عدم تمایل عراقی‌ها به زدن واکسن کرونا

طی روزهای اخیر مسوولان بهداشت عمومی عراق اعلام کرده بودند که این کشور به ایمنی جمعی نزدیک می شود؛ اکنون نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد که "بیش از نیمی از مردم عراق نمی خواهند واکسن بزنند".
به گزارش ایرنا آمار مبتلایان کرونا در عراق هیچگاه از سیر مشخص و دقیقی پیروی نکرده و نمی کند؛ بطوریکه در دو روز متوالی ممکن است آمار ابتلا در مقیاس عددی بیش از دو هزار نفر جابجا شود.
بازی رفت و برگشت بین «آمار» و «واکسن»
مراکز رسمی اعلام کردند که آمار مبتلایان کرونا در عراق طی روزهای اخیر کاهش چشمگیری داشته و از تعداد بیش از ۸ هزار نفر در ماه گذشته حالا به حدود ۴ هزار و ۵۰۰ نفر رسیده و این در حالی است که هفته گذشته آمار مبتلایان حتی تا ۲ هزار و پانصد نفر هم پایین آمده بود.
به هرحال شاید بتوان ادعا کرد که عراق حالا از موج سهمگین دوم کرونا گذر کرده است. موجی که به قول وزیر مستعفی بهداشت عراق از اسفندماه "طوفانش" گریبان عراق را گرفت و حدود دوماه -از اول اسفند تا آخر فروردین- ۵ مرتبه رکورد مبتلایان را شکست.
عراق حداقل به ۸۰ میلیون دوز واکسن دو مرحله ای نیاز دارد؛ خواه واکسن روسی یا چینی و آمریکایی باشد؛ اما براساس اعلام وزارت بهداشت این کشور قرارداد ۱۶ میلیون دوز امضا شده و براساس گفته مدیر بهداشت عمومی عراق "هنوز کمبودهایی وجود دارد اما در ماه های آینده این کمبود برطرف خواهد شد".
براساس آخرین آمار با گذشت دوماه از آغاز واکسیناسیون عمومی در عراق؛ از جمعیت ۴۲ میلیونی این کشور کمی بیشتر از ۵۱۲ هزار نفر حداقل یک دوز واکسن را دریافت کرده اند و این یعنی کمتر از ۲ درصد جمعیت.
مطالعه بین مردم؛ شهروندان چه می پندارند و چه می گویند؟
به گزارش ایرنا طبق یک مطالعه انجام شده توسط گروه تحقیقاتی معروف "المستقلة" در مورد استفاده از واکسن کرونا توسط شهروندان عراق نشان می دهد که درصد بالایی از مردم به دلایل زیادی مایل به دریافت واکسن نیستند.
این مطالعه که بخشهایی از آن توسط رئیس موسسه تحقیقاتی معروف المستقلة عراق "منقذ داغر" منتشر شده می گوید که "بیش از نیمی از عراقی ها مایل به دریافت واکسن کرونا نبوده و حدود ۱۰ درصد نیز مطمئن نیستند که می خواهند واکسن بزنند یا خیر.
این مطالعه می افزاید که ظرفیت ها و آمادگی استان های عراق برای واکسیناسیون متفاوت بودند و دیده می شود که بیشترین مقبولیت واکسن در اربیل با استفاده ۷۰ درصدی ثبت شده و بیشترین مخالفت نیز در استان نجف با ۷۰ درصد عدم پذیرش همراه بوده است.
اوضاع در بغداد پایتخت عراق کمی متفاوت است. این شهر که در بازه های زمانی متفاوت با محدودیت های مختلف کرونایی اعم از ممنوعیت رفت و آمد یا بخشنامه های کرونایی مواجه بوده آمار ۵۶ درصدی مخالفت را به ثبت رسانده که هرچند درصد بالایی است اما همچنان امید را برای شتاب گرفتن روند واکسیناسیون در پایتخت زنده نگه می دارد.
این مطالعه که در تارنمای خبرگزاری "ناس" نزدیک به دولت عراق نیز منتشر شده ذکر می کند که "دو سوم مردم از دریافت واکسن امتناع می کنند یا معتقدند که واکسن زدن عوارض جانبی جدی دارد و یا ایمنی کاملی را ایجاد نمی کند" که این تصورات نیاز به تلاش بیشتر برای افزایش آگاهی در مورد واکسن و ایمنی آن را جلوه گر می کند.
بر اساس شنیده ها و مطالبی که از سوی اقشار مختلف در شبکه های اجتماعی مطرح می شود، بسیاری از شهروندان عادی با عقیده ها مختلف می پندارند که دریافت واکسن باعث بروز عوارضی همچون سنگینی گوش یا حتی ایجاد مشکل های معنوی در روند زندگی می شود که این تصورات در قشر جوان این کشور نیز طرفداران زیادی دارد. به همین علت تلاش های گوناگون وزارت بهداشت عراق شامل دعوت از هنرمندان و شخصیت های مذهبی برای دریافت واکسن و یا دستور به برخی اماکن برای "توقف خدمت رسانی به کسانی که واکسن نزده اند" هم کارساز نبوده و همچنان سرعت واکسیناسیون در عراق پایین است.
براساس مطالعه موسسه المستقلة "اهمیت واکسیناسیون گسترده پزشکان و علنی کردن این امر به صورت عمومی می تواند بیشتر از واکسن زدن سیاستمداران و یا شخصیت های مذهبی منجر به تقاضای بیشتر برای واکسیناسیون شود و مردم به تزریق واکسن تشویق کند.
  این مطالعه درباره اقشاری از مردم که واکسن می زنند می گوید "مهمترین چیزی که در این مطالعه معلوم شد این بود که سن و وضعیت تأهل شخصی ترین عواملی هستند که می توانند فرد را مجاب به تزریق واکسن کنند و جای تعجب بود که در این مطالعه هیچ ارتباطی بین سطح تحصیلات، سطح درآمد یا حتی منطقه محل سکونت شهری و روستایی با اقبال یا رد واکسن وجود نداشت و "فقط متاهل بودن یا مسن تر بودنش میتواند وی را بیشتر به واکسیناسیون وادارد".
در آخرین بخشی که از این مطالعه منتشر شده آمده که "بین اعتماد شهروندان به سیستم بهداشتی یا آموزشی و واکسیناسیون رابطه سلبی وجود داشته و افرادی که کمترین اعتماد به این سیستم ها را دارند کمترین تمایل به واکسیناسیون را دارند که البته این نتیجه امر تعجب آوری نیست."
شیوه نامه هایی که اجرا نمی شوند
دولت عراق یک هفته قبل از تعطیلات عید فطر ممنوعیت گسترده رفت و آمد در سطح برخی شهرها وضع کرد تا در ایام عید آمار ابتلا سودای افزایش نداشته باشد. اما این امر باعث بروز اعتراضات و تجمعاتی در برخی نقاط پایتخت شد که علاوه بر رعایت نکردن نکات بهداشتی در همین تجمعات، خواستار لغو این ممنوعیت ها به دلیل مشکلات معیشتی شدند.
دولت عراق سرانجام ممنوعیت وضع شده را ملغی کرد اما مدیر بهداشت عمومی این کشور اعلام کرد که آمار ابتلا در دوهفته آینده صعودی خواهد شد که دلیل آن عدم رعایت شیوه نامه ها و سفر در تعطیلات عید فطر است.
پیش از این در ایام ماه رمضان نیز خبرنگار ایرنا با  شهروندان عراقی و ایرانی در شهرهای نجف، کربلا و کوفه گفتگو داشت که همه این افراد از عدم رعایت شیوه نامه ها در روزها و شب های ماه رمضان توسط مردم سخن می گفتند.
مشاهدات خبرنگار ایرنا از پایتخت عراق نیز نشان می دهد که شهروندان رغبت چندانی به استفاده از ماسک و یا وسایل ضدعفونی ندارند که می تواند به عوامل بیرونی همچون آب و هوا و یا مشکلات معیشتی برگردد و یا به برخی دلایل شخصی مانند تصورات و عقاید.
به هرحال گزاره تعجب آور "رعایت پایین، آمار پایین" در عراق سرانجام مشخص شد که از "ایمنی جمعی" نشات می گیرد.
عبدالامیر الحلفی مدیر بهداشت عمومی عراق اعلام کرد که کاهش تعداد مبتلایان که در ابتدای گزارش به آن اشاره شد به دلیل دریافت واکسن نیست بلکه به این دلیل است که اکثر افراد در معرض عفونت آلوده شده اند.
"آلودگی اکثر افراد در معرض عفونت" بدان معناست که نوعی محافظت غیرمستقیم جمعی از بیماری‌ پدید می آید که "ایمنی جمعی یا گله ای " نامیده می شود. 
این ایمنی زمانی اتفاق می‌افتد که درصد زیادی از جمعیت در اثر عفونت، از طریق عفونت‌های قبلی مصون شده باشند.
افرادی که از یک بیماری مصون هستند، به عنوان مانعی در گسترش بیماری، کندی یا جلوگیری از انتقال بیماری به دیگران عمل می‌کنند. هرچه نسبت افراد مصون بیشتر باشد، افراد غیرمصون با مبتلایان بیماری تماس کمتر خواهند داشت چراکه اکثریت جامعه مصون شده اند و مبتلایان بیماری به اقلیت می رسند؛ این اتفاق به محافظت افراد غیرمصون از عفونت کمک می‌کند و هنگامی که بخش مهمی از جمعیت، به آستانه ایمنی جمعی برسد ممکن است این بیماری دیگر در جمعیت پابرجا نماند.