تفاوت اسپیکرهای خانگی و اسپیکرهای استودیویی

آثار موسیقی امروزی، خصوصاً در سبک‌های متداول همچون پاپ و راک، معمولاً با هدف پخش در سیستم‌های صوتی استریوی خانگی ساخته می‌شوند. با این حساب، آیا نمی‌شود از همین سیستم‌های صوتی خانگی، برای ساخت و میکس موسیقی نیز استفاده کرد؟ پاسخ کوتاه به این سوال، "خیر" است! زیرا تفاوت‌هایی اساسی میان اسپیکرهای خانگی و اسپیکرهای مانیتورینگ وجود دارد که استفاده از اسپیکرهای خانگی برای مصارف حرفه‌ای را به کاری غیرمنطقی و غیراصولی تبدیل می‌کند. به همین دلیل نیز تمامی مهندسین صدا و آهنگسازان، برای ساخت و میکس موسیقی، از اسپیکرهای استودیویی استفاده می‌کنند. اما تفاوت‌های اصلی میان اسپیکر های-فای و اسپیکر مانیتورینگ چیست؟ در این مطلب قصد داریم با جزئیات به این تفاوت‌ها بپردازیم تا آشنایی بیشتری با ویژگی‌های هر یک از این دو نوع اسپیکر پیدا کنید.

تفاوت‌های فنی

پیش از هر چیز، بیایید تفاوت‌های فنی میان اسپیکرهای خانگی و اسپیکرهای استودیویی را مورد بررسی قرار دهیم. اسپیکرهای خانگی و های-فای، معمولاً همیشه از نوع پسیو (passive) هستند؛ به این معنا که برای تولید صدا، نیاز به یک امپلیفایر مجزا دارند. اما اسپیکرهای مانیتورینگ مدرن، به‌جز در مواردی معدود، تقریباً همگی از نوع اکتیو (active) هستند که به معنای برخورداری آنها از یک امپلیفایر داخلی است. به همین دلیل، برای اتصال این دسته از اسپیکرها به دستگاه‌های پخش‌کننده، نیازی به یک امپلیفایر نخواهید داشت و باید آنها را به‌صورت مستقیم به یک دستگاه دارای خروجی لاین با کنترل ولوم، همچون کارت صدای استودیویی و یا مانیتور کنترلر متصل کنید.

اما از کجا می‌توان متوجه شد که یک اسپیکر اکتیو است یا پسیو؟ یک راه ساده برای فهمیدن سریع نوع کلی اسپیکر، وجود یا عدم وجود یک ورودی برق شهری در پشت آن است. در واقع، اگر در بخش پشتی یک اسپیکر، یک ورودی برق شهری وجود داشته باشد، این اسپیکر اکتیو است؛ در غیر این صورت، با یک اسپیکر پسیو روبرو هستید.

اسپیکرهای اکتیو معمولاً از لحاظ فنی و عملکردی دارای مزایایی قابل توجه نسبت به نمونه‌های پسیو هستند. نمونه‌های باکیفیت‌تر این نوع از اسپیکر مانیتورینگ معمولاً به چند امپلیفایر مجزا مجهز هستند که هر یک، وظیفه به حرکت درآوردن یکی از درایورها را بر عهده دارند. در واقع، توییتر، ووفر و در شرایطی، درایور میدرنج در این اسپیکرها، هر یک به‌وسیله یک امپلیفایر مجزا تغذیه می‌شوند. این امر باعث می‌شود که درایورهای این دسته از اسپیکرها همواره توان کافی برای به حرکت درآمدن را در اختیار داشته باشند و بدین شکل، صدا را به‌شکلی بسیار پویا و طبیعی تولید می‌کنند. در مقابل، درایورهای یک اسپیکر پسیو معمولاً توان مورد نیاز خود را تنها از یک امپ تأمین می‌کنند و از این رو ممکن است در بازتولید صداهای شدید و قوی، عملکردی پویا را از خود به نمایش نگذارند.

وجود امپلیفایرهای مجزا برای هر درایور در اسپیکر، ساخت و به‌کارگیری کراس‌اُور‌هایی بسیار دقیق‌تر را نیز در آنها ممکن می‌سازد. در این شرایط، نه‌تنها می‌توان کراس‌اور را در موقعیتی پیش از پری‌امپ‌ها قرار داد، بلکه می‌توان با بهره‌گیری از مدار پیشرفته‌تر این امپلیفایرهای مجزا، شیب‌هایی تندتر را در پاسخ‌دهی فرکانسی این فیلترها اعمال کرد. این امر باعث کاهش اشتراک فرکانسی میان ووفر و توییتر می‌شود و در نهایت، صدایی دقیق‌تر و شفاف‌تر را حاصل می‌کند.

ابزارهایی متفاوت برای کاربری‌هایی متفاوت

افراد حرفه‌ای، همچون آهنگسازان و مهندسین میکس، موسیقی را با دیدگاهی متفاوت از شنوندگان عادی می‌شنوند و در آن به دنبال جزئیاتی متفاوت هستند. دوستداران عادی موسیقی تنها می‌خواهند از گوش دادن به موسیقی‌های مورد علاقه خود لذت ببرند و معمولاً اینکه آنچه می‌شنوند تصویری حقیقی و بدون تحریف از موسیقی است یا خیر، برایشان اهمیتی ندارد. در شرایط گوش دادن موسیقی به‌صورت تفریحی، تنها تجربه حسی کاربر اهمیت دارد و مباحث فنی چندان مطرح نیستند. به همین دلیل نیز اکثر شنوندگان غیرحرفه‌ای موسیقی، اسپیکرهایی را ترجیح می‌دهند که موسیقی را به‌شکلی اغراق‌شده و زیباتر از واقعیت به نمایش می‌گذارند.

از این رو، بسیاری از اسپیکرهای خانگی و های-فای، محدوده فرکانسی تربل و بیس را با اغراق بازتولید می‌کنند و در واقع، از پاسخ‌دهی فرکانسی به‌شکل حروف V یا U برخوردارند تا موسیقی را به‌شکلی قدرتمندتر و شفاف‌تر از آنچه هست، به شنونده خود نشان دهند.

در مقابل اما موزیسین‌ها، آهنگسازان و مهندسین میکس، در اسپیکر به دنبال ویژگی‌هایی کاملاً متفاوت هستند و می‌خواهند موسیقی را از طریق آن به طبیعی‌ترین و صادقانه‌ترین شکل ممکن بشنوند. به دنبال همین امر، این دسته از افراد به اسپیکری نیاز دارند که هیچ اغراقی در بازتولید موسیقی نداشته باشد و آن را زیباتر از حقیقت پخش نکند. در استودیوهای خانگی نیز همین نیازها به قوت خود باقیست و اگر ایرادی همچون نتی اشتباه، صدایی گوش‌خراش یا هر جزئیات دیگری در موسیقی وجود دارد، اسپیکر شما باید آن را به‌شکلی دقیق نمایش دهد تا بتوانید پیش از انتشار موسیقی، آن را به بهترین شکل اصلاح کنید. به همین دلیل باید اسپیکری را برای استفاده در این شرایط خریداری کنید که جزئیات صوتی را به‌شکلی دقیق‌تر از یک اسپیکر خانگی به گوش شما برساند.

در مرحله میکس یک اثر موسیقی، باید از توازن کامل تمامی اجزای آن با یکدیگر اطمینان حاصل کنید. در واقع، در این پروسه، مرزی بسیار باریک میان یک صدای بلند و یک صدای بیش‌ازحد بلند و یا یک درام قدرتمند و یک درام لاین غالب که سایر عناصر موسیقی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، وجود دارد. اما مرز میان یک بیس قوی و گرم و یک بیس انفجاری بی‌کیفیت و همچنین یک تربل شفاف و قوی و یک تربل گوش‌خراش، حتی از این هم باریک‌تر است و درک آن، نیازمند استفاده از ابزارهایی دقیق و توجهی بسیار است. به عبارت دیگر، برای این که بتوانید چنین ایرادات ظریفی را در موسیقی خود بیابید و تصمیماتی صحیح را نیز در زمینه اصلاح آنها اتخاذ کنید، نیازمند یک اسپیکر مانیتورینگ با صدایی بسیار طبیعی و پاسخ‌دهی فرکانسی خطی هستید.

انتخاب یک اسپیکر مانیتورینگ مناسب

زمانی که قصد خرید اسپیکر مانیتورینگ را دارید، سعی کنید همچون یک مصرف‌کننده عادی برخورد نکنید و در مرحله انتخاب، دقتی بیشتر را به خرج دهید.

اکثر فروشگاه‌های لوازم استودیویی، دموی اسپیکرهای مانیتورینگ خود را با استفاده از آثار موسیقی بسیار باکیفیت، همچون سی‌دی‌های گروه موسیقی استیلی دن (Steely Dan) انجام می‌دهند تا به این شکل، تجربه‌ای لذت‌بخش‌تر از خرید اسپیکر را برای شما رقم بزنند و احتمال خرید آن وسیله توسط شما را افزایش دهند. اما آیا گوش دادن به یک موسیقی با مسترینگ و ضبطی به‌واقع بی‌نقص، می‌تواند توانایی‌های یک اسپیکر در به نمایش گذاشتن ایرادات یک موسیقی را به‌درستی نشان دهد؟ شنیدن چنین موسیقی‌هایی به‌وسیله اسپیکرهای مانیتورینگ موجود در فروشگاه، احتمالاً باعث می‌شود که خوش‌صدا‌ترین اسپیکر مانیتورینگ موجود در آن فروشگاه را انتخاب کنید که موسیقی را به‌شکلی زیباتر از سایر اسپیکرها به نمایش می‌گذارد. شوربختانه اسپیکری که موسیقی را به‌شکلی زیباتر نمایش دهد، معمولاً دقتی پایین‌تر از سایر هم‌نوعان خود دارد و ماهیت صوتی آن بیشتر به یک اسپیکر‌ های-فای خانگی نزدیک است تا یک اسپیکر مانیتورینگ حرفه‌ای!

به دنبال همین امر، بسیار بهتر است که در آزمایش اسپیکرهای مانیتورینگ در یک فروشگاه، از موسیقی‌هایی که می‌شناسید و آثاری که می‌دانید مشکلاتی جزئی در میکس خود دارند، استفاده کنید. به هیچ وجه اسپیکری را انتخاب نکنید که میکس‌های شما را زیباتر نشان می‌دهد؛ بلکه اسپیکری را با خود به خانه ببرید که تمامی ایرادات و اشتباهاتی که در میکس موسیقی خود انجام داده‌اید را به‌وضوح به شما نشان می‌دهد! فراموش نکنید که تنها زمانی موسیقی شما عاری از ایراد است و در تمامی سیستم‌های صوتی به‌شکلی بی‌نقص پخش می‌شود که حتی با گوش دادن به آن به‌وسیله دقیق‌ترین اسپیکرهای مانیتورینگ نیز نتوانید ایرادی را در آن بیابید!

امیدواریم که با این مطلب، توانسته باشیم شما را به‌طور کامل با تفاوت‌های اصلی یک اسپیکر مانیتورینگ با یک اسپیکر خانگی آشنا کنیم و به شما در انتخاب یک گزینه مناسب نیز کمک کرده باشیم. همچنین فراموش نکنید که اگر برای انتخاب و خرید اسپیکر مانیتورینگ به مشاوره تخصصی و دقیق نیاز دارید، می‌توانید روی کمک کارشناسان خبره گیتار ایران حساب کنید.