یک بام و دوهوای میراث‌فرهنگی

وزیر میراث فرهنگی در شرایطی از بررسی بازگشایی سایت‌های تاریخی و موزه‌ها در هفته‌ی پیشرو و در جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا خبر می‌دهد که تعدادی از موزه‌های زیر نظر این وزارتخانه مدتی است فعالیت خود را از سر گرفته‌اند.
به گزارش ایسنا، علی اصغر مونسان - وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی - اعلام کرده است که «بازگشایی سایت‌های تاریخی و موزه‌ها هفته آینده در دستور کار قرار دارد و این موضوع طی هفته پیشرو در ستاد ملی مبارزه با کرونا مطرح و تصویب خواهد شد.»
اما به نظر می‌رسد اعلام دستور از سوی ستاد کرونا یا آن‌قدر برای برخی از موزه‌ها و بناهای تاریخی بی‌اهمیت بوده که متولیانِ برخی از بناهای تاریخی به تشخیص خودشان فعالیت را از سر گرفته‌اند، یا شاید هم در این میان، حرف‌های دیگری مطرح شده که برخی از بناهای تاریخی چه زیر نظر وزارتخانه میراث فرهنگی و چه دیگر دستگاه‌های دولتی در برخی از شهرها فعالیت‌شان را زودتر از دستور ستاد کرونا آغاز کرده‌اند، ستادی که چندین بار وزیر و معاون میراث فرهنگی بر هماهنگ بودن با آن‌ها برای آغاز به کار موزه‌ها و بناهای تاریخی تاکید کرده‌اند.
آن‌هم در شرایطی که در روزهای نخست فعالیت ستاد کرونا در کشور، موزه‌ها و بناهای تاریخی در لیست مشاغل و مکان‌های پر خطر در زمان انتقال ویروس کرونا تشخیص داده شدند و به همین دلیل هم حتی متولیان میراثی از احتمال قرار گرفتن این فضاها در آخرین ستون‌های لیستِ بازگشایی مکان‌ها و مشاغلِ مختلف خبر دادند.
چهل ستون اصفهان هرچند زیر نظر شهرداری اصفهان فعالیت دارد اما یکی از این بناهای تاریخیِ پذیرای گردشگران در روزهای کرونایی است، همه چیز به این مجموعه موزه‌ای ختم نمی‌شود، بلکه میدان نقش جهان و بناهای تاریخی این مجموعه جهانی هم از این قاعده مستثنی نیستند، گردشگران اصفهانی می‌توانند از این بناهای تاریخی دیدن کنند.
حتی خبرنگار ایسنا امروز پنج شنبه - یکم خرداد – با خرید بلیت از مجموعه چهل ستون، توانست از این بنای تاریخی دیدن کند و همراه او، حدود ۱۰ نفر دیگر هم از از این بنای تاریخی دیدن کرده‌اند.
هر چند بلیت فروش مجموعه، به بازدیدکنندگان تاکید می‌کند که حتما در زمان ورود به مجموعه ماسک و دستکش استفاده کنند، اما اگر هم این لوازم اولیه بهداشتی همراه مخاطبان نباشد، باز هم اجازه ورود به فضا را دارند.
از سوی دیگر پلیس گردشگری میدان نقش جهان اصفهان هم به خبرنگار ایسنا می‌گوید که چند روزی است عالی‌قاپو، مسجد امام (ره) و مسجد شیح لطف الله در میدان نقش جهان به روی گردشگران بازند و امکانِ بازدید از آن‌ها میسر است.
ورودی عمارت عالی قاپو و اطلاعیه‌ای که روی آن نصب شده همه چیز را روشن می‌کند؛ «به منظور پیشگیری از شیوع ویروس کرونا و رعایت فاصله اجتماعی مجاز، بازدید از عمارت عالی‌قاپو با محدودیت  نفرات، در هر ساعت (به صورت سانس) صورت می‌گیرد. طبقه ششم (اتاق موسیقی) قابل بازدید نیست. به منظور حفظ سلامتی خود و سایر گردشگران لطفا با ماسک و دستکش وارد شوید.»
البته برخی از مغازه داران می گویند عمارت عالی قاپو معمولا بعد از افطار به روی گردشگران باز می شود.
منتظر تصمیم گیری عمومی برای بازگشایی موزه ها هستیم/شاید نخست فضاهای تاریخی دارای محیط سر باز فعال شوند
هر چند محمد حسن طالبیان - معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی - در روز جهانی موزه، در گفت‌وگو با ایسنا گفت: هنوز هیچ دستوری برای آغاز فعالیت موزه‌ها به این وزارتخانه اعلام نشده است، منتظر تصمیم‌گیری عمومی هستیم تا موزه‌ها بازگشایی شوند.
او با اشاره به جلسه‌ای که دو معاونت میراث فرهنگی و گردشگری برای تهیه‌ی پروتکلِ فعالیتِ موزه‌ها داشته‌اند، نیز اظهار کرد: از هر موزه با توجه به نوع تخصص‌شان خواسته‌ایم تا پژوهش و آموزش را در این موقعیت آغاز کنند. ویترین‌ها و اشیای برخی از موزه‌ها به یکدیگر نزدیک‌اند و باید در زمان هر بازدید نیز برای ان‌ها فکری کرد.
وی با تاکید بر تهیه‌ی پروتکل موزه‌ها و در نظر گرفتن سه وجه «آثار تاریخی»، «مخاطب و بازدیدکنندگان» و «کارکنان» در زمان بازگشایی موزه‌ها می‌گوید: بخشی که همیشه نگران هستیم بابت فضاهای بسته است که اگر ویترین داشته باشند، نباید به آن‌ها دست زد آن می‌تواند روی شی تاثیرگذار باشد.
وی ادامه می‌دهد: به محض این که شرایط انجام شد مهیا شود، شاید موزه‌هایی مانند کاخ گلستان که دارای محوطه‌های بازی هستند امکان فعالیت زودتری را داشته باشند.
او با این وجود به برگزاری جلساتی با موزه‌های خصوصی نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: پروتکل استفاده از فضاهای موزه‌ای تهیه شده و در اختیار موزه‌ها قرار گرفته است، از سوی دیگر برای معرفی موزه‌ها، به ویژه موزه‌های خصوصی از شهرداری تهران تقاضا کرده‌ایم تا امسال تعداد بیشتری از تابلوهای شهری به موزه‌های خصوصی اختصاص پیدا کند.
هر چند تاکیدات طالبیان مبنی بر احتمال آغاز فعالیت موزه های خصوصی و البته دارای محیط باز حتی بعد از تایید ستاد کرونا برای بازگشایی مجدد موزه ها، اهمیت این موضوع را نزد میراث فرهنگی نشان می دهد، اما بی توجهی برخی زیر مجموعه های این وزارتخانه، آن هم در شرایطی که به گفته متولیان میراثی، به تازگی پروتکل های موزه ای تهیه شده و هنوز آموزش لازم به کارمندان موزه ها برای بازدید گردشگران از فضاهای تاریخی به خصوص فضاهای تاریخی سربسته داده نشده است، جای سوال را برای آغاز فعالیت مجدد این مکان های تاریخی که در فضای سر بسته قرار دارند، باقی می گذارد.