وقتی تلویزیون برنامه شاد ندارد

در حالی که تحقیقات اخیر از افزایش احساسات ناخوشایند در افرادی که به تماشای تلویزیون می‌نشینند خبر می‌دهد و اینگونه عنوان شده که این حس ناخوشایند حتی با دنبال کردن برنامه‌های مثبت تلویزیون نیز در افراد ایجاد می‌شود، صداوسیمای ما در مناسبتی مثل ایام رمضان که با عنوان «ماه مبارک» از آن یاد می‌شود هم بعضا برنامه‌هایی را پخش می‌کند که کمکی به شاد کردن بینندگان خود نمی‌کند.
به گزارش ایسنا، زمانی تولید و پخش سریال‌های طنز که در عین حال مشکلات اجتماعی را به تصویر می‌کشیدند، برای ایامی مثل ماه رمضان امری معمول محسوب می‌شد و سریال‌هایی چون «خانه به دوش»، «زیرزمین»، «بزنگاه»، «دودکش»، «پایتخت ۴» و ... بر اساس چنین رویکردی ساخته شدند که اتفاقا اغلب آنها در جذب مخاطب موفق هم بودند.
بر اساس چنین سیاستی در چیدمان سریال‌های مناسبتی که تعدادشان معمولا به چهار سریال می‌رسید، اغلب یک سریال طنز هم دیده می‌شد که در کنار مفاهیم معنوی و مذهبی دیگر مجموعه‌ها، بتوانند ایام شاد و مفرحی را هم برای روزه‌داران رقم بزنند.
اما چند سالی است که این نگاه کم‌رنگ‌تر از گذشته دنبال می‌شود و تولید و پخش سریال‌ طنز در رمضان و کلا در تمام ایام سال، دغدغه‌ای جدی برای مدیران تلویزیون و البته فیلمنامه‌نویسان و سازندگان سریال محسوب نمی‌شود.
جبار آذین ـ منتقد آثار نمایشی ـ در گفت‌وگویی با ایسنا در این زمینه معتقد است که «تولید برنامه‌های غم‌انگیز می‌تواند یکی از دلایل اصلی کاهش مخاطبان تلویزیون باشد. تجربه نشان داده که تولید هر چه بیشتر برنامه‌های اندوهگین باعث می‌شود تا گرایش مردم به سمت برنامه‌های شبکه‌های ماهواره‌ای افزایش پیدا کند».
او اظهار کرد: یکی از مناسبت‌های مهم و تأثیرگذار اجتماعی، فرهنگی و عقیدتی در جامعه‌ی ما ماه مبارک رمضان است و سازمان‌های فرهنگی و هنری همانند صداوسیما باید برنامه‌هایی مناسب و مخاطب‌پسند تولید کنند که با حال و هوای این ماه مطابقت داشته باشد. به طور کلی ویژگی‌ ماه رمضان به گونه‌ای است که انسان‌های مومن و روزه‌دار خود را برای تکامل بیشتر آماده می‌کنند و از همین رو لازم است که برنامه‌های مناسبی در جهت کمک به مردم و هم‌سویی با روزه‌داران تولید شود؛ اما این موضوع اصلا به این معنی نیست که با تولید برنامه‌هایی که غم و اندوه از آنها می‌بارد به استقبال ماه رمضان برویم.
این منتقد ادامه داد: استفاده از موضوعاتی که هیچ نوع ارتباطی با ویژگی‌های ماه رمضان ندارد از دیگر رویکردهای صداوسیما در سال‌های اخیر است. این در حالی است که ماه رمضان بستری برای رشد انسان‌ها و جشن شادی مسلمانان است و اصلا نیازی به ترویج غم و اندوه نیست. حتی شاید بتوان گفت یکی از مهمترین پیام‌های ماه مبارک رمضان برای انسان‌ها تبلیغ امید و شادمانی است. بر همین اساس چنانچه آثاری با بستر طنز و مضامین اجتماعی تولید و پخش شود بیشتر به ماهیت ماه رمضان نزدیکی دارد تا برنامه‌هایی که با محتوای غم و اندوه تولید می‌شوند. تجربه نشان داده که تولید برنامه‌های شاد علاوه بر همسو بودن با اهداف ماه رمضان می‌تواند باعث افزایش مخاطبان تلویزیونی نیز شود.
آذین با اشاره به سریال‌های طنزی که در سال‌های گذشته در ماه رمضان از تلویزیون پخش می‌شد، یادآور شد: سال‌ها پیش در ماه مبارک رمضان برنامه‌هایی با ساختار و مضامین طنز تولید و پخش می‌شد که اتفاقا در جذب مخاطب نیز بسیار موفق بودند. اما الان چند سالی است که جای این دست از برنامه‌ها در تلویزیون خالی است و جای آنها را برنامه‌هایی پُر کرده است که حتی اگر ساختار غم‌انگیزی نداشته باشند، اما درون‌مایه آنها به نوعی با غم و اندوه گره خورده است.
او خاطرنشان کرد: متأسفانه این رویکرد به دلیل نوع مدیریت و نگاه سلیقه‌ای کسانی که دستور کار برنامه‌های کلی تلویزیون را طراحی می‌کنند، بیشتر شده است. طبیعتا برنامه‌سازی در تلویزیون کاری سلیقه‌ای نیست و کاری ملی و حرفه‌ای است که نیازمند تحقیقات و برنامه‌ریزی‌های جامع دارد. به دلیل همین رویکرد سلیقه‌ای و غیرحرفه‌ای در حال حاضر جای برنامه‌های شاد و امیدوارکننده در قاب تلویزیون خالی است و این موضوع حتی در ماه رمضان که باید برنامه‌هایی شاد راهی آنتن شود نیز دیده می‌شود.