چالش های فرا روی نفوذ چین در آفریقا

واشنگتن به عنوان بزرگترین وارد کننده نفت خام نیجریه به دلایل زیادی از جمله افزایش تولید داخلی و همچنین تعطیلی برخی پالایشگاه ها ، وارداتش را از نیجریه حدود ۶۵ درصد کاهش داده و از یک میلیون بشکه در سال گذشته به ۳۵۲۰۰۰ بشکه در سال جاری رسیده است.

بانک توسعه آفریقا در گزارشی که مربوط به ترسیم چشم انداز پیشرفتهای آتی است ، تصویر تیره و تاری ارائه داده است که عمده ترین دلیل آن بحران اقتصادی و بدهی در اغلب کشورهای اروپائی است که طرف های تجاری کشورهای آفریقای غربی محسوب می شوند.کشورهای اروپائی نه تنها واردات خود از کشورهای آفریقائی را به دلیل رکود کم کرده اند ، بلکه از میزان کمک های اقتصادی خود به این کشورها و در عین حال از میزان سرمایه گذاری های خود در کشورهای آفریقائی کاسته اند. میزان مبادلات تجاری کشورهای اروپائی با آفریقا نسبت به سال ۲۰۱۰ ، ۵۹ درصد کاهش یافته است.

دولت چین برای مقابله و جبران اختلاف فاصله زیاد و ما به تفاوتی را که برای هزینه های حمل و نقل باید بپردازد ، خواهان تخفیف در قیمت نقت خریداری از نیجریه شده است. البته مشکل بزرگی در روابط اقتصادی چین با نیجریه پیدا شده که قبلاً هم در اغلب کشورهای آمریکای جنوبی و آسیا خود را نشان داده و آن اعتراض مصرف کنندگان کالاهای چینی به کیفیت پائین تولیدات چینی است.

نیجریه امیدوار است با تشدید تحریم های نفتی ایران از اول ژوئیه سال جاری ، احتمالاً بتواند برخی از مشتریان نفت ایران را جذب کرده و به وضعیت اقتصادی خود اندکی سرو سامان بدهد.بانک مرکزی نیجریه در حال بررسی افزایش صادارات نفت به چین و افزایش ذخایر ارزی خود به یوان است. ولی در این بین مشکل بزرگی وجود دارد.

در حالی که فاصله بندر صادراتی Bonny در نیجریه تا بندر چینیTianjin بیش از ۱۷۰۰۰ کیلومتر است، فاصله همین بندر تا نیویورک ۸۰۰۰ کیلومتر و تا بندر نفتی روتردام در هلند تنها ۷۰۰۰ کیلومتر است. دولت چین برای مقابله و جبران این اختلاف فاصله و ما به تفاوتی را که برای هزینه های حمل و نقل باید بپردازد ، خواهان تخفیف در قیمت نقت خریداری از نیجریه شده است.

البته مشکل بزرگی در روابط اقتصادی چین با نیجریه پیدا شده که قبلاً هم در اغلب کشورهای آمریکای جنوبی و آسیا خود را نشان داده و آن اعتراض مصرف کنندگان کالاهای چینی به کیفیت پائین تولیدات چینی است.همه این مشکلات در برابر بی ثباتی روزافزون اوضاع داخلی نیجریه قابل گذشت هستند. نا آرامیهای داخلی ، صادرات نفت این کشور را به هر مقصدی از جمله آسیا مسلماً مختل خواهد کرد.

در حال حاضر جنبش بوکوحرام در شمال ونهضت جدائی طلب دلتای نیجر در جنوب تهدیدهای بزرگی را برای امنیت داخلی کشور فراهم ساخته اند.بوکوحرام خود را بنیادگرای مسلمان و همردیف با طالبان و القاعده معرفی کرده وحملات زیادی را به پاسگاه های پلیس وکلیساهای منطقه سازماندهی کرده و باعث تلفات انسانی زیادی شده اند.

جنبش جدائی طلب دلتای نیجریه MENd

Movement for the Emancipation of the Niger Delta (MEND) خواهان اختصاص سهم قابل ملاحظه ای از درآمدهای نفتی به توسعه منطقه است. البته بوکو حرام تهدید جدی تر و مهمتری را متوجه ثبات و امنیت منطقه کرده است. این جنبش از شمال مالی تا چاد امتداد داشته و با شورشیان منطقه دارفور سودان نیز ارتباطاتی دارند.

کمپانی های نفتی تهدیدات بوکو حرام را در به هم زدن ثبات داخلی نیجریه جدی تر تلقی میکنند. اینگونه نا آرامیها مشکل بزرگی در گسترش روابط تجاری کشورهای غربی با آفریقا که دارای سوابق استعماری زیادی در آنجا هستند فراهم ساخته است. این در حالی است که تجارت بین آفریقا وچین همچنان در حال گسترش است.

این در حالی است که به گزارش روزنامه گلوبال تایمز چاپ چین در سال ۲۰۱۰ علیرغم مشکلات موجود در اقتصاد جهانی میزان مبادلات چین و آفریقا به رقم ۱۲۷ میلیارد دلار رسید. این در حالی است که بنا به گزارش نسخه انگلیسی روزنامه مردم ارگان مرکزی حزب کمونیست چین , میزان مبادلات بین آفریقا و چین علیرغم همه مشکلات لجستیکی و رکود جهانی در سال ۲۰۱۱ به مبلغ ۱۵۰ میلیارد دلار رسید یعنی حدود ۱۸ درصد رشد.

این حقیقت را نمی توان فراموش کرد که کشورهای غربی و در راس آنها آمریکا روابطی گزینشی با آفریقا داشته و اغلب ترجیح میدهند از نیجریه وآنگولا نفت خام و از سایر کشورهای دیگر آفریقائی مواد معدنی دست اول وارد کنند. روابط تجاری آفریقا با آمریکا رشدی همانند روابطش با چین ندارد واگر تلاشهای چین با این روند ادامه پیدا کند تا چند سال آینده چین با فاصله خیلی زیادی بزرگترین شریک تجاری آفریقا خواهد شد.

با وجود بعد مسافت بین چین و آفریقا , مقامات پکن به آینده درخشان روابط خود با قاره سیاه امیدوار هستند.در ۱۲ ژوئیه سال جاری میلادی , کنفرانسی برای بررسی روابط اقتصادی و بازرگانی چین و آفریکا در سطح کارشناسان و معاونان وزرا و سفرای مقیم آفریقائی در پکن در محل وزارت امور خارجه چین تشکیل گردید.

این رویداد ها باعث بروز خشم مقامات آمریکائی شده است.به گزارش شبکه آمریکائی CNNهیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا طی سخنانی در ۹ سپتامبر سال ۲۰۱۱ , از قصد چین برای استعمار گرائی در آفریقا سخن گفت.این در حالی است که به گزارش تحلیل گران اقتصادی چین در سال ۲۰۰۹ آمریکا را به عنونان بزرگترین شریک تجاری آفریقا پشت سر گذاشت وسخنان وزیر امور خارجه آمریکا بیشتر نشان دهنده سرخوردگی مقامات واشنگتن به خاطر از دست دادن دامنه نفوذ خود در قاره سیاه می باشد.

Dr Jason Hickel از اساتید دانشکده اقتصاد لندن طی مقاله به ابتکار قدیمی آمریکا که در سال ۲۰۰۰ ودر زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون تحت عنوان African Growth and Opportunity Act (AGOA). راه اندازی شد، اشاره و اینگونه نتیجه گیری کرده که در پشت سر همه حرف های زیبا و تکراری که در کنفرانسهای مختلف برای توسعه وپیشرفت آفریقا صورت میگیرد واقعیت این است که واشنگتن وآفریقا هیچگاه دارای روابط تجاری که به نفع هر دو طرف باشد نبوده اند و این دلیل اصلی همه ناکامیهای واشنگتن در قاره سیاه است.

این روابط همیشه به نفع واشنگتن رقم خورده است. چین از این حقیقت استفاده کرده وجای پای خود را در آفریقا محکم میکند.با وجود بعد مسافت بین چین و آفریقا , مقامات پکن به آینده درخشان روابط خود با قاره سیاه امیدوار هستند.در ۱۲ ژوئیه سال جاری میلادی , کنفرانسی برای بررسی روابط اقتصادی و بازرگانی چین و آفریکا در سطح کارشناسان و معاونان وزرا و سفرای مقیم آفریقائی در پکن در محل وزارت امور خارجه چین تشکیل گردید.

این کنفرانس هفتمین نوع از این دست بود و معاون وزیر امور خارجه چین طی سخنان افتتاحیه باردیگر از اطمینان پکن به گسترش روابط تجاری با آفریقا تحت هر شرایط بین المللی سخن گفت.در این میان شبکه خبری BBC از سال ۲۰۰۷ با اخبار خود همواره به گسترش نفوذ چین در آفریقا هشدار میدهد.

این موضوع نشان دهنده آن است که قدرت های سنتی صحنه های بین المللی نظیر انگلیس و آمریکا دیگر نمیتوانند نفوذ سنتی خود در قاره سیاه را همچون گذشته حفظ کنند و باید به نفع قدرت تازه وارد کنار بروند.BBC در ۲۶ نوامبر سال ۲۰۰۷ طی گزارشی از آدیس آبابا پایتخت اتیوپی گزارش داد که چین قصد دارد منابع معدنی و خام آفریقا را بهره برداری کند و به همین دلیل است که همواره در زیر ساخت هایی که به اینگونه بهره برداری ها کمک کند, سرمایه گذاری می نماید.

چین رفته رفته به مشکلات موجود فرا راه گسترش روابط خود با آفریقا از جمله بعد مسافت فائق آمده و رقبای غربی خود را در این مسابقه با فاصله زیادی پشت سر خواهد گذاشت. به گزارش بنیاد های مطالعاتی مستقل ، چین هم اکنون تجارب خوبی در همکاری با ملل آفریقائی دارد.

BBC در گزارشی در ۲۱ماه می سال ۲۰۱۱ از میزان سرمایه گذاری های پکن در آفریقا اظهار ناراحتی کرده و با دعوت از کارشناسان مختلف علت آن را بررسی میکند.از سوی دیگر سرانجام شبکه BBC از مهاجرت فوتبالیست های آفریقائی تبار از باشگاه های اروپائی به چین به جای انگلیس و آلمان خبر داده و آن را سمبلی از فرار استعدادهای آفریقائی به چین ارزیابی میکند.

به نظر میرسد که چین رفته رفته به مشکلات موجود فرا راه گسترش روابط خود با آفریقا از جمله بعد مسافت فائق آمده و رقبای غربی خود را در این مسابقه با فاصله زیادی پشت سر خواهد گذاشت. به گزارش بنیاد های مطالعاتی مستقل ، چین هم اکنون تجارب خوبی در همکاری با ملل آفریقائی دارد. آموزش کادر های متخصص و تربیت نیروی انسانی موضوعی بوده که کشورهای غربی در روابط خود با آفریقا آن را عمداً فراموش کرده بودند ولی پکن با تعریف اهداف بلند مدت خود در تربیت کادرهای مورد نیاز پروژه های خود از بین نیروهای کار محلی موفق بوده است.