تصمیم به سقوط حکومت اسد روزها و هفته‌ها قبل از آتش‌بس لبنان اتخاذ شد

دان رولاندز (Dane Rowlands) استاد روابط بین‌الملل دانشگاه کارلتون کانادا در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به عوامل دخیل در تحولات اخیر در سوریه گفت: دو عامل اصلی در اتفاقات اخیر نقش داشتند؛  اول، شدت درگیری‌ها اخیراً نسبتاً کم بود که این امر به هر دو طرف اجازه داد تا کمی خود را بازیابی کنند و ظرفیت نظامی و حمایت داخلی و خارجی خود را تقویت کنند. دومین عامل ازسرگیری درگیری‌ها به تضعیف متحدان اسد مرتبط بود.

روسیه به دلیل درگیری در اوکراین کمتر مایل و قادر به حمایت از اسد بود

وی افزود: روسیه به دلیل تهاجم خود به اوکراین مشغول و مجبور به تخصیص منابع نظامی و توجه به آن درگیری‌ها شد و کمتر مایل و قادر به حمایت از اسد، از جمله ارائه حمایت هوایی اساسی بود. دیگر متحد اصلی اسد، یعنی حزب‌الله هم در درگیری با اسرائیل به شدت از نظر توان نظامی و رهبری آسیب دید.

استاد روابط بین‌الملل دانشگاه کارلتون کانادا در پاسخ به اینکه چرا پس از اعلام آتش‌بس موقت در لبنان، شاهد تحولات سوریه بودیم، عنوان کرد: به نظر من این رویدادها به یکدیگر مرتبط بودند، هرچند که این آتش‌بس نیست بلکه بیشتر برای جبران خسارات حزب‌الله در لبنان است و احتمالاً دلیل اصلی برای تجدید فعالیت گروه‌های معارض در سوریه بود.

تصمیم به تحرکات علیه حکومت اسد روزها یا هفته‌ها قبل از آتش‌بس لبنان اتخاذ شد

وی یادآور شد: این گروه‌ها از ضعف نسبی متحدان اسد بهره‌برداری کردند. به احتمال زیاد تصمیم به آغاز تحرکات در سوریه توسط مخالفان دولت اسد و پس از شروع درگیری حزب‌الله و اسرائیل گرفته شد، اما قبل از آتش‌بس. به عبارت دیگر تصمیم به تحرکات علیه حکومت اسد احتمالاً روزها یا هفته‌ها قبل از آتش‌بس اتخاذ شد.

ترکیه از سال ۲۰۱۱ از طریق آموزش و ارائه کمک‌های نظامی از مخالفان اسد حمایت کرد

رولاندز درباره ارزیابی خود از نقش ترکیه و روسیه در تحولات اخیر گفت: روسیه حمایت حیاتی از دولت اسد، به ویژه از طریق پشتیبانی هوایی ارائه داد و حتی در طول تهاجم خود به اوکراین مایل بود که حضور خود در سوریه را ولو ضعیف‌تر حفظ کند، به شرط آنکه شدت درگیری‌ها نسبتاً کم باشد. اکنون روسیه باید تصمیمات دشوارتری اتخاذ کند.

وی افزود: دولت ترکیه از سال ۲۰۱۱ به طور مداوم از اکثر مخالفان دولت اسد از طریق آموزش و ارائه کمک‌های نظامی حمایت کرد. ترکیه همچنین علاقه جداگانه‌ای به سرکوب ملی‌گرایی کردها دارد، هرچند که گروه‌های کردی یکی از موفق‌ترین گروه‌های مخالف دولت اسد بوده‌اند.

ایران در وقایع اخیر تا جایی که توانست از اسد حمایت کرد

این استاد روابط بین‌الملل در پاسخ به این سوال که ایران در این تحولات چه ابتکار عملی می‌تواند داشته باشد، گفت: ایران مدت‌ها از اسد به طور مستقیم و از طریق حمایت از حزب‌الله پشتیبانی کرد و تلاش کرد با حمایت از دولت فعلی، نفوذ خود را در سوریه حفظ کند. در حال حاضر این انتظار و پیش‌بینی وجود دارد که ایران علاقه‌مند به کاهش تنش‌ها باشد. ایران در وقایع اخیر تا جایی که توانست از اسد حمایت کرد بدون اینکه نیروهای نظامی خود را مستقیماً وارد کند، زیرا می‌دانست این امر موجب تشدید جدی تنش در منطقه خواهد بود و احتمالاً واکنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را برمی‌انگیزد.

وی افزود: گمان می‌کنم که دولت ایران ترجیح داد از دیپلماسی برای جلب حمایت جهت کاهش تنش استفاده کند، اما همانطور که پیش‌بینی می‌شد ایران نتوانست کار زیادی برای کاهش تنش‌ها در منطقه انجام دهد، زیرا روابط تهران با قدرت‌های کلیدی منطقه‌ای همچنان ضعیف است. اکنون که مخالفان اسد به قدرت رسیدند، حامیان آن‌ها در منطقه انگیزه کمی برای حمایت از ابتکار ایران خواهند داشت.

شرایط میدانی در سوریه بیش از حد پویا بود

بازیگران خارجی اهرم کافی برای مجبور کردن طرفین تحولات سوریه به مذاکره نداشتند

رولاندز درباره راه‌حل‌های پیش رو برای کاهش تنش‌های احتمالی در آینده در سوریه یادآور شد: با توجه به وضعیت فعلی منافع و اتحادها، به نظر نمی‌رسد که کار زیادی بتوان انجام داد. ظاهراً برخی از دولت‌هایی که از مخالفان اسد حمایت کردند، علاقه‌مند به بررسی یک توافق مذاکره‌شده برای عادی‌سازی روابط با سوریه هستند، اما همانطور که به نظر می‌رسید شرایط در میدان بیش از حد پویا بود و نه دولت اسد و نه مخالفان داخلی‌اش مایل به انجام مصالحه‌های لازم برای یک توافق نبودند. همچنین، بازیگران خارجی نیز اهرم کافی برای مجبور کردن طرفین به مذاکره نداشتند.