داستان سقوط هواپیمایی که 7 سال زمین‌گیر بود

هواپیمای مسیر تهران به یاسوج که ساعت 8 صبح یکشنبه 29 بهمن از فرودگاه مهرآباد به هوا برخاسته بود، در منطقه دناکوه سمیرم سقوط کرد و تمام 65 سرنشین آن کشته شدند. این هواپیما از نوع ATR و متعلق به شرکت هواپیمایی آسمان بود.
به گزارش مردم‌سالاری آنلاین، صبح روز یکشنبه خبر خروج هواپیمای ATR72 متعلق به شرکت آسمان به شماره پروازی ۳۷۰۴ از رادار به سرعت منتشر شد و دیری نپایید که که مقامات سازمان اورژانس کشور خبر سقوط این هواپیمای مسافربری را تأیید کردند.
علی‌رغم تلاش‌های تیم‌های امدادی، اعزام چند بالگرد به منطقه سقوط هواپیما و جستجوی مداوم مردم محلی تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت 15 و 30 دقیقه روز 29 بهمن) هنوز لاشه هواپیما پیدا نشده است. حسن روحانی، رییس جمهور کشور، بلافاصله پس از این سانحه تلخ، دستور تشکیل ستاد بررسی را بر اساس قانون سازمان هواپیمایی کشوری صادر کرد. بر اساس این دستور، عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی مأموریت پیدا کرد با تشکیل ستاد بررسی سانحه در سازمان هواپیمایی کشور، «ضمن مدیریت، پیگیری و انجام هماهنگی‌های لازم جهت خدمات امدادی، علل حادثه سقوط هواپیمای شرکت آسمان را سریعاً گزارش نماید».
پیرحسین کولیوند، سرپرست اورژانس کشور، گفته است که این هواپیما 59 مسافر و شش خدمه پروازی داشته که از این شش خدمه، دو نفر مأمور امنیت پرواز بوده‌اند. گزارش حاضران در نزدیکی محل سقوط هواپیمای تهران- یاسوج، حاکی از این است که در زمان بروز حادثه، طوفان شدیدی در حال وزیدن بوده و آنقدر صدای باد شدید بوده که کسی صدای انفجار یا سقوط هواپیما را نشنیده است. با این حال نماینده سمیرم در مجلس نظر متفاوتی دارد و در مصاحبه با ایسنا گفته است که محلی‌ها صدای مهیب برخورد هواپیما با کوه دنا را شنیده‌اند! منطقه سقوط هواپیما، با بارش برف روبرو نبوده است. همچنین گفته می‌شود که دانش‌آموزان یکی از مدارس روستای بارند که نزدیک کوه‌های تُل‌محمد است، هواپیمایی را در حال پرواز در ارتفاع بسیار پایین دیده‌اند و این احتمال می‌رود که هواپیما در این منطقه سقوط کرده باشد. پس از انتشار خبر سقوط هواپیما، اکثر مردم محلی این مناطق برای یافتن لاشه هواپیما، به اطراف شهرها و روستاها رفتند و جستجو همچنان ادامه دارد. مردم محلی همچنین می‌گویند ممکن است هواپیما در اطراف روستای سرباز و خفر سقوط کرده باشد.
علی عابدزاده رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در مورد نوع هواپیما و دلیل سقوط آن گفت که هواپیما از نوع ATR و سال ساخت آن مربوط به اواخر سال ۱۹۹۳ بوده است. وی گفته در حال حاضر از این مدل هواپیما در خطوط هواپیمایی دنیا استفاده شده، ضمن اینکه دستگاه ناوبری که بر روی این هواپیما نصب شده بود کاملاً مدرن است. معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: پس از یافتن جعبه سیاه هواپیما آن را بررسی می‌کنیم تا علت حادثه را دریابیم. وی تاکید کرده نمی‌توان گفت هواپیمای ناپدیدشده فرسوده بوده است.
پورانفراد مسئول تیم اعزام اورژانس درباره آخرین وضعیت اعزام نیروهای امدادی به محل حادثه هواپیمای ATR گفت: به دلیل اینکه امکان اعزام تیم‌های امدادی به صورت هوایی امکانپذیر نبود، بنابراین گروه‌های امدادی به صورت زمینی به محل سانحه اعزام شدند. وی با اشاره به اینکه عملیات امدادرسانی در قالب چهار گروه امدادی تقسیم کار شده است، افزود: به دلیل شرایط نامساعد جوی، برف و برودت هوا، دید کافی برای جستجوی محل دقیق سانحه وجود ندارد. مسئول تیم اعزام اورژانس همچنین گفت: تاکنون علائمی مبنی بر انفجار یا صدای مهیب در خصوص سانحه شنیده نشده است. گزارش تیم های امدادی همچنین حاکی از این است که دودی در محدوده «پس دنا» (بین روستای نقل و خفر) در محدوده پادنا مشاهده شده است و تیم های امداد روستایی در حال عزیمت به این منطقه هستند.
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی نیز در مورد هواپیمای سقوط کرده شرکت آسمان گفت که شرکت آسمان از چند سال قبل 5 فروند از هواپیماهای ATR را به صورت نو خریداری کرده بود و آنها از ابتدا در ناوگان این شرکت فعالیت می‌کردند. به گفته این مقام مسئول، این هواپیما ارتباطی با قرارداد خرید ATR‌ های برجامی ندارد و این هواپیماها از سال‌ها پیش از سوی شرکت آسمان خریداری شده بودند.
 
انتشار گزارشاتی در مورد نقص فنی هواپیمای ATR شرکت آسمان
هواپیمای ATR در حالی صبح یکشنبه بر اثر برخورد با کوه دنا سقوط کرد که روز پنجم بهمن ‌ماه امسال نیز با مشکل فنی مواجه شده بود. خبر ایسنا در روز 5 بهمن‌ ماه امسال نشان می‌دهد که پرواز شماره ۳۷۰۴ شرکت هواپیمایی آسمان که با همین مدل از هواپیما انجام می‌شده پس از بلند شدن از فرودگاه مهرآباد در میانه راه با نقص فنی مواجه می‌شود و بار دیگر به تهران باز می‌گردد. این هواپیما پس از برطرف شدن نقص فنی بار دیگر پرواز می‌کند و به عملیات خود ادامه می‌دهد تا این‌ که صبح امروز بر اثر برخورد با کوه دنا سقوط کرده و 65 سرنشین خود را به کام مرگ فرو می‌برد.
خبرگزاری فارس نیز به نقل از یک منبع آگاه گفته است که اولین پرواز ATR سانحه‌دیده شرکت هواپیمایی آسمان سال ۱۹۹۳ انجام شده و این هواپیمای ملخی چندین سال در شیراز زمین‌گیر بوده که پس از تعمیرات و اورهال، به تازگی به پرواز درآمده بود! به گفته این منبع آگاه، چک سنگین هواپیمای ATR-72 به رجیستر EP-ATS با انجام Test Flight به‌ وسیله دو کاپیتان و یک ‌مهندس پرواز انجام شده بود.
هواپیمایی آسمان روز چهارم آبان امسال، از پایان اورهال هواپیمای EP-ATS این شرکت هواپیمایی خبر داده بود. این شرکت در روز چهارم آبان یا 26 اکتبر در صفحه اینستاگرام خود نوشته بود: «به ‌گزارش معاونت فنی و مهندسی و اداره تعمیرات اساسی ATR پایگاه شیراز یک فروند ATR72-212 این شرکت به رجیستر EP-ATS  که به مدت ۷ سال زمین‌گیر بوده است، بدست مهندسین مجرب و متخصص این ایرلاین تعمیر شده و پس از انجام چک‌های مداوم و تست‌های خود عملیاتی خواهد شد و بزودی به پرواز در خواهد آمد». شرکت آسمان امروز و بعد از سقوط این هواپیما، این خبر را از صفحه اینستاگرام خود حذف کرد.
در واقع نقطه ابهام‌آمیز سقوط این هواپیما آن است که هواپیمای ATR شرکت آسمان 7 سال زمین‌گیر بوده و پرواز نمی‌کرده است و در مدت کوتاهی که پس از اورهال، پرواز کرده است نیز یک بار در 5 بهمن دچار نقص فنی شده و چند هفته بعد در 29 بهمن سقوط کرده است! شرکت هواپیمایی آسمان هنوز به این ابهام بزرگ پاسخ نداده است.
 
ناوگان فرسوده هواپیمایی ایران و حوادث تلخ
اطلاعات منتشر شده توسط پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد که تعداد کشته‌شدگان سقوط هواپیما در ایران از سال ۵۸ تا ۹۳، یک هزار و ۹۸۵ تن بوده است. یکی از دلایل اصلی بالا بودن میزان سوانح هوایی در ایران، فرسوده بودن ناوگان هواپیمایی است که به دلیل تحریم‌ها پس از انقلاب، به ندرت هواپیمای نو وارد این ناوگان شده است.
پس از برجام دولت خرید هواپیماهای مسافربری از شرکت‌های معروفی همچون بوئینگ و ایرباس را در دستور کار خود قرار داد و تاکنون چندین هواپیما از هواپیماهای برجامی وارد کشور شده‌اند. دولت اعلام کرده که ناوگان هوایی کشور به 500 هواپیمای نو نیاز دارد. بعد از برجام خریداری هواپیمای ATR نیز توسط در دستور کار شرکت ایران ایر قرار گرفت که تاکنون شش فروند از این هواپیما به ایران‌ایر تحویل داده شده است. در پی توافق هسته‌ای برجام و لغو تحریم‌ها، قرارداد خرید ٢٠ فروند هواپیمای  ATR72 سری 600، بین هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و شرکت ایتالیایی- فرانسوی ATR به امضا رسید. این نوع هواپیمای ملخی از امنیت قابل قبولی برخوردار است و از آن‌ها در ناوگان هوایی کشورهای پیشرفته نیز استفاده می‌شود.
در واقع، حادثه پیش آمده یک بار دیگر نشان می‌دهد که ناوگان هوایی کشور به شدت فرسوده است و نیاز به بازسازی دارد. برخی گروه‌ها و محافل پس از برجام، به شدت خرید هواپیما را مورد انتقاد قرار داده و این مسأله بسیار مهم را به یک مسأله سیاسی تبدیل کردند. سیاست‌زدگی و رویکرد افراطی جناحی یکی از معضلات جامعه ایران است که در ماجرای خرید هواپیماهای مسافربری پس از برجام نیز تکرار شد و متأسفانه اثبات این واقعیت که چنین رویکردی تا چه حد مضر و خانمان‌سوز است، چندان طول نکشید.
هواپیمای سقوط کرده، هواپیمای برجامی و نو نبود بلکه هواپیمایی بود که اولین پرواز خود را 25 سال قبل انجام داده بود. این هواپیما که در 7 سال نیز از عمر 25 ساله خود زمین‌گیر بوده، به دلیل نیازهای شرکت هواپیمایی آسمان دوباره تعمیر و به پرواز درآمده بود. این واقعیت به خودی خود اثبات می‌کند که ناوگان هوایی ایران تا چه اندازه به هواپیماهای مسافربری نو نیاز دارد.

اسامی مسافران پرواز هواپیمایی آسمان از تهران به مقصد یاسوج که شامل 60 مسافر و 6 خدمه پروازی بود، به شرح زیر است (یکی از مسافران از پرواز جا مانده بود و کل تلفات این سانحه 65 نفر است):

1)- خلیل آهنگران
2)- احمد چرمیان
3)- سیدرضا فاطمی طلب
4)_ آرش قنبری کرمانشاه
5)- اردشیر راد
6)- سیدبهزاد سیادتی
7)- سیدکرم اله صالحی پرور
8)- حامد امیری
9)- محمد هادی فهیمی هانزایی
10)- ابوالقاسم فرهمندی
11)- مهدی جاوید پور
12)- عبدالاحد مرادی
13)- محمد مهدی سمیعی نصرآبادی
14)- سلمان آذری
15)- فاطمه دالوند
16)- کوثر هردانی
17)- محمد کبیریان
18)- علیرضا کلهر
19)- حامد مهدوی
20)- مژگان نظری
21)- جلال الدین امیری پور
22)- حسین رستمی
23)- مریم عابدی
24)- احمد انوری
25)- محمدحسین برزگری
26)- رویا داخته
27)- مجید اسلامی
28)- مهدی قرالی
29)- حسن رضا قرلاغی
30)- ژیلا قلی پور
31)- زهرا ایمانی مهر
32)- عبدالرضا کردی
33)- محمد نجات
34)- سید نقی نشاطی فر
35)- عبدالکاظم نیسی
36)- محمد صادق نوری
37)- امیر پورشعبان
38)- رحمت اله صالحی پرور
39)- بهروز شریف کاظمی
40)- پریسا سوهانی
41)- شاهبد یاری پور
42)- شاهپور یاری پور
43)- غلامعلی احمدی
44)- میلاد علی پور
45)- محسن الله ویران زاده
46)- افشین انصاری
47)- سید ایلیا دانشی
48)- سید طاها دانشی
49)- محمد عیدی نیا
50)- علی فرزانه
51)- حمیدرضا هراوندخانی
52)- عزت اله حق شناس
53)- ابراهیم جعفریان سی سخت
54)- نرگس خوبانی
55)- علی اکبر نجمامی سخویدی
56)- کرامت نرگس نژاد
57)- محمد هادی نژاد صداقت
58)- مصطفی رضایی
59)- سیدابراهیم ساداتی

 اسامی کروی پروازی ATR72
١-کاپیتان حجت الله فولاد
٢-خلبان دوم کاوه خلیلی
٣- سرمهماندار محمد حسین فرش سنگی
٤- مهماندار بهنام ‎رضایی نیارکی
امنیت پرواز: محمود بهشتی و فرهاد معصومی
 «فرهاد آرامش نیا» شصتمین مسافر این هواپیما بود که از پرواز جا ماند و از این سانحه جان سالم به در برد.