دست و دلبازی برای موزه هنرهای معاصر

سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران گفت: هیچ خساستی در بازسازی موزه وجود ندارد و با دست‌ودلبازی تمام انجام می‌شود.
به گزارش ایسنا، نشست تشریح بازسازی موزه هنرهای معاصر تهران در این موزه برگزار شد.
علی‌محمد زارع ـ سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران ـ در ابتدای این نشست گفت: پس از سال‌ها که نوید تعمیر این موزه را داده بودیم این مهم امروز به سرانجام رسید. پس از ۴۰ سال که از ساخت این موزه می‌گذرد یکسری نیازهای فوری بود که باید به آن‌ها رسیدگی می‌شد. پس از پیگیری جدی توسط دولتمردان به ویژه دولت دوازدهم، مشاورهای خوبی برای این کار انتخاب شد.
او ادامه داد: ما نیازهای مورد نظر را با دفتر عمرانی وزارت ارشاد مطرح کردیم، از جمله افزایش (ظرفیت محل نگهداری) گنجینه. زیرا گنجانش آن در ابتدا برای ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ نوع اثر بود اما در حال حاضر باید برای بیش از ۴۰۰۰ اثر طراحی شود. نور، رطوبت و دما از جمله موارد دیگری بود که مطرح شد.
در ادامه، مجید ملانوروزی  ـ مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی وزارت ارشاد - اظهار کرد: موزه هنرهای معاصر تهران همواره به دلیل فرم معماری و گنجینه آن حائز اهمیت بوده است. به نظرم اهالی رسانه می‌توانند هر ۱۰ روز یک گزارش از بازسازی این مکان داشته باشند.
او با بیان اینکه تا به حال دو بار مرمت در این موزه انجام شده است، اظهار کرد: اولین بار در دهه ۷۰ کفپوش‌ها مورد تعمیر قرار گرفت و در دهه ۸۰ سقف‌های موزه مرمت شد که این کار شتابزده بود و تأثیری در نم نداشت. از این رو نیاز است برخورد جدی‌تری در این زمینه انجام شود.
ملانوروزی بیان کرد: ما این موضوع را به جد دنبال کردیم و در این زمینه به رئیس جمهور نامه نوشتیم. نمایشگاهی که قرار بود از آثار گنجینه در برلین و رم برگزار شود نیز برای درآمدزایی همین کار بود. برای شروع تعمیر موزه چند موضوع مطرح بود. برخی معتقد بودند برای اینکه گنجینه را وسعت بدهیم برخی از آثار به کتابخانه ملی برده شود اما ما در موزه با اصرار گفتیم حتی یک برگ هم از اینجا خارج نشود. با وجود اینکه مشکل بود موزه را تعمیر کنیم اما برای اینکه کمتر سوءظن پیش بیاید موزه هنرهای معاصر را شش ماه تعطیل کردیم.  
مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی اضافه کرد: قرار شد در ابتدا دو گالری مرمت شود و آن‌ها را با حفظ امنیت برای حفاظت آثار در نظر بگیریم و در ادامه پایش نور، رطوبت صورت بگیرد و ریل‌ها بازسازی شوند و آثار به گنجینه برگردند.
او بیان کرد: این نگرانی وجود داشت که این اثر ملی و فاخر (موزه هنرهای معاصر) صدمه ببینند و تغییر فرم داده شود از طرف موزه و معاونت هنری از گروه‌ها و شرکت‌ها برای این تعمیر دعوت شد. شرکت‌ها طرح‌هایشان را ارائه کردند و شورایی در نظر گرفته شد که بر این موضوع نظارت داشته باشد.
ملانوروزی همچنین از مستندسازی مراحل بازسازی موزه خبر داد و گفت: موزه هنرهای معاصر، موسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر و شرکت پیمانکار کار مستندسازی را به شکل عکس و فیلم انجام می‌شود.
در ادامه این نشست که پیش از ظهر امروز (سه‌شنبه، ۲۵ اردیبهشت‌ماه) در موزه هنرهای معاصر برگزار شد از طرف این موزه اعلام شد که اهالی رسانه هر وقت که بخواهند می‌توانند از روند بازسازی آن گزارش تهیه کنند.
سپس مسعود معمار ـ سرپرست طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ گفت: من از اواخر سال ۹۲ که در این سمت بودم از مکان‌ها و بناهای ارزشمندی مانند موزه هنرهای معاصر و تئاترشهر بازدید داشتم و شرایط آن‌ها را بررسی کردم. درزمان تحویل موزه مشکلاتی وجود داشته و در طول ۴۰ سال نیز به دلیل اینکه خیلی خوب نگهداری نشده است نیاز بود آن را بدون صدمه به اصل بنا بازسازی کنیم. در سال ۹۳ مشکل جدی برودتی موزه را حل کردیم. بازسازی برق اضطراری و سینماتک نیز از جمله کارهایی بود که به فراخور اعتبارمان انجام دادیم و هیچ کدام به موزه آسیب وارد نکرده است.
او در ادامه بیان کرد: با پیگیری از معاونت هنری و همه دولتمردان که دغدغه این موضوع را داشتند خواستیم اعتبار لازم را داشته باشیم که همه کارها را یک‌جا انجام بدهیم. تا اواخر سال گذشته اعتبار اختصاص پیدا نکرد اما بعد که این اعتبار در اختیار ما قرار گرفت مشاور واجد شرایط و پیمانکار این طرح انتخاب شد و امیدواریم کار بازسازی موزه هنرهای معاصر تا پایان شهریورماه تمام شود.
سرپرست طرح‌های عمرانی وزارت ارشاد گفت: مانند دوره بازسازی تئاترشهر خواستیم به ما نمایندگانی را معرفی کنند که به ما مشورت بدهند که در پایان کار هنرمندان راضی باشند. ما معتقدیم نباید به اصل اثر آسیبی وارد شود.
در بخش بعدی، احمد طالبی‌نژاد ـ مشاور طرح بازسازی موزه هنرهای معاصر- با بیان اینکه این کار هم بازسازی و مرمت نیست و هم هست، گفت: این بنا یک بنای معاصر است و ۴۰ سال بیشتر از عمرش نمی‌گذرد. برخورد با یک بنای معاصر هم می‌تواند ساده و هم می‌تواند پیچیده باشد. ما با یک اثر تاریخی که معماری آن را ندانیم و نشناسیم مواجه نیستیم، کافی است زبان آن بشناسیم و از نظر ساختاری بدانیم چه کاری انجام دهیم.
او ادامه داد: در این سال‌ها بنای موزه یکسری الحاقات داشته که باید بنا را از آن‌ها پاک کنیم. همچنین باید یکسری نواقص را مانند مشکلات رطوبتی رفع کنیم. این بنا مسئله جدی ندارد و سازه آن پابرجاست. اتفاقاتی که در آن افتاده جزئی است مانند پوسیدگی لوله که باید عوض شود. در زمانی تعمیرات عجولانه‌ای انجام شده مانند تعمیر بام موزه که باید کاملا برداشته شود تا به عایق رطوبتی برسیم و دوباره آن را به شکل اولش برگردانیم. ورق‌های مسی آسیب دیده اما پس از تعمیر سقف در مقابل رطوبت و حرارت عایق خواهد شد.
طالبی‌نژاد بیان کرد: موضوع بعدی توجه به اصالت سبک بناست که باید با زبان خودش با آن مواجه شویم و الحاقات را رفع کنیم. اگر بخواهیم چیزی را به موزه اضافه کنیم باید به سبک خودش باشد.
او اظهار کرد: ساماندهی موضوع بعدی ماست. با زبانی که خود بنا دارد به راحتی به ما می‌گوید چه چیزی کجا می‌تواند باشد. همه چیز در این ساختمان واضح و روشن است. قرار نیست در گالری‌ها اتفاق بیفتد بلکه ساماندهی در بخش پشتیبانی، گنجینه و اداری خواهد بود.
مشاور این طرح همچنین گفت: مسئله مهم ما افزایش (ظرفیت) گنجینه است. ما نمی‌توانیم بیش از حد ظرفیت ایجاد کنیم بلکه حداکثر با ارفاق می‌تواند تا ۵۰ درصد به گنجینه این موزه اضافه شود. اما ظرفیت بیش از این نیست. این موضوع ساماندهی می‌شود و با سیستم‌های جدید الکترونیک و پیشرفته انجام خواهد شد.
ملانوروزی در بخش بعدی این نشست که به پرسش و پاسخ خبرنگاران اختصاص داشت در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با معمار اصلی موزه (کامران دیبا) برای این بازسازی صحبت شده است، یا نه؟ اظهار کرد: در این سال‌ها او را در جشنواره‌های مختلف دیده‌ایم و دغدغه‌هایش را می‌دانیم. مانند کفپوش، آرم موزه و یا قرنیزهای کنار گالری‌ها. اگر نیاز باشد او در جریان هست اما نه اینکه حضور داشته باشد و ما از پیمانکار موزه نیز نقشه را گرفته‌ایم.
در ادامه معمار درباره اولویت بازسازی‌ها گفت: کارها مرحله به مرحله پیش می‌رود. با توجه به تقدم و تاخر کارها، برخی تعمییرات به شکل موازی انجام می‌شود.
ملانوروزی نیز درباره حضور میراث فرهنگی در روند این کار بیان کرد: سازمان میراث فرهنگی بخشی از وزارت ارشاد بوده که جدا شده است. در یک ماه گذشته کارشناسان میراث فرهنگی به موزه آمدند و گزارش‌هایی را نوشتند. میراث فرهنگی به حوزه آثار تاریخی و قدمت‌بالا می‌پردازد اما با وجود قانون و اینکه دیوان محاسبات و بازرسی کل کشور خواسته بود، میراث فرهنگی به بازسازی موزه هنرهای معاصر هم ورود کرد.
او در بخش دیگری از سخنان خود درباره مشخص شدن تکلیف زمین موزه هنرهای معاصر که در حال حاضر بازارچه‌ای در آن وجود دارد، اظهار کرد: این زمین سند نداشت برای آن سند گرفتیم؛ رأی دادگاه به نفع موزه بوده است. این موضوع باید به جد دنبال شود.
مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی وزارت ارشاد همچنین درباره‌ی آخرین وضعیت آثار گنجینه موزه تاکید کرد: خطر خاصی برای آثار موزه وجود ندارد. آثار روتکو موزه هنرهای معاصر، از دیگر نقاط دنیا وضعیت مناسب‌تری دارد.
در ادامه زارع در پاسخ به پرسش ایسنا درباره اینکه چرا به برگزاری نشست پس از آغاز بازسازی موزه، تصمیم گرفته شد، بیان کرد: ما می‌خواستیم کار شروع شود. یکی از موضوعات ما هم تخصیص اعتبار بود. به هر حال اول اردیبهشت اعلام کردیم مرمت آغاز شده است. برگزاری نشست هم قرار بود زودتر انجام شود، جمع کردن همه دوستان در یک زمان نیز موضوع دیگری بود که این نشست را به تاخیر انداخت.
او درباره دو پرسش دیگر ایسنا مبنی بر اعلام دقیق رقم بودجه بازسازی موزه و استفاده از کارشناسان خارجی و تعاملات بین‌المللی برای این کار، اظهار کرد: دولتمردان تصمیم گرفتند یک بار برای همیشه بازسازی موزه را انجام بدهند. محدودیتی برای بودجه اعلام نشده است. تلاش مشاور طرح و وزارت ارشاد این است که از بهترین نوع داخلی متریال که با متریال خارجی رقابت می‌کند، استفاده کنند.
سرپرست موزه هنرهای معاصر اضافه کرد: مهم‌ترین موضوع گنجینه است؛ سیستم اطفای حریق آن قدیمی است و قرار است به‌روز شود. هیچ خستی در بازسازی موزه وجود ندارد و با دست‌ودلبازی تمام انجام می‌شود. باید امروز کاری انجام دهیم که در آینده نیاز به دغدغه نباشد.
معمار نیز در همین زمینه گفت: اعتبارات ما مشخص است. موزه اعتبار سنواتی دارد، ۶ میلیارد تومان اعتبار سال ۱۳۹۶ است که ۱۰۰ درصد اختصاص داده شده است.
او ادامه داد: ما به کارشناسان خارجی احتیاجی نداریم زیرا طراح اولیه موزه، ایرانی بوده است. ما با او مشورت می‌کنیم افزایش فضای گنجینه نیز با نظر او انجام می‌شود.
سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی وزارت ارشاد، ادامه داد: البته در مواردی مانند استفاده از موکت‌های غیرقابل اشتعال که تولید داخلی ندارد، از متریال خارجی استفاده می‌کنیم.
در بخش دیگر این نشست زارع اظهار کرد: مرمت آثار موزه در این پروژه نیست، اگر آثار خارجی باشد باید با بنیادهای خاص خودش وارد مذاکره شد.
سپس محسن عقابی ـ مجری طرح بازسازی موزه هنرهای معاصر ـ توضیح داد که ارزش ساختمان موزه زیاد است و قابلیت ثبت در «دوکومومو» (نهاد بین‌المللی مستندنگاری و حفاظت از آثار معماری مدرن و معاصر) را دارد.
او بیان کرد: جای نگرانی عجیب و غریبی برای این ساختمان نیست.
ملانوروزی نیز درباره مشورت با انجمن‌های هنری در زمینه بازسازی موزه هنرهای معاصر اظهار کرد: حتما با آن‌ها مشورت خواهیم کرد. قرار است جلسه‌ای داشته باشیم که نماینده انجمن‌ها در آن حضور داشته باشد.
طالبی‌نژاد نیز تاکید کرد: هیچ دیوار یا قسمت اصلی بنا را خراب نمی‌کنیم، بلکه کاری که انجام می دهیم، ساماندهی است. از طرفی تاسیسات گنجنیه، مستقل خواهد شد و تنظیم دمای آن به شکل جدا با بقیه ساختمان موزه انجام می شود. ظرفیت گنجینه نیز (بعد از بازسازی و افزایش ظرفیت) اگر پاسخگوی آینده آن نیست باید فکر دیگری کرد.  
ملانوروزی همچنین اظهار کرد: کامران دیبا در زمان ساخت موزه جوان بوده و تجربه ساخت این بنا را نداشته است. به عنوان مثال، موزه اتاق مرمت ندارد.
مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی وزارت همچنین درباره ارزش گنجینه موزه هنرهای معاصر، گفت: قیمت‌ آثار هنری همیشه متغیر است. ما نیز نمی‌خواهیم آن‌ها را برای فروش قیمت کنیم اما از حراج کریستیز قیمت آثار خارجی را می‌گیریم. ارزش گنجینه حدود ۵ میلیارد دلار قیمت‌گذاری می‌شود، البته عده‌ای ارزش آن را تا ۱۰ میلیارد دلار نیز می‌دانند.