مصرف برق چقدر از تولید بیشتر شده است؟

در روزهای اخیر، شهرهایی همچون تهران، کرج، مشهد، اصفهان، شیراز، سمنان، اهواز، همدان، کرمانشاه و کرمان دچار خاموشهایی پراکنده و بی‌برنامه شدند. این خاموشیها به علت کمبود تولید برق در کشور و نیز آسیب دیدن برخی تجهیزات در زمان اوج مصرف بوده است.
به گزارش «مردم‌سالاری آنلاین»، از قدیم گفته‌اند سالی که نکوست از بهارش پیداست. بهار امسالی بهاری نیکو از نظر بارش باران بود، ولی به تابستان که رسید این نیکویی دوام نیافت و کمبود ۶۰ درصدی تولید برق از منابع آبی سبب شد تا خاموشیهای پراکنده شماری از استانها را دربرگیرید.
 
زیانِ کسب‌وکارها و کاهشِ رفاه خانواده‌ها
برق، در تمدن کنونی، به پدیده‌ای جدایی‌ناپذیر از زیست روزانه‌ی ما بدل شده است؛ بی برق نه صنعتی توان تولید دارد و نه شهروندی ابزار آسایش در اختیار.
در این میان، کمبود برق همواره یکی از اساسی‌ترین مسائل ایران بوده است. تابستان ۱۳۸۷ بود که خاموشیهای گسترده جای‌جای ایران را فراگرفت و اکنون، پس از ۱۰ سال، باز شهروندان ایرانی با چنین خاموشیهایی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این قطعی برق در صنایع به از دست رفتن تولید، از میان رفتن ماشین‌آلات و تجهیزات و ضایعات مواد اولیه انجامیده و در خانه‌ها فاسد شدن خوراکیها، خرابی ابزارهای الکتریکی، نابسامانی در برنامه‌ریزی اوقات فراغت و در یک کلمه کاهش رفاه شهروندان را در پی داشته است.
 
هزینه‌های خاموشی
در پژوهشی دانشگاهی که سال ۱۳۹۲ منتشر شد، با استفاده از آمار و اطلاعات سال 1389 برآورد شد که خسارت هر یک کیلووات ساعت برق عرضه نشده به طور متوسط برابر ۳۸ هزار و ۳۷۸ ریال بوده است.
هزینه‌های خاموشی، برای مصرف‌کنندگان برق، در قالب تولید ازدست‌رفته برای بنگاهها و زمان فراغت ازدست‌رفته برای خانوارها تخمین زده شده است. دستاوردهای این پژوهش همچنین بیانگر آن بود که رفاه ازدست‌رفته خانوارها در اثر خاموشی به همان اندازه‌ی ارزش ازدست‌رفته بنگاهها، بلکه بیشتر، اهمیت دارد (برآورد ارزش برق عرضه‌نشده در اثر خاموشی در ایران؛ مجید احمدیان و نصرت‌الله عباس‌زاده؛ سیاستگذاری اقتصادی، شماره 9، رویه‌های ۸۰-۵۷).
 
تولید و مصرفی که با هم نمی‌خوانند
هر چند ظرفیت اسمی نیروگاههای برق‌آبی ۱۱ هزار مگاوات است، اما، با کاهش آب پشت سدها، تنها حدود پنج هزار مگاوات برق تولید می‌کنند. نیروگاههای حرارتی نیز، با ظرفیت اسمی ۶۳ هزار مگاوات، ۴۴ هزار مگاوات برق تولیدی دارند. بخشهای تولیدی پراکنده و تجدیدپذیر نیز حدود ۱۴۰۰ مگاوات، بخش اتمی نیز حدود هزار مگاوات و نیروگاههای دیزلی کوچک نیز حدود ۴۰۰ مگاوات تولید برق دارند. در این میان،‌ به گفته‌ی معاون وزیر نیرو، همایون حائری، ایران در مجموع ۷۰۰ مگاوات برق از کشورهای همسایه همچون ارمنستان، ترکمنستان و جمهوری باکو برای تامین نیاز دوره اوج مصرف وارد می‌کند. چنین، روی‌هم رفته، تولید برق کشور به حدود ۵۲ هزار و ۵۰۰ مگاوات می‌رسد.
این در حالی است که بیشینه مصرف برق کشور در سال ۱۳۹۶، ۵۵ هزار و ۶۱۶ مگاوات بوده است که دوشنبه به ۵۶ هزار و ۶۷۲ مگاوات برق رسید که، در مقایسه با سال گذشته، ۱۱ تیرماه امسال، اوج بار مصرفی کشور بود. به دیگر سخن، کشور دچار کمبود برقی در حدود پنج هزار مگاوات شد.
در این میان، وزارت نیرو، که ظرفیت تولید برق را به اندازه‌ی میزان مصرف کشور (سالی پنج درصد) افزایش نداده و برق را به اندازه‌ی مورد نیاز ذخیره نکرده است، تنها راه برون‌رفت از این دشواری را مدیریت مصرف ازسوی مصرف‌کنندگان با راهکارهایی همچون کاهش مصرف در اوج بار، تغییر ساعت کاری اداره‌ها و افزایش تعرفه‌ی برق پرمصرفها می‌داند.
 
نگویید خاموشی، بگویید مدیریت!
مدیرعامل برق منطقه‌ای تهران، غلامرضا خوش‌خلق، در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به اینکه اگر پریروز کنترل شبکه برق اجرا نمی‌شد کل شبکه سراسری برق از بین می‌رفت بیان کرده که این را خاموشی برق نگویید و مدیریت بار بگویید!
 
خاموشیهای برنامه‌ریزی‌نشده و سردرگمی شهروندان
هزینه‌های خاموشی را می‌توان با اعلام زمان و میزان خاموشیها کاهش داد. با همه‌ی این، امروز، جدول خاموشیهای احتمالی تنها پنج استانِ اصفهان، خراسان رضوی، همدان، البرز و کرمانشاه منتشر شد.
 برای پایتخت، اما، خبری از جدول خاموشی نیست و مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل وزارت نیرو، میثم جعفرزاده، خاموشیهای این روزهای تهران را برنامه‌ریزی‌نشده دانسته و گفته که خاموشی تا زمان خروج از اوج مصرف کاملا طبیعی است و این مشترکان هستند که باید مصرف خود را مدیریت کنند. شهروندان تهرانی نیز که برای پیگیری قطعی برق به شرکت برق زنگ می‌زنند تلفن گویا، پس از انتظاری چند، می‌گوید: «از زمانی که برق رفته دو ساعت خاموشی خواهید داشت». با همه‌ی این، گزارشها حاکی از قطعی برق بیش از دو ساعت در برخی نقاط تهران، آن‌هم در اوج گرمای تیرماه، است.
به هر روی، با ناهمخوانی میزان تولید با مصرف برق در کشور، احتمال هست که با افزایش گرما در روزهای پیشِ رو که با افزایش کاربرد وسایل سرمایشی و افزایش مصرف برق همراه خواهد شد شاهد خاموشیهای گسترده‌تری باشیم.