عجایب تولید پراید در ایران

پراید ۲۶ سال است که در ایران تولید می‌شود. حدود یک‌چهارم بازار خودروی ایران، متعلق به پراید است و به‌نوعی می‌توان گفت که پراید، آیینه تمام‌نمای صنعت خودرو در ایران است. پراید انتقادات و هجمه‌های زیادی را تاب آورده است. در همین فروردین امسال بود که فرمانده انتظامی استان فارس، پراید را «ارابه مرگ» نامید و خواستار ممنوعیت تردد آن در محورهای برون‌شهری شد. بعد از این همه سال، پراید هنوز به‌طور کامل داخلی‌سازی نشده است و برخی از چهره‌های نزدیک به خودروسازان مدعی‌اند که با قیمت نجومی‌ ۳۵ میلیون تومانی هم سایپا بابت تولید پراید، ضرر خواهد کرد! بیایید برخی از جنبه‌های عجیب تولید پراید در ایران را بررسی کنیم...
به گزارش مردم سالاری آنلاین، تولید پراید از سال ۱۳۷۲ در ایران آغاز شد. شاید برایتان تعجب‌برانگیز باشد اگر بدانید که این خودرو حتی در خاطرات مرحوم آیت‌الله خاطرات هاشمی رفسنجانی نیز حضور دارد. تولید این خودرو در زمان ریاست‌جمهوری رفسنجانی در ایران آغاز شد.
هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود در سوم شهریور ۱۳۷۲ می‌نویسد: «ساعت هشت صبح به کارخانه خودروسازی سایپا رفتم. آقای هادی ‌نژادحسینیان وزیر صنایع سنگین و مدیر عامل توضیحات دادند. مخصوصا در مورد دو اتومبیل کوچک جدید صبا و نسیم پراید که با تکنولوژی شرکت کیا کره جنوبی با ۵۰ درصد تولید داخلی ساخته‌اند. با سوخت ۳.۶ لیتر در صد کیلومتر. ماشین خوب و ارزانی است...» وی در ۲۳ شهریور ۱۳۷۲ هم می‌نویسد: «رئیس شرکت کیا از کره جنوبی آمد. درباره خودروهای ساخت شرکت اش که پراید است و در ایران هم به نام نسیم و صبا مونتاژ می شود توضیح داد... ده دستگاه آمبولانس به ایران هدیه کرد و گفت سیصد نفر نیروی کار متخصص برای ما تربیت می‌کنند؛ با آن‌ها گرم گرفتیم.»
پراید هنگامی به ایران آمد که تولید آن در کره جنوبی متوقف شده بود.  این خودرو از سال ۱۹۸۷ تا ۲۰۰۰ میلادی در شرکت کیا موتورز کره جنوبی تولید شد و در سال ۲۰۰۱ خط تولید آن به سایپا فروخته شد. شرکت سایپا با ایجاد زنجیره‌ای از قطعه‌سازان فنی در گروه سایپا و با حمایت از قطعه‌سازان بخش خصوصی سعی در داخلی‌سازی خودروی پراید نمود و آن را با نام‌های نسیم (پراید هاچ بک)، صبا (پراید سدان) و سایپا ۱۳۲ و سایپا ۱۳۱ و سایپا ۱۱۱ و سایپا ۱۴۱ و وانت پراید در ایران عرضه کرد.
پراید آیینه تمام‌نمای سوءمدیریت و عقب‌ماندگی در صنعت خودروسازی ایران است. این خودرو ۲۶ سال است که در کشور تولید می‌شود و ۲۵ درصد بازار خودرو را در شرایط غیررقابتی نصیب خود کرده است. با این حال، پراید هنوز کاملاً یک خودروی ساخت داخل نیست و برخی از قطعات آن از خارج وارد می‌شود. خودروی پراید ۸۷ درصد ساخت داخل است. همان ۱۳ درصد قطعات خارجی پراید باعث شده تا هر دستگاه این خودرو ۱۵۰۰ دلار ارزبری داشته باشد! اگر قیمت هر دلار را ۱۰ هزار تومان درنظر بگیریم، ۱۵ میلیون تومان باید صرف واردات قطعات خارجی هر دستگاه پراید شود. هرگونه افزایش قیمت ارز نیر باعث می‌شود تا این میزان بالاتر رفته و هزینه تولید پراید افزایش یابد.
عجیب‌ترین نکته در تولید پراید این است که قیمت آن هیچ نسبتی با کیفیت آن ندارد. سعید مدنی مدیرعامل اسبق سایپا گفته است: اگر قیمت پراید را امروز به ۳۵ میلیون تومان برسانیم باز هم احتمال زیان‌دهی در سایپا وجود دارد. در واقع، با گذشت این همه سال از تولید پراید، قیمت این خودروی بی‌کیفیت روزبه‌روز از قدرت خرید مردم فاصله گرفته و در واقع، گران‌تر شده است.
 
پرایدِ سخت‌جان در مقابل انتقادات کوتاه نمی‌آید!
انتقادات بسیاری زیادی در جامعه ایران به کیفیت خودروی پراید وارد شده است و حتی مراجع تلقید در مقام منتقدان این خودرو ظاهر شده‌اند. به‌عنوان مثال، آیت‌الله مکارم شیرازی در مورد این خودرو گفته است: «بیشترین ضایعات تصادفات رانندگی به واسطه خودروی پراید است. باید فکری در این خصوص کرد و این خودرو به خودروی مناسبی تبدیل شود. از سوی دیگر اینکه علی رغم اینکه می‌گویند این خودرو ارزان است باید گفت که با تلفاتی که به بار می‌آورد، اصلاً به‌صرفه نیست».
پراید رکورددار وسایل نقلیه در مرگ و میر ناشی از تصادفات رانندگی بوده است. تنها در سال ۹۲ بنا به آمارهای رسمی سازمان پزشکی قانونی، ۲ هزار و ۴۵۴ نفر به دلیل وقوع تصادف خودروی پراید جان خود را از دست دادند که این مسئله باعث شد تا ۱۳.۶ درصد از تصادفات منجر به مرگ به این خودرو اختصاص یابد!
علی‌رغم خلق فجایع بسیار توسط پراید در تصادفات رانندگی، هنوز هم این خودرو در کشور تولید می‌شود. هنوز هم آن‌چنان انحصاری در بازار خودرو وجود دارد که وقتی همین پرایدِ بی‌کیفیت، پیش‌فروش می‌شود تا با مبلغی نامعلوم در آینده‌ای تقریباً نامعلوم تحویل داده شود، صف عظیمی برای خرید آن شکل می‌گیرد.