مهاجرت تحصیلی، حاصل محدودیت‌ پذیرش دانشگاه‌ها

گروه اجتماعی-سعید تهرانی: «16هزار دانشجوی ایرانی در دانشگاه‌های غیرمجاز یکی از کشورهای منطقه در حال تحصیل هستند.» این مطلبی بود که چندی پیش محمد محمدی مسعودی، مدیر کل بورس و اعزام دانشجویان سازمان امور دانشجویان در رابطه با وضعیت نامطلوب تحصیل دانشجویان ایرانی در خارج از کشور گفت. این تنها گوشه‌ای از مشکلات دانشجویانی است که بدلیل علاقه‌مندی شدید به رشته‌ای خاص و محدودیت پذیرش در کشور، ناچار به مهاجرت شده‌اند و حال دست به گریبان مشکلات فراوان هستند.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،چندین سال است که تب پذیرش در رشته‌های برتر و محبوب مانند پزشکی و دندانپزشکی در کشور افزایش یافته است و داوطلبان بسیاری مشتاق به تحصیل در این رشته‌ها هستند؛ اما بدلیل شیوه پذیرش و ظرفیت محدود پذیرش این رشته‌ها، پشت این سد گرفتار شده‌اند و هرسال نیز بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود.
مهاجرت، انتخاب دردسرساز
در بسیاری از موارد، داوطلبانی که از قبولی در این رقابت ناکام مانده‌اند تصمیمات مشابهی همچون تلاش‌‌های مجدد و چندباره برای پذیرش می‌گیرند. اما بعد از چند تلاش نافرجام برای قبولی، برخی تصمیم متفاوتی می‌گیرند؛ تصمیم برای مهاجرت و تحصیل این رشته‌ها در خارج از کشور که مشکلاتی را برای این داوطلبان به همراه داشته است.
یکی از این موارد، داوطلبانی هستند که به اشتباه در دانشگاه‌های غیر معتبر تحصیل می‌کنند. این در حالی است که بنابر اعلام مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت، تنها برخی از دانشگاه‌های خارجی مورد تایید این وزارت‌خانه است و اگر دانشجویی در دانشگاه دیگری که مورد تایید نیست تحصیل کند، مدرک این شخص در داخل کشور معتبر نبوده و معادل دیپلم درنظر گرفته خواهد شد. به عبارتی این داوطلبان علی‌رغم صرف هزینه‌های زیاد، در نهایت مدرک معتبری دریافت نمی‌کنند و نخواهند توانست در ایران در رشته مدنظر مشغول به کار شوند که در بسیاری از موارد منجر به کوچ اجباری این اشخاص شده و موجب می‌شود تا دیگر به کشور بازنگردند. از طرفی دیگر، بسیاری از داوطلبان نیز در دام موسسات غیر مجاز اعزام دانشجو افتاده و از این طریق سرمایه‌شان را از دست می‌دهند. تعداد این موسسات کم نیست؛ به گونه‌ای که مسعودی در مصاحبه با ایسکانیوز گفت: «از ۱۷۷ موسسه هم اکنون ۱۱۷ موسسه اعزام دانشجو مجوز فعالیت دارند و یک سوم یعنی ۶۰ موسسه از لیست سازمان امور دانشجویان لغو مجوز شده یا بنا بر دلایلی حذف شده‌اند.»
این موسسات به روش‌های مختلفی از داوطلبان سواستفاده می‌کنند. برای مثال مدیر کل بورس و اعزام دانشجویان در این زمینه گفت: «سال گذشته موسسه‌ای غیر مجاز نفری ۸۰۰ میلیون تومان از ۸۰ نفر در قبال اعزام دانشجو به خارج از کشور دریافت کرد و مدعی بود که دانشجو پس از گذراندن دروس پزشکی به مدت یک سال می‌تواند به ایران بازگردد و در یکی از دانشگاه‌های علوم پزشکی ادامه تحصیل دهد.» این درحالی است که بنابر گفته مسعودی، اگر دانشجویی در خارج از کشور پزشکی بخواند و برای ادامه تحصیل به ایران بازگردد، باید در آزمون مربوطه شرکت کند و نمی‌تواند مستقیما وارد دانشگاه شود. تفاوت‌های فرهنگی، شوک ناشی از این تفاوت‌ها و تناقضات، تنهایی و حس غربت نیز از مشکلاتی است که داوطلبان تحصیل در خارج از کشور با آن درگیر هستند. اما این‌ها تنها گوشه‌ای از مشکلات فراوان مهاجرت برای تحصیل است. گاهی این مشکلات به قیمت جان این داوطلبان نیز تمام ‌می‌شود. چندی پیش، محمد مسعودی گفت: «سال گذشته، موسسه‌ای غیرمجاز با فریب دانشجوی پزشکی در اعزام به خارج خسارات سنگینی به او وارد کرد و باعث خودکشی همان دانشجو شد.»
خروج سرمایه‌ها
تب بالای قبولی در رشته‌های برتر، محدودیت ظرفیت پذیرش در این رشته‌ها و موسساتی که به هر قیمتی در تلاش برای سواستفاده از این شرایط هستند، همگی مثلثی را تشکیل می‌دهند که تنها قربانی آن داوطلبان مشتاق به تحصیل هستند. داوطلبانی که سرمایه‌های فکری کشور محسوب می‌شوند و نباید به این آسانی بازیچه مشکلات و سوداگران شوند. بازی که گاهی اوقات حتی به قیمت جان این افراد تمام می‌شود.
حال باید دید مسئولان ذی‌ربط چه راهکاری برای برون رفت از این وضعیت خواهند داشت.