هیلاری كلینتون در آفریقا به دنبال چیست

كلینتون در جریان این سفر دوره ای تاكنون از كشورهای سنگال، سودان جنوبی، اوگاندا و كنیا دیدار كرده است.
وی روز گذشته به منظور دیدار و گفت وگو با مقامات ملاوی ، وارد این كشورشد.
وزیر امور خارجه آمریكا سفرش را در راستای راهبرد جدید دولت باراك اوباما در قبال قاره آفریقا بشمار آورده است.
بگفته وی، این راهبرد بر توان بالقوه اقتصادی قاره افریقا و نیز پیشبرد صلح و امنیت این قاره استوار شده است .
'باراك اوباما' رئیس جمهوری آمریكا چندی پیش ضمن تشریح سیاست های جدید كاخ سفید در قاره آفریقا و بر لزوم یافتن شركای اقتصادی و تجاری جدیدی در این منطقه تاكید كرد. اما به نظر می رسد كه در ورای این دیدگاه رسمی، وزیر امور خارجه امریكا اهداف دیگری را نیز دنبال می كند.

تلاش برای ترغیب رهبران افریقایی برای مبارزه جدی تر با گروههای بنیاد گرا ازجمله گروه القاعده در شمال و مركز این قاره گرچه از جمله اهداف پنهانی سفر كلینتون عنوان شده اما به باور تحلیل گران افریقای جنوبی، مقابله با رشد روز افزون چین در قاره آفریقا، در این میان از جایگاه واهمیت ویژه ای برخوردار است .
اظهارات هیلاری كلینتون در جریان سفرش به سنگال درهفته گذشته، كه اشاره به سرمایه گذاری چین در قاره آفریقا داشت به نوعی آشكار سازی هر چه بیشتر این موضوع بود.
وی در سخنانش ضمن درخواست از رهبران افریقایی برای احترام به دمكراسی به آنها هشدار داد كه در روابطشان با قدرت های خارجی مسوولانه تر رفتار كنند اگر بدنبال توسعه استاندارهای بالای زندگی برای مردم كشورشان هستند.
اگرچه وی اشاره ای آشكار به نام چین نكرد اما گفت :غیرمتحمل است كه دیگر كشورها همانند امریكا خواهان برقراری دمكراسی و حقوق بشر باشند.
به گفته تحلیل گران سیاسی، این اظهارات كلینتون اشاره ای ظریف به مسایل حقوق بشر در چین داشت.
وزیر خارجه آمریكا بعد از دیدار با 'مكی سال' رییس جمهور جدید سنگال در داكار به خبرنگاران گفت كه آنها تنها بدنبال استخراج و بهره برداری از ثروت این قاره هستند و بعد از ترك آن چیز زیادی پشت سرشان باقی نخواهند گذاشت.
وزیر خارجه آمریكا درسخنانش مدعی شد كه كشورش برخلاف سایر كشورها بدنبال برقراری دمكراسی و حقوق بشر است و این درحالی است كه ممكن است سود آسانتر و بیشتری بتوان از دیگر راهها بدست آورد.
هر چند خبرگزاری رسمی 'شین هوا' بدنبال اظهارات كلینتون ؛ این سخنان را طرحی از جانب آمریكا برای ایجاد تفرقه میان چین و آفریقا توصیف كرد و نیز سخن كلینتون درباره اینكه چین ثروت آفریقا را برای خود می خواهد، غیر واقعی دانست.
چین در حال حاضر یك سوم از نفت خام مورد نیازش را از قاره آفریقا و عمدتا از انگولا ؛ سودان جنوبی و نیجریه تامین می كند.
این كشور همچنین مشغول فعالیت در بخش معدن زامبیا ؛ ایجاد كارخانجات نساجی در لسوتو و خطوط راه آهن در اوگاندا و نیز در حال بهره برداری از منابع چوب جمهوری آفریقای مركزی است.
چین همچنین به عنوان اولین شریك تجاری قاره آفریقا ؛ خرده فروشی را در تمامی پایتخت های كشورهای آفریقای زیر صحرا از جمله آفریقای جنوبی توسعه بخشیده است.
در نشست اخیر سران پنجاه كشور افریقایی در پكن؛ چین ارایه ۲۰ میلیارد دلار وام و اعتبار جدید را به كشورهای این قاره در طی سه سال آینده به منظور توسعه زیرساخت ها و نیز ایجاد كارخانه های جدید تعهد كرده است.
حجم مبادلات تجاری میان چین و آفریقا در سال ۲۰۱۱ میلادی( ۱۳۹۰ ) به رقم ۱۶۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار رسید كه نسبت به سال ۲۰۰۹ میلادی ( ۱۳۸۸ )معادل ۸۳ درصد افزایش داشته است.
میزان سرمایه‌گذاری‌های مستقیم چین در كشورهای آفریقایی نیز در پایان سال ۲۰۱۱ میلادی ( ۱۳۹۰ ) به رقم بی‌سابقه ۱۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار رسید كه این رقم نسبت به سال ۲۰۰۹ میلادی معادل ۶۳ درصد رشد نشان می دهد.
هم اكنون بیش از دو هزار شركت چینی در بخش‌های مختلف اقتصادی قاره آفریقا مشغول فعالیت هستند .
درحال حاضر قاره آفریقا برای چین دومین بازار خارجی محسوب می شود و چهارمین مقصد سرمایه‌گذاری چین در خارج از كشور و دومین عرضه‌كننده نفت به این كشور آسیایی است.
از نظر برخی از تحلیل گران سیاسی ؛ چینی ها به عنوان نخستین شریك تجاری قاره آفریقا در عمل اجازه نمی دهند كه آمریكایی ها حضور گسترده ای در این منطقه پرسود داشته باشند.
بگفته 'جاكی سی لییرز' مدیر اجرایی موسسه مطالعات امنیتی آفریقای جنوبی ؛ سفر كلینتون بخشی از تلاش آمریكا با هدف خنثی كردن و یا به حداقل رساندن نفوذ چین در قاره افریقا است.
به گفته وی؛ سفر كلینتون دركل این مساله را ثابت می كند كه از نظر دولت اوباما؛ آفریقا در حال حاضر یك بازیگر جهانی است.
مدیر اجرایی موسسه مطالعات امنیتی آفریقای جنوبی بر این باور است كه هم چینی ها و هم آمریكاییها معتقدند كه قاره آفریقا در حال تبدیل شدن به یك مقصد جهانی برای تجارت و سرمایه گذاری است.
به گفته وی ؛ بحران مالی در سال ۲۰۰۸ میلادی ( ۱۳۸۷ ) كه باعث ضربه زدن به اقتصاد آمریكا شد؛ سبب شده است كه دولت اوباما رویكردش را در قبال قاره افریقا تغییر دهد.
وی افزود: به باور دولت آمریكا؛ افزایش تجارت و سرمایه گذاری در قاره آفریقا یكی از راههای برون رفت این كشور از ركورد و بحران مالی است.
به هر حال آمریكا به منظور خروج از بحران و بهبود اوضاع اقتصادی اش گرچه تلاش می كند شركای اقتصادی جدیدی برای خود پیدا كند، اما به باور تحلیل گران سیاسی؛ آمریكاییها چینی ها را مانعی برای توسعه فعالیت های اقتصادی خود در قاره آفریقا می بینند.
دراین میان تصویب 'قانون فرصت و رشد آفریقا ' از جمله اقدامات دولت های قبلی آمریكا برای رشد مناسبات تجاری این كشور با این قاره بوده است.
براساس قانون فرصت و رشد آفریقا كه در سال ۲۰۰۰میلادی ( ۱۳۷۹ ) به امضای بیل كلینتون رییس جمهوری آمریكا رسید ؛ ورود بیش از ۶ هزار و ۴۰۰ نوع كالای تولیدی كشورهای آفریقای زیر صحرا به این كشور، از معافیت كامل گمركی برخوردار شدند.
گفته می شود كشورهای آفریقایی براساس این قانون تاكنون ۵۳ میلیارد دلار كالا بدون پرداخت عوارض گمرگی به آمریكا صادر كرده اند.
به گفته منابع اقتصادی آفریقای جنوبی؛ قانون 'AGOA' به تسریع تجارت دو طرفه میان آمریكا و كشورهای جنوب صحرای آفریقا برای دست یافتن به ركورد ۷۱۶ میلیارد دلار از سال ۲۰۰۱ میلادی ، كمك كرده است.
مبادلات تجاری آمریكا و كشورهای زیر صحرا تنها در سال ۲۰۱۱ میلادی ( ۱۳۹۰ )به رقم ۹۵ میلیارد دلار رسید كه ۱۳ میلیارد دلار بیش از سال ۲۰۱۰ میلادی ( ۱۳۸۹ )بوده است.
كنگره آمریكا باتوجه به اهمیت قانون فرصت و رشد آفریقا روز پنجشنبه گذشته و همزمان با سفر هیلاری كلینتون وزیر خارجه این كشور به قاره آفریقا این قانون را تا سال ۲۰۱۵میلادی( ۱۳۹۴ ) تمدید كرد.
این قانون برای تصویب نهایی نیازمند امضای باراك اوباما رییس جمهوری آمریكا است.

در این میان 'دونالد گیپس ' سفیر آمریكا در آفریقای جنوبی گفت كه سفر هیلاری كلینتون به پرتوریا در روز سه شنبه در چارچوب گفت وگوهای راهبردی دو كشور به منظور بحث درباره یك رشته از مسایل از جمله تجارت و سرمایه گذاری و نیز روابط دیپلماتیك دو جانبه و چند جانبه در قالب سازمان ملل ، گروه 'جی ۲۰ ' و سایر دسته بندی های بین المللی است.
سفیر آمریكا در آفریقای جنوبی همچنین افزود كه 'قانون فرصت و رشد افریقا ' هم برای واشنگتن و هم برای كشورهای آفریقایی زیر صحرا مهم شمرده می شود.
به باور صاحبنظران سیاسی در آفریقای جنوبی ؛ پرتوریا به عنوان یك شریك استراتژیك برای واشنگتن هم اكنون در جایگاهی قرار گرفته است كه دیگر نمی توان ان را نادیده گرفت.
در حال حاضر آفریقای جنوبی به عنوان بزرگترین قدرت اقتصادی قاره آفریقا ؛ سومین شریك تجاری آمریكا شمرده می شود.
اگرچه چین نیز هم اكنون از شركای مهم تجاری آفریقای جنوبی چون اتحادیه اروپا و نیز آمریكا شمرده می شود.