ماجرای تکان‌دهنده سیب‌زمینی‌های سمی

عده‌ای از کشاورزان حین کشت سیب‌زمینی برای افزایش تولید این محصول از میزان بیش از حد مجاز کود نیترات، سموم شیمیایی و همچنین اسید استفاده می‌کنند که این امر باعث می‌شود تا سیب‌زمینی‌های سمی برداشت شده و وارد سفره‌های غذایی مردم شود. ماجرای تکان‌دهنده سیب‌زمینی‌های سمی چیست و بیشتر کدام بخش از کشاورزان در تولید این سیب‌زمینی‌ها نقش دارند؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، موضوع سیب‌زمینی‌های سمی هنگامی توجه رسانه‌ها و مردم را به خود جلب کرد که بخش خبر صدا و سیمای مرکز کرمانشاه در گزارشی نشان داد که میزان بسیار زیادی نیترات در سیب‌زمینی برداشت‌شده در استان کرمانشاه وجود دارد.
طبق گزارش صدا و سیما، انجام آزمایش نیترات به‌صورت مستقل، نشان می‌دهد که در محصول سیب‌زمینی این استان چندین برابر حد نرمال نیترات وجود دارد. میزان بالای نیترات در محصولات کشاورزی می‌تواند به نیتروزآمین تبدیل شود که ماده‌ای سرطان‌زا برای بزرگ‌سالان محسوب می‌شود و علاوه بر آن موجب کم‌خونی در کودکان می‌شود. سیب‌زمینی نقشی مهم در سبد غذایی خانواده‌های ایرانی دارد و از این حیث، میزان بالای نیترات در سیب‌زمینی، خطری عمده برای سلامتی مردم محسوب می‌شود.
علت این‌که تعدادی از کشاورزان بیش از حد از کودهای نیترات، سموم شیمیایی و یا حتی اسید استفاده می‌کنند این است که تولید خود از هر هکتار را افزایش داده و سود بیشتری به جیب بزنند. به‌عنوان مثال، کود «نیترات بالانسر» باعث می‌شود تا اندازه محصول کشاورزی بزرگ‌تر شده و برداشت محصول بیشتر شود.
اغلب کشاورزانی بیش از حد مجاز از کودها و سموم شیمیایی استفاده می‌کنند که کشاورز مهاجر خوانده می‌شوند. معضل کم‌آبی باعث شده تا بسیاری از افرادی که در استان‌های همدان یا اصفهان کشاورزی می‌کردند به سایر استان‌های کشور کوچ کرده و در آن‌جا با اجاره کردن زمین‌های کشاورزی، روزگار بگذرانند. کشاورزان مهاجر، زمینی را به مدت یک یا دو سال اجاره می‌کنند و تمام برنامه‌ریزی آن‌ها این است که در این یکی، دو سال محصول بیشتری تولید و سود بیشتری به‌دست آورند. آنان پس از پایان مدت اجاره، زمین را ترک می‌کنند و مسئولیتی نیز در قبال اقدامات غیرقانونی که حین کشت انجام داده‌اند، حس نمی‌کنند. این وضعیت و همچنین ضعف در حوزه قوانین کشاورزی و نظارت‌ها باعث شده تا این کشاورزان به‌طور بی‌محابا از کود و سموم شیمیایی در میزان بسیار زیادی استفاده کنند و محصولات سمی را به خورد مردم بدهند.
کشور عراق، یک کشور توسعه‌یافته محسوب نمی‌شود و استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای نیز برای واردات محصولات کشاورزی ندارد. با این حال، بارها اتفاق افتاده که سیب‌زمینی که ایران قصد داشته آن را از مرز صادراتی پرویز خان (واقع در استان کرمانشاه) به عراق صادر کند و  قرنطینه نباتی ایران نیز سلامت محصول را تأیید کرده، توسط قرنطینه عراق برگشت داده شده است.
طبق گزارش صدا و سیمای مرکز کرمانشاه، انجام آزمایش نیترات به‌صورت مستقل، نشان می‌دهد که نیترات محصول سیب‌زمینی این استان، چندین برابر میزان مجاز اعلام شده توسط سازمان استاندارد است. میزان مجاز نیترات برای سیب‌زمینی ۱۷۰ پی‌پی‌ام است اما در آزمایش مستقل مشخص می‌شود که نیترات سیب‌زمینی در این استان حتی به ۷۰۰ پی‌پی‌ام هم می‌رسد. نیترات موجود در پیاز نیز در این استان، سه برابر حد مجاز است. نکته جالب این است که نتیجه آزمایشات مستقل با آزمایش سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه تفاوت آشکاری دارد و سازمان جهاد کشاورزی در این گزارش ادعا می‌کند که میزان نیترات در سیب‌زمینی در محدوده مجاز قرار دارد!
 
بخش کشاورزی، کمیّت‌محوری و عدم نظارت
در ایران بارها شنیده‌ام که تعداد زیادی از کشاورزان بسیار بیشتر از حد مجاز از کود و سموم شیمیایی استفاده می‌کنند. با این حال، نظارتی بر شیوه کشت در کشور صورت نمی‌گیرد و دستگاه‌های اجرایی بیشتر به بالا بردن کمیت محصولات کشاورزی بها می‌دهند تا بالا بردن کیفیت آن‌ها. ادامه این رویه ممکن است سلامتی مردم را با خطر جدی مواجه کند.
برخی گزارش‌ها حاکی از این است که سن سکته قلبی و مغزی و در کشور پایین آمده، آمار ابتلا به سرطان افزایش و سن ابتلا نیز کاهش یافته است. برای جلوگیری از این بیماری‌ها باید به سلامت غذایی مردم توجه بیشتری شود و قوانین سخت‌گیرانه‌ای در حوزه کشاورزی تدوین و اجرایی شود. مواردی همچون تولید سیب‌زمینی‌های سمی، یک زنگ هشدار جدی تلقی می‌شوند. نباید اجازه داد، عده معدودی در کشور، به جز فشار بی‌رویه به منابع آب و خاک، با استفاده بیش از حد از کود و سموم شیمیایی، محصولاتی سمی و حاوی نیترات بالا به خورد مردم دهند و با چیزی که به آن‌ها می‌فروشند، سلامت‌شان را به خطر بیاندازند.