسیما درخصوص نشان دادن ساز، به مراسم بدرقه تیم ملی فوتبال ایران به جام‌جهانی و رونمایی از سرود رسمی آن برمی‌گردد که این مراسم به صورت زنده از شبکه ورزش سیما پخش و در حین اجرای قطعات به پخش نمای دور از ارکستر در حال اجرا (ترکیبی از ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی ایران) بسنده شد.
پیش از این نیز در موارد دیگری، آلات موسیقی در قاب تلویزیون قرار گرفته بود که واکنش‌های مختلفی را هم در پی داشته است.
اما در کل به نظر می‌رسد در چند وقت اخیر صداوسیما قدم‌های نزدیک‌تر (با توجه به زمان پخش برنامه‌ها) و مثبت‌تری را هرچند با محافظه‌کاری در این زمینه برداشته‌ است.
با این حال سامان احتشامی ـ نوازنده پیانو ـ نظر دیگری دارد. او پس از اجرای ارکستر سمفونیک در مراسم بدرقه تیم ملی و پخش از تلویزیون، درباره این اقدامات صداوسیما به ایسنا می‌گوید: در دوران کودکیِ من، بین برنامه کودک و اخبار یک مجری می‌آمد و شعر می‌خواند یا تصاویر گل با مارش عزا پخش می‌شد و هیچ شعف و شادمانی برای ما کودکان به وجود نمی‌آمد. وقتی در دهه ۷۰ ماهواره پا به خانه‌های مردم گذاشت، رادیو و تلویزیون مجبور شد در گفتار و نحوه برنامه‌ریزی‌اش تغییراتی را ایجاد کند.
او ادامه می‌دهد: بعدها گذشت و موسیقی پاپ بین مردم رخنه کرد و خیلی هنرمندان در این جایگاه و فضا برنامه اجرا کردند و بسیاری مردم وارد این عرصه شدند. الان در منطقه سعادت آباد بیش از ۲۰ آموزشگاه موسیقی وجود دارد که همه مردم چه قشر مذهبی و چه غیرمذهبی، وارد دنیای موسیقی شدند و از آن لذت می‌برند.
احتشامی اظهار می‌کند: به نظر من موسیقی صدای خداوند است و در سازی نهفته شده است. همان‌طور که صدای طبیعت داریم. اگر صدای ساز را به گوش کسی نرسانید، انگار صدای خداوند را به گوش کسی نرسانده‌اید.
او معتقد است: سازمان صداوسیما اگر سازی را پخش می‌کند، مجبور است پخش کند و به ناتوانی خودش اذعان می‌کند. اگر مراسم بدرقه تیم ملی فوتبال به جام‌جهانی را نداشتیم، سازها را از دور نمی‌دیدیم. اگر نوروز نداشتیم، ساز عصار را نمی‌دیدیم و اگر دورهمی وجود نداشت، هیچ‌وقت تصویر پیانوی من دیده نمی‌شد.
این نوازنده ادامه می‌دهد: این روزها کمتر کسی فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی را می‌بیند و برای مردم جذابیتی ندارند. بنابراین تلویزیون مجبور است کاری انجام بدهد و از نوازندگان و هنرمندان استفاده کند.
احتشامی بیان می‌کند: برای چه از موسیقی می‌ترسند؟ وقتی ساز پخش می‌شود همه چیز پخش می‌شود، غم، غصه، ایهام، گذشت، عشق و ... .