خودزنی تلویزیون در ضیافت حاشیه ها

ضعف تلویزیون در حوزه «اطلاع‌رسانی» باردیگر زمینه‌ساز حاشیه‌سازی در یکی از طلایی‌ترین بازه‌های زمانی استقبال مخاطبان از رسانه ملی شد.
به گزارش مهر ،بالاخره همانطور که انتظار هم می‌رفت، همزمان با نخستین روز از ماه مبارک‌رمضان، متن ویژه‌برنامه‌های متنوع شبکه‌های مختلف، زیر سایه یک حاشیه نسبتاً تکراری قرار گرفت تا باز هم شاهد خودزنی سیما در یک تایم طلایی دیگر باشیم.
با خداحافظی احسان علیخانی در آئین اختتامیه پنجمین جشنواره تلویزیونی «جام جم» و قطعیت یافتن پایان یک دهه استمرار پخش برنامه رمضانی «ماه عسل» به‌عنوان مهمترین برند شناسنامه‌دار تلویزیون در فهرست تولیدات مناسبتی در یک دهه گذشته، بسیاری کنجکاوانه به دنبال جانشین خوشبختی بودند که شانس بهره‌مندی از مخاطب بالقوه یکی از طلایی‌ترین باکس‌های پخش تلویزیون یعنی دقایق منتهی به افطار در شب‌های ماه مبارک رمضان، را از آن خود می‌کرد.
گزینه‌ها و گمانه‌های متعددی هم مطرح شد اما سرانجام این تایم طلایی پخش در کنداکتور شبکه سه در نخستین شب ماه رمضان به بازپخش یک برنامه قدیمی با سوژه «تسهیل ازدواج جوانان» رسید!
برنامه تلویزیونی «ماه ماه» که بنابر اطلاع‌رسانی روابط عمومی رسانه ملی قرار بود با اجرای بنیامین بهادری جایگزین ماه عسل شود، تنها ساعتی مانده به پخش اولین قسمت، از کنداکتور حذف شد تا موج گمانه‌زنی‌ها و حاشیه‌سازی‌ها در فضای رسانه‌ای کلید بخورد؛ موجی که اتفاقاً این بار به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی محدود نماند و رسانه‌ها و خبرگزاری‌های رسمی را هم در بر گرفت؛ برخی از انصراف خود بنیامین و تن ندادنش به حساسیت‌های حضور در یک برنامه زنده نوشتند و دیگرانی در مقابل خبر از مخالفت‌های پشت پرده مدیران ارشد شبکه و معاونت سیما نسبت به این حضور آن هم در دقیقه ۹۰ خبر دادند؛ گمانه‌زنی‌هایی که البته هیچیک تا امروز به‌صورت رسمی تأیید نشده است.
فارغ از اصل ماجرا و اینکه دلیل واقعی منتفی شدن ناگهانی حضور بنیامین بهادری در قاب رمضانی سیما برای اجرای برنامه تلویزیونی «ماه ماه» چه بوده‌است، توجه به یک وجه اشتراک اساسی میان این حاشیه تازه با حواشی جنجالی صداوسیما در چندماه اخیر که اتفاقاً لطمه‌هایی را نیز به اعتبار رسانه ملی تحمیل کرده است، قطعاً خالی از لطف نیست.
گمانه‌زنی درباره احتمال پیوستن بنیامین بهادری خواننده پاپ به جرگه «استارهای مجری‌شده» در قاب تلویزیون به حدود یک سال پیش‌تر و زمانی که نخستین خبرها درباره تولید برنامه تلویزیونی «تب تاب» مطرح می‌شد، در فضای رسانه‌ای کلید خورده بود. بهادری گزینه اصلی عوامل این برنامه برای اجرا بود اما سرانجام کرسی اجرای این برنامه به باربد بابایی رسید. نام بهادری اما یک گام به فهرست مجریان احتمالی برنامه‌ها نزدیک‌تر شده بود.
با وجود این سابقه اما حضور این خواننده جوان به‌عنوان مجری برنامه رمضانی شبکه سوم سیما زمانی قطعی شد که روزنامه «جام‌جم» به‌عنوان ارگان رسمی رسانه ملی این خبر را در صفحه نخست خود با این تیتر منعکس کرد؛ «بنیامین در ماه عسل». نکته جالب درباره این تیتر استمرار پخش برنامه «ماه عسل» با تغییر مجری بود و این یعنی گمانه‌زنی رسانه‌ها درباره تکیه بنیامین بهادری بر صندلی احسان علیخانی تأیید شده بود.
روز بعد اما خبر دیگری از سوی «روابط عمومی رسانه ملی» با محوریت معرفی برنامه‌های دم افطار شبکه‌های مختلف سیما برای رسانه‌ها ارسال شد که برمبنای آن اجرای بنیامین بهادری به‌صورت رسمی تأیید شد البته در برنامه‌ای با نام «ماه ماه». بعدتر هم به‌صورت غیررسمی از راهروهای صداوسیما خبر رسید که قرار است در شب اول احسان علیخانی مهمان ویژه بنیامین در این برنامه تازه باشد.
 آنچه مرور شد فرآیند انتشار یک خبر ساده درباره جزئیات تولید یک برنامه است که اتفاقاً افکار عمومی نسبت به آن کنجکاوی داشتند و بالطبع رسانه‌ها در تلاش برای پاسخ به این کنجکاوی در رقابت بودند؛ در چنین فضایی اطلاع‌رسانی چند پاره و قطره‌چکانی از مجراهای رسمی سازمان صداوسیما اصلی‌ترین زمینه‌ساز برای حاشیه‌سازی در شب اول ماه رمضان شد.
همان‌طور که اشاره شد این حاشیه وجه اشتراکی با مهمترین حاشیه‌های ماه‌های اخیر سیما از تخلف در جشنواره جام‌جم گرفته تا تعطیلی برنامه نود و جنجال بخت‌آزمایی و…، داشت و آن ضعف عجیب سازوکار اطلاع‌رسانی رسمی صداوسیما است. در مرور تمام این حاشیه‌ها آنچه بیش از هر چیز به چشم می‌آید جای خالی موضع‌گیری قاطع متولیان روابط عمومی رسانه ملی است که عرصه را برای گمانه‌زنی‌ها و دامنه‌زدن به حواشی تنگ کند.
جالب اینکه در چند سال اخیر سازوکار اطلاع رسانی رسمی رسانه ملی به چند شاخه تقسیم شده و در حال حاضر خبررسانی و شفاف‌سازی درباره تحولات مرتبط با هر یک از برنامه‌های تلویزیون چهار متولی دارد که حتی در مواردی اجازه اظهارنظر درباره برنامه را به تهیه‌کننده هم نمی‌دهند؛ «روابط عمومی برنامه»، «روابط عمومی شبکه»، «روابط عمومی معاونت سیما» و «روابط عمومی رسانه ملی»!
موازی‌کاری و گاه تداخل وظایف و اقدامات این زیرمجموعه‌ها که طبیعتاً اصلی‌ترین شرح وظیفه‌شان مدیریت فضای رسانه‌ای پیرامون تولیدات و تحولات سازمان صداوسیما جهت پیشگیری از حاشیه‌سازی‌ها است، خود تبدیل به یکی از اصلی‌ترین عوامل حاشیه‌سازی تلویزیون در ماه‌های اخیر شده است.
در همین نمونه اخیر، همان‌طور که اشاره شد، خبر مربوط به برنامه «ماه‌ماه» با اجرای بنیامین بهادری که پیش‌تر در نشست رسمی حجت‌الاسلام محسن عرفاتی دبیر شورای معارف برای معرفی برنامه‌های رمضانی تلویزیون هیچ اشاره‌ای به آن نشده بود، اولین بار از سوی «روابط عمومی رسانه ملی» برای رسانه‌ها مخابره شد و این در حالی بود که در خبر ارسالی از سوی «روابط عمومی معاونت سیما» برای معرفی برنامه‌های رمضان ۹۸ هم نام و نشانی از این برنامه نبود!
این مدل اطلاع‌رسانی آن هم درباره ساده‌ترین مقوله یعنی «معرفی ویژه‌برنامه‌های مناسبتی»، طبیعتاً فضا را به رسانه‌های رسمی و حتی گاه غیررسمی دیگر داد تا میدان‌دار خبررسانی درباره رونمایی از یک ستاره موسیقی در قامت مجری تلویزیون شوند.
جالب‌تر اینکه بعد از حذف ناگهانی این برنامه از کنداکتور شبکه سه و همزمان با اوج‌گیری گمانه‌زنی و انتشار تحلیل‌های رسانه‌ای درباره این اتفاق همه بازوهای اطلاع‌رسانی رسمی سازمان که بالاتر به آن اشاره شد سیاست سکوت در پیش گرفتند تا شاید مزاحم حاشیه‌سازی‌ها نشوند!
با فرض صحت هریک از فرضیاتی که درباره لغو پخش «ماه ماه» با اجرای بنیامین بهادری در نخستین شب ماه رمضان مطرح شده، بازهم بعید بود اطلاع‌رسانی شفاف، آسیب بیشتری نسبت به آنچه حاشیه‌سازی‌های چند ساعت اخیر برای تلویزیون رقم زده می‌توانست به همراه داشته باشد. چه پای انصراف بنیامین در میان بود، چه مشکل فنی و چه حتی تغییرنظر مدیران درباره پخش زنده و یا ضبطی این برنامه، طبیعتاً اطلاع‌رسانی شفاف ضمن ترمیم اعتبار آسیب‌دیده تلویزیون در ماه‌های اخیر می‌توانست راه را بر هرگونه سوءتفاهم و مهمتر از آن سوءاستفاده بعدی ببندد.
این بار هم اما مسئولان تلویزیون و در صدر آن‌ها متولیان اطلاع‌رسانی در مقام «مدیران روابط عمومی» ترجیح دادند سکوت در پیش بگیرند تا شاهد یک خودزنی دیگر از سوی رسانه ملی آن هم در یک تایم طلایی باشیم!