پیشنهاد سخت و زیان‌آور شمردن شغل مرمت اسناد

ین خبر را سید رضا صالحی امیری، مشاور رئیس‌جمهور و رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران صبح امروز یکشنبه (نهم آذرماه) و در همایش مدیریت اسناد که هم‌اکنون در آرشیو ملی ایران در حال برگزاری است، اعلام کرد.

صالحی امیری در این همایش که قرار بود با حضور محمدباقر نوبخت، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور برگزار شود، اما وی در این برنامه حضور نیافت، با بیان اینکه کارکنان حوزه اسناد نه تنها در آرشیو ملی ایران، بلکه در سایر مراکز اسنادی در وضعیت سختی به لحاظ حداقل‌های حقوق، دستمزد و مزایا در مقایسه با سایر پرسنل قرار دارند و حتی در زمان اعطای برخی مزیت‌ها، در انتهای لیست هستند، گفت: این در حالی است که آنها در شرایطی سخت و زیان‌آور کار می‌کنند.

وی افزود: نمی‌توان کسانی را که در سطوح طبقه‌بندی مشاغل، در شرایطی نه چندان سخت و زیان‌آور فعالیت می‌کنند، سخت و زیان‌آور بدانیم اما کارکنان حوزه اسناد را که در شرایطی بسیار سخت، مبادرت به مرمت و احیای اسناد ملی کشور می‌کنند، سخت و زیان‌آور ندانیم.

صالحی امیری در همین رابطه گفت: من در اولین جلسه‌ای که اخیرا با دکتر نوبخت (معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری) و آقای عسگری‌آزاد (جانشین نوبخت) داشته‌ام، این موضوع را به عنوان یک پیشنهاد مطرح کردم و به جد آن را پیگیری می‌کنم.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ادامه داد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی در دوره مدیریت جدید، هشت برنامه استراتژیک را برای خودش تعریف کرده است. البته حرکت بدون یک رویکرد آرمانی، استراتژیک و عملیاتی، معمولا تلاش در مسیری است بدون چراغ و احتمال اینکه به مقصد برسد یا نرسد، وجود دارد. اما ما نیازمند این هستیم که بدانیم الان کجاییم، نقطه مطلوب‌مان کجاست و برای دستیابی به این نقطه مطلوب چه کار باید بکنیم؟

وی با بیان اینکه من در حوزه فرهنگی ۴۳ آسیب، در حوزه آموزشی ۲۰ آسیب و در سطح کلان هفت آسیب را شناسایی کرده‌ام، تاکید کرد: یکی از چالش‌های اساسی نظام در عرصه مدیریت اجرایی کشور، فقدان انسجام درونی میان اجزای نظام اداری است که متاسفانه در هشت سال گذشته هزینه‌های سنگینی را به کشور تحمیل کرده است.

صالحی امیری اضافه کرد: اولین آسیب این است که سیاست‌های اسناد در کشور ما واحد نیست و ما دچار نوعی تعارض سیاستی هستیم و دلیل آن هم این است که هدف آرمانی و چشم‌اندازی برای این حوزه طراحی و تدوین نشده است. مرزهای ژله‌ای که بین دستگاه‌ها تعریف شده، تبدیل به مرزهای آهنین شده و ما این مرزهای صوری را به مرزهای بنیادین تبدیل کرده‌ایم، در حالی که مرزهای اداری صرفا برای شفاف‌سازی ماموریت‌ها و ارزیابی عملکرد هستند.

به گفته وی، چالش دوم در حوزه اسناد، چالش ساختاری است؛ ساختار اسناد در دستگاه‌ها در سطح ملی مناسب و متناسب با ظرفیت آن تنظیم نشده و اسناد ملی و آرشیو ملی در جایگاه خودش قرار ندارد.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به کمبود بودجه‌هایی که به مراکز اسنادی اختصاص پیدا می‌کند اشاره کرد و یادآور شد: کمترین بودجه در سطح ملی به مراکز اسنادی و مرکز اسناد ما اختصاص می‌یابد. چالش دیگر، چالش مدیریتی است؛ مدیریت در مجموعه اسناد ملی، فاقد انسجام و کارآمدی لازم است.

وی با بیان اینکه تعداد مراجعه‌کننده به اسناد ملی ایران روزانه به طور متوسط پنج الی ۱۰ نفر است، گفت: من در همین سفر اخیرم به اسپانیا و فرانسه شاهد بودم که موج جمعیت در راه رفت‌وآمد مراکز اسنادی و آرشیو ملی این کشورها است. دلیل این مساله این است که مدیران ما در این حوزه جایگاه و تناسب با ماموریت‌ها را به خوبی درک نکرده‌اند.

صالحی امیری چالش چهارم را نیز چالش تقنینی ذکر کرد و با بیان اینکه مقصودم از این مساله، نظام قانونگذاری به مفهوم عام آن است و نه صرفا مجلس، یادآور شد: مرزهای مشخص با اختیارات کافی برای حوزه اسناد در نظام قانونگذاری ما تعریف نشده است. ما همچنین دچار تاخر جدی در حوزه دیجیتال‌سازی اسناد هستیم. به علاوه ما در عرصه برنامه‌ریزی در نظام اسنادی کشور دچار ضعف جدی هستیم و زبان و سیاست واحدی در این خصوص وجود ندارد.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: چالش بعدی، چالش کارکردی و عملکردی است؛ مرزهای کاذب، عملکردهای ما را زیر سئوال برده و به نظر می‌رسد باید به این عقلانیت برسیم که همه ما اعضای یک شجره و یک درخت تنومند به نام «اسناد ملی کشور» هستیم.

وی با تاکید بر لزوم تعریف و تدوین سند راهبردی بلند مدت البته با گام‌های کوچک در مجموعه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و به ویژه حوزه آرشیو ملی، گفت: امروز حتی یک بقال هم برای تامین کالاهای دو هفته بعد مغازه‌اش برنامه دارد.

صالحی امیری، استفاده از مقوله آموزش نوین و همچنین تجربه‌های اسنادی کشورهای دیگر را در آرشیو ملی ایران ضروری دانست و تاکید کرد: نمی‌توان منکر تجربه‌های ذی قیمت کشورهای دیگر در حوزه اسناد شد. ما می‌توانیم و باید از این تجربه‌ها استفاده کنیم و حتما باید در سال ۹۴ گروه‌هایی از کارشناسان حوزه سند را برای استفاده از این تجربه‌ها و کسب این آموزش‌ها اعزام کنیم و از آن طرف هم استادان خارجی حوزه سند را به ایران بیاوریم.

رئیس کمیته ملی حافظه جهانی همچنین در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به ثبت هفت اثر ایرانی در حافظه جهانی یونسکو، چهار اثر در حافظه منطقه‌ای آن و همچنین ثبت ملی ۴۲ اثر، به مسئولان حوزه اسناد دستگاه‌های دولتی پیشنهاد همکاری جدی با آرشیو ملی ایران را داد و گفت: شما هر سندی را که فکر می‌کنید ارزش ملی دارد، در سطح ملی به ثبت برسانید؛ ضمن اینکه می‌توانید نشست‌های خود را با آرشیو ملی ایران به صورت ماهیانه برگزار کنید.

وی همچنین به دستگاه‌های دولتی و وزارتخانه‌ها پیشنهاد تدوین تاریخ شفاهی خودشان را کرد و یادآور شد: آیندگان باید بدانند که در آموزش و پرورش ما چه اتفاقی افتاده است. در بهداری ما چه اتفاقی افتاده است و یا در حوزه وزارت کشور و یا وزارت امور خارجه چه رویدادهایی اتفاق افتاده است؟ ما به عنوان آرشیو ملی ایران آمادگی داریم که آموزش‌های لازم را در این خصوص به وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی ارائه کنیم.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در پایان سخنانش با نقل خاطره‌ای از فردی که انبوهی از نسخ خطی را در یک مسجد پیدا کرده است، به وضعیت به گفته او فاجعه‌بار و اسفبار نگهداری از نسخ خطی در نقاط مختلف کشور اشاره کرد و گفت: شخصی اخیرا به من مراجعه کرد و گفت، من روزی رفته بودم مسجد محله‌مان در کاشان. به هیات امنای مسجد گفتم که علاقه‌مند هستم نقاط مختلف مسجد را از نزدیک ببینم و متوجه شدم که چندین گونی نسخه خطی در مناره این مسجد قرار داشت. او البته گفت که ما این نسخه‌های خطی را گرفتیم برای مرمت و فهرست‌نویسی به مرکز متبوع خودمان بردیم.