بعید نیست که بخش‌هایی از تفاهم نانوشته هم‌اکنون در حال انجام باشد

کوروش احمدی تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که با توجه به توافق شکل گرفته درباره انتقال پول‌های بلوکه شده ایران از عراق به عمان آیا می‌توان شاهد گشایش‌های بیشتری در این خصوص بود، گفت: شاید تنها منبعی که برای کسب شناختی از کم و کیف ماجرا وجود دارد، اظهاراتی باشد که سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مطرح کرده است. او گفته که آمریکا مجوز جدیدی برای واریز پول گاز و برق وارداتی به حساب‌های محدود ایران نزد بانک تجاری عراق صادر کرده است. از آنجا که قبلا آمریکا به دفعات چنین مجوزی صادر کرده، تنها نکته‌ای در این رابطه جدید است، این است که همزمان آمریکا مجوز داده که پول از این حساب‌های ایران در عراق به حساب‌های محدود ایران در عمان هم منتقل شود.

وی افزود: به عبارت دیگر این بار پول‌های ایران نباید تنها در بانک‌های عراقی باقی بماند و امکان انتقال پول ایران به حساب‌های ایران نزد بانک‌های عمانی نیز فراهم شده است. اما مقامات آمریکایی مدعی‌اند که شرایط استفاده از این منابع مالی همچنان همان است که در گذشته بوده به این معنی که تنها برای کالاها و اقلامی که مشمول تحریم نیستند، قابل استفاده هستند و همچنان هر معامله‌ای باید قبلا توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا تایید شود. آمریکا مدعی است که به این دلیل اجازه انتقال این پول‌ها به عمان را داده که وجود این منابع در عراق موجب فشار ایران بر عراق می‌شد.

این تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی تصریح کرد: در این رابطه در خبرها بود که سیاست ضدایرانی کاخ سفید موجب شده بود که در تابستان گرم عراق، این کشور با مشکل برای تامین برق لازم مواجه شود؛ چراکه گفته می‌شود عراق برای تولید برق تا حد ۴۰ درصد به گاز وارداتی از ایران وابسته است. همچنین گفته شده که حدود ۱۱ میلیارد دلار پول ایران به این ترتیب در حساب‌های محدود ایران در بانک تجارت عراق جمع‌آوری شده بود و ایران نیز با توجه به عدم حل مشکل از یکی دو ماه قبل، صدور گاز به عراق را محدود کرده بود. البته یکی دو روز بعد از این تحول جدید، آمریکا اقدام به منع ۱۴ بانک عراقی به انجام معاملات دلاری کرد که ظاهرا هدف آن جلوگیری از ارسال اسکناس دلار به ایران و دیگر کشورهای تحت تحریم است.

احمدی در پاسخ به این سوال که با این اتفاقات آخرین تحولات مذاکرات احیای برجام و رفع تحریم‌ها چطور قابل تحلیل است، گفت: می‌دانیم که مذاکرات احیای برجام از شهریور سال گذشته به حال تعلیق درآمده است و طی حدود یک سال گذشته شاهد تحولی در این رابطه نبوده‌ایم. طی یکی دو ماه گذشته خبرهایی در مورد انجام مذاکراتی در عمان در ارتباط با نوعی تفاهم نانوشته بین ایران و آمریکا در رسانه‌ها مطرح بوده که با توجه به عدم تکذیب ایران و تایید ضمنی برخی مقامات آمریکایی ظاهرا چنین تلاشی در جریان بوده است.

وی در ادامه گفت: با این حال مشکل این است که در این مورد نیز نشانه‌ای از پیشرفت کار دیده نمی‌شود و طی چند هفته گذشته حتی نشانه‌ای دال بر ادامه این تلاش ندیده‌ایم. در برخی شایعات صحبت بر سر اختلاف نظر در بحث تبادل زندانیان و اضافه شدن یک زندانی چهارم در ایران به لیست سه نفره قبلی شده است که روشن نیست تا چه حد صحت دارد. البته ویژگی تفاهم نانوشته این است که نیاز به اعلام رسمی آن یا برگزاری نشستی در رابطه با آن و عکس و مراسم نیست و همانطور که از نامش پیداست، طرفین باید در عمل یک کارهایی را انجام دهند یا یک کارهایی را انجام ندهند که به رفع تنش کمک کند. بعید نیست که هم اکنون حداقل بخش‌هایی از این تفاهم نانوشته نهایی شده و در حال انجام باشد.

احمدی در پاسخ به این سوال اخیرا ویسی از رابرت مالی منتشر شده که در آن اشاره می‌کند که برجام برای افزایش فشارها بر ایران است تحلیل شما درباره این اتفاق چیست، گفت: در ویس منتشره که من شنیده‌ام عمده مطالب توسط یک گوینده به زبان فارسی مطرح می‌شود. لذا مادامی که ویس اصلی را نشنوم و در مورد تاریخ و محل طرح آن و برخی جزئیات دیگر اطلاعی حاصل نکنم نمی‌توانم قضاوتی در مورد آن بکنم. به طور کلی باید توجه داشت که اولا سخنان دیپلمات‌های باتجربه و باسابقه متوجه مخاطبان متعدد و متنوع است از جمله مخاطبانی در داخل کشور که باید حواسشان به آنها نیز باشد.

وی افزود: آنها به علاوه در هر مقطع زمانی ممکن است دست زدن به مانوری را برای منظوری خاص ضروری بیابند گاهی تندروی کنند، گاهی میانه‌روی کنند. ثانیا همیشه این امکان وجود دارد که در منازعه جناح‌های مختلف در داخل کشورها، اقداماتی برای تخریب جناح مقابل و پیشبرد اهداف خاص سیاسی و جناحی صورت گیرد. ثالثا در این قضیه برجام طرف‌های منطقه‌ای متعددی هم فعال هستند و رابرت مالی دشمنان شناخته شده‌ای نیز دارد که ممکن است دست آنها در کار به اصطلاح افشای این فایل های صوتی نیز باشد. لذا باید به شدت در این رابطه محتاط بود و در دام آنها نیافتاد.

احمدی در پاسخ به این سوال که چرا با وجود حذف رابرت مالی به طور قطره چکانی اطلاعات پرونده منتشر می شود و چرا تا این اندازه بزرگ جلوه می‌شود گفت: واقعیت این است که به طور قطره‌چکانی هم اطلاعات در این مورد نداده‌اند. همان حرفی را که اول زدند، یعنی سهل‌انگاری در حفظ اسناد محرمانه دارند می‌زنند توضیح اضافه‌ای نداده‌اند. سخنگویان آمریکایی در پاسخ به این سوال گفته‌اند که محدودیت‌هایی از نظر حفظ حریم خصوصی افراد دارند که حرفی بی‌معنی است چون دلیلی که برای تعلیق او عنوان کرده‌اند، ربطی به حریم خصوصی ندارد.

وی افزود: ممکن است تحقیقات دایره حفاظتی وزارت خارجه آمریکا و اف بی آی هنوز در این مورد خاتمه نیافته باشد یا خاتمه یافته و نتیجه آن منفی بوده است. به هر حال این امکان نیز وجود دارد که نتیجه تحقیقات یا هر دلیلی که تعلیق رابرت مالی داشته است به دلیل محرمانه بودن هیچوقت در سطح عمومی مطرح نشود. اما در مجموع به نظر نمی‌رسد که او دیگر به کار قبلی‌اش بازگردد.

احمدی در پاسخ به این سوال که پشت پرده انتشار اخبار مربوط به تعلیق رابرت مالی که هر چند وقت یکبار نکته تازه‌ای از آن مطرح می‌شود از نظر شما چیست، گفت: واقعیت این است که رابرت مالی به جناح چپ طیف سیاسی در آمریکا تعلق دارد. او سوابق متعددی در کار با فلسطینی‌ها و حتی حماس داشته است. از یک خانواده چپگرای عرب – فرانسوی بوده و پدر و مادرش سوابق زیادی در حمایت از انقلاب الجزایر و فلسطین داشته‌اند. تا این اواخر نیز او قویا مورد حمایت جناح چپ حزب دموکرات و کسانی مانند برنی سندرز بود و برای تصدی سمت فرستاده ویژه ایران علنا از سوی این طیف و حتی چپ‌های خارج از سیستم حمایت شد.

وی تصریح کرد: به همین ترتیب لابی اسرائیل در آمریکا و مقامات اسرائیلی و جریان دست راستی در آمریکا سخت منتقد او بودند. این آن چیزی است که در مورد او در لایه بیرونی سیاست همیشه و از حدود ۲۵ سال پیش مطرح بوده است. آیا جریان‌های راست در آمریکا توانستند حربه‌ای برای زدن او پیدا کنند؟ آیا خطایی جدی مرتکب شده است؟ آیا ارتباطاتی داشته و اطلاعاتی از سوی او به کسانی داده شده که نباید داده می‌شد؟ روشن نیست. البته با توجه به حمایت‌هایی که او در داخل دولت بایدن دارد، نباید قضیه را ساده یا یک توطئه بی‌مبنا فرض کرد.