خانه ثابت پاسال و تلاشهای مونسان

می‌گویند؛ «بزرگترین خانه‌ی تهران» است اما به اندازه‌ای که عظمت دارد، برایش ارزش قایل نیستند. چون هر گاه از یادش غافل می‌شوند، شایعه‌های مختلفی درباره‌ی خروج از ثبت تخریب یا تهیه‌ی طرح‌هایی جدیدی که می‌تواند به راحتی عرصه و حریم این بنای نفیس در تهران را از بین ببرد، منتشر می‌شود؛ مانند آخرین زمزمه‌ها مبنی بر احتمال خروج از ثبت خانه‌ی «ثابت پاسال».
به گزارش ایسنا، «ثابت پاسال» را یکی از معدود نمونه‌های باقیمانده از خانه‌- باغ‌های ایرانی در منطقه آفریقا (جردن) تهران با وسعت ۱۲ هزار مترمربع می‌دانند که سال‌هاست در بین مجتمع‌های مسکونی و تجاری گیر افتاده، اما به واسطه طرح‌هایی که مالکِ بنا قبل از ثبت ملی به میراث فرهنگی ارائه کرده، احتمال بالا آمدن برجی هم‌قد و طراز دیگر ساختمان‌های اطراف آن دور از ذهن نیست. برجی که گاهی گفته می‌شود می‌تواند جای بنای اصلی که در اخرین صحبت‌ها نسبت به موزه شدن آن توافق شده بود، بالا بیاید.
از چهار سال پیش تا امرو که هراز گاهی نام بزرگترین خانه تهران سر زبان‌ها می‌افتد و با چندین اعتراض و هشدار از سوی دوستداران میراث فرهنگی و رسانه‌ها بار دیگر صداها خاموش می‌شوند تا سرانجام این بنای تاریخی ۳۱ خرداد ۱۳۹۶ یعنی در هفته میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی به ثبت می‌رسد، همان زمان مهدی چمران، رئیس وقت شورای شهر تهران می‌گوید: «می‌خواستند در این عمارت مجتمع تجاری بسازند و بلندمرتبه‌سازی کنند، اما پیشنهاد دادیم در آنجا مرکز فرهنگی و مذهبی ساخته شود، یعنی مسجد بسازند. البته باید در این مکان، بخش تجاری هم فعال شود تا بتواند هزینه‌های خود را دربیاورد.» هر چند این صحبت‌ها هیچ‌گاه تأیید نشدند.
اما در اخرین خبرها و اظهار نظرهایی که درباره‌ی کاربری این بنای تاریخی مطرح شده بود، این بحث مطرح شد که در فضای خالی حیاط این بنا به سمتِ غربِ آن طرح ساخت برجی ۱۴ طبقه وجود دارد. این را نهم خرداد سال گذشته و قبل از تصویب ثبت این بنای تاریخی، سپیده سیروس‌نیا، معاون وقت میراث فرهنگی استان تهران به ایسنا اعلام کرده بود که «براساس توافق انجام شده میان میراث فرهنگی استان تهران و مالک عمارت ثابت پاسال، این خانه تاریخی پابرجا می‌ماند و در کنار آن یک مرکز اقامتی ایجاد می‌شود، درا ین بنا اصل عمارت حفظ و مرمت می‌شود، اما با فاصله‌ای به اندازه عرض معبر عمارت تا دیواره خیابان جردن (آفریقا) یک هتل در بخش شمال غربی ثابت پاسال ایجاد می‌شود.
حتی شهریور سال گذشته نیز فرهاد نظری - مدیر کل دفتر ثبت آثار تاریخی – به ایسنا اعلام کرده بود؛ «برای تعیین حریم این محوطه‌ی تاریخی، نخست باید اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران پیشنهاد حریم این بنای تاریخی را به ما بدهد تا ما بتوانیم آن را به تصویب برسانیم.» و این جملات یعنی ثابت پاسال حریم ندارد.
از ان زمان تا امروز نیز هیچ صحبت دیگری از تعیین حریم برای این بنای تاریخی مطرح نشد، به جز زمزمه‌هایی که یکی دو روز است از زبان برخی افراد شنیده می‌شود، «احتمال خروج از ثبت "ثابت پاسال" وجود دارد، تا طرحِ ایجاد هتل برای این خانه‌ی تاریخی بعد از چند سال انتظار اجرایی شود»!
اما علی‌اصغر مونسان - رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و معاون رئیس جمهور – در حاشیه‌ی سی‌وهشتمین نشست ستاد هماهنگی خدمات سفر، که سه‌شنبه ۲۰ اسفند در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برگزار شد، موضع رسمی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی، گردشگری در قبال احتمال خروج از ثبت کاخ ثابت پاسال یا ساخت و ساز در اطراف آن را این طور بیان کرد: «به هیچ عنوان قرار نیست از ثبت خارج شود. اجازه نمی‪دهیم این کار انجام شود یا دخل و تصرفی در آن صورت گیرد.»
به نظر می‌رسد مونسان آن‌قدر به موضع خود اطمینان دارد که ترجیح داد، روی همین کلمات دو بار تاکید کند.