بحرانی مانند کرونا، صرفا محصول سرنوشت و اتفاق نیست

دنیز یوجل روزنامه‌نگار ترک- آلمانی در مجموعه مصاحبه هایی با عنوان از «متخصص بپرس»، با تعدادی از اساتید دانشگاه فری برلین درباره ویروس کرونا و تأثیرات آن مصاحبه هایی را انجام داده است. همه‌گیری ویروس کرونا چه تغییراتی را با خود به همراه آورده است؟ این ویروس چگونه بر روی زندگی افراد تأثیر گذاشته است؟ در گفت و گو با دکتر ووس، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه فری برلین و متخصص در حوزه پژوهش فجایع و سوانح طبیعی به این مباحث پرداخته‌ شده است.

شما به عنوان متخصص فجایع و بلایای طبیعی نحوه برخورد و مواجهه مردم آلمان با همه‌گیری ویروس کرونا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در جامعه آلمان اقدامات جدّی اما لازمی مانند ممنوعیت تماس اجرا شد و در اکثر موارد مخالفت و درگیری در پی اجرای آن به وجود نیامد و این نشانه مثبتی است. همچنین این امر نشان‌دهنده رابطه مستحکم و قابل اطمینانی است که بین شهروندان و مؤسسات دولتی وجود دارد. حتی با وجود انتقادات مفیدی که نسبت به مؤسسات دولتی بیان می‌شود، باز هم آنها نشان دادند که می‌توانند در یک سیستم فدرال عمل و تعامل داشته باشند. مردم در آلمان دارای احساس تعهد قوی نسبت به جامعه خود هستند و به طور داوطلبانه در برآورده ساختن منافع جمعی جامعه نقش دارند. با اینکه دولت و جامعه مدنی تاکنون پاسخ معقولی به این بحران داده‌اند، اما تعدادی اشتباه اساسی نیز در برنامه‌ها و اقدامات پیشگیرانه دیده شده است.
 
دقیقاً چه نوع اشتباهاتی مدنظر شماست؟
ما قبلاً متوجه شده‌ایم که زیرساخت های پزشکی ما بسیار شکننده هستند و بهایی که اکنون پرداخت می‌کنیم به این دلیل است که در هنگام آماده‌سازی زیرساخت های بهداشتی و پزشکی، به صورت جهانی فکر نکرده‌ایم و خود را برای عمل در قالب های جهانی آماده نکرده‌ایم. ما برای فراهم کردن تجهیزات پزشکی اساسی به سیستم های لجستیک وابسته هستیم. اما این سیستم‌ها در معرض فروپاشی هستند. به عنوان مثال ما دارای تعداد کافی دستگاه تنفس مصنوعی (ونتیلاتور)، تجهیزات محافظت شخصی و ضد عفونی کننده‌ها نیستیم. ما کم کاری هایی داشته‌ایم. ما باید خود را مقصر بدانیم. ما تنها به فکر جلوگیری از وقوع فجایع طبیعی در محیط خود بوده‌ایم و در بستری جهانی به آن فکر نکرده‌ایم. به طور کلی، جامعه ما در این زمینه به وضعیت کشورهای دیگر توجه کافی نمی کند. اکنون، عوارض این ناآگاهی و بی‌توجهی در حال افزایش است. ما باید از همه این اتفاقات یاد بگیریم که در واقع ما عضو یک خانواده بزرگ در این سیاره فوق‌العاده گره خورده به هم هستیم. این یک فرصت تاریخی است، شاید حتی فرصتی برای تعریف عصری جدید.
 
یعنی شما فکر می‌کنید که این فاجعه می‌تواند دارای فرصت هایی هم باشد؟
از جهاتی، بله. یادآوری این نکته ضروری است که بدانیم، بحرانی مانند این، صرفاً محصول سرنوشت و اتفاق نیست. ما اکنون در حال کنترل نحوه واکنش به این بحران هستیم. در حقیقت، وقوع بلایا می‌توانند به ما نشان دهند که چقدر نیرو و توان برای شکل دادن به دنیای خود داریم. اگر تصمیم بگیریم می‌توانیم زمینه را برای شکل دادن به آینده فراهم کنیم.
 
در حال حاضر چه چیزی در معرض خطر است؟
دولت فدرال آلمان وضعیت فعلی را در درجه اول از منظر یک مشکل اپیدمیولوژیک درمان می‌کند. اگرچه ما باید از افرادی که آلوده شده و بیمار می‌شوند مراقبت کنیم، اما دیگر جمعیت آسیب‌پذیر جامعه را نیز نباید از دست بدهیم و فراموش کنیم. در آلمان صدها هزار نفر در هفته‌ها و ماه های بعدی و نیز میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با پیامدهای وخیم این بیماری همه‌گیر روبرو خواهند شد. یکی از این پیامدها به عنوان مثال «ممنوعیت تماس» است که برای افراد دارای بیماری های روانی مشکلات واقعی و جدّی ایجاد می‌کند. متأسفانه، ما به احتمال زیاد خواهیم دید که بخش های وسیعی از جامعه از اثرات ثانویه ناشی از این بیماری همه‌گیر رنج می‌برند. موارد مصرف الکل و مواد مخدر و همچنین خشونت خانگی به شدت افزایش خواهد یافت. میزان خودکشی بالا خواهد رفت. در هفته های آتی باید به افرادی که مستعد ابتلا به بیماری های روانی هستند توجه ویژه‌ای داشته باشیم و مطمئن شویم که آنها مراقبت های لازم را دریافت می‌کنند. اما در این میان ما همچنین باید با دقت مراقب باشیم که در آفریقا و آسیا چه می‌گذرد. وقتی که ویروس کرونا به زاغه‌ها می‌رسد، چه اتفاقی می‌افتد؟ من در بعد جهانی از رخ دادن بدترین چیزها می‌ترسم که بر روی ما نیز تأثیرگذار خواهد بود.
 
آیا مطالعاتی که در بخش تحقیقات فجایع و سوانح در دانشگاه انجام داده‌اید، دربرگیرنده ویژگی های ویروس کرونا نیز هست؟ و در شرایط کنونی قابل اجراست؟
ما یک‌سری تحقیقات با عنوان «تحقیقات سریع پاسخ» داریم که برای شرایط حاضر مناسب است و دربرگیرنده مقتضیات و موقعیت همه‌گیری کنونی است. دکتر کوردیلا دیتمر و دانیل اف.لورنرز، دو همکار من در بخش تحقیقات فجایع و سوانح دانشگاه فری برلین هستند که به سازمان های درگیر در کنترل شرایط به وجود آمده، مشاوره و راهکار می‌دهند؛ به عنوان مثال در مورد اقدامات مرتبط با قرنطینه. آنها به دنبال یافتن مناطقی هستند که دارای مشکل هستند و تجارب ما درباره بحران مهاجران در سال های 2015 و 2016 در این موقعیت می‌تواند مفید باشد. ما همچنین در حال همکاری با برنامه ساخت بیمارستان مکمل در سالن های نمایشگاه تجاری برلین هستیم. من نیز به طور هفتگی یک وبینار اطلاعاتی درباره بیماری کووید 19 برگزار می‌کنم. ما همچنین در حال انجام یک نظرسنجی ملی هستیم تا شرایط کنونی آلمان را ارزیابی کنیم که دکتر کاتجا شولز مدیریت اجرایی این طرح نظرسنجی را برعهده دارد. ما تا کنون پاسخ‌ها و نتایج زیادی را به دست آورده‌ایم. ما در ارزیابی و بیان نتایج مستقل عمل خواهیم کرد؛ زیرا برای انجام این طرح تحت نظارت و استخدام نیستیم. هدف ما این است که مناطقی را که دولت یا سازمان های امدادی باید به آنها رسیدگی کنند پیدا کنیم. برای با موفقیت پشت سر گذاشتن این شرایط بسیار مهم است که مردم منطق و هدف هر کدام از اقدامات مختلف دولت یا مؤسسات دولتی و غیر دولتی را درک کنند و به نیاز به اجرای آن اعتقاد داشته باشند. مهم‌ترین منبعی که ما برای غلبه بر این بحران نیاز داریم، این است که باید اعتماد کنیم. اعتماد به خودمان، اعتماد به دیگران و اعتماد به مؤسساتی که برای به حداقل رساندن خسارت‌ها تلاش می‌کنند.

ترجمه: سمیه دالوند/مردم‌سالاری آنلاین
منبع: FREIE UNIVERSITÄT BERLIN