پایان رایزنی با ترامپ؛ آغاز مذاکره با کنگره آمریکا

سه کشور اروپایی امضاءکننده برجام از مذاکره با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، برای تأیید برجام ناامید شده‌اند و رایزنی‌های خود با کنگره آمریکا را آغاز کرده‌اند. اظهارات دیپلمات‌های اروپایی، ابعاد پنهانی از تلاش‌های اروپایی‌ها برای قانع کردن دولت ترامپ به ماندن در برجام را روشن می‌سازد.
به گزارش مردم‌سالاری آنلاین، روزنامه انگلیسی گاردین در مطلبی به بررسی پشت پرده مذاکرات بین دولت‌مردان اروپایی با دونالد ترامپ برای تأیید توافق هسته‌ای پرداخته و نوشته است که اروپایی‌ها از مذاکره با ترامپ قطع امید کرده‌اند و به برای نجات برجام به مذاکره با کنگره آمریکا، روی آورده‌اند.
لابی سه کشور اروپایی امضا کننده برجام در مقطع فعلی بر کنگره آمریکا تمرکز کرده است. در صورتی که ترامپ در 11 روز آینده (15 اکتبر) پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را برای سومین بار متوالی تأیید نکند، کنگره آمریکا باید ظرف مدت 60 روز در مورد اعمال یا عدم اعمال تحریم‌های تعلیق شده توسط توافق هسته‌ای، تصمیم‌گیری کند.
اطلاعاتی که دیپلمات‌های اروپایی در اختیار گاردین قرار داده‌اند، نشان می‌دهد که ترامپ در دیدار با امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، و ترزا می، نخست وزیر انگلیس، با سرسختی بر موضع ضدبرجامی خود ایستادگی کرده است و این دو تن در آخرین مذاکرات خود که در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل صورت گرفته، نتوانسته‌اند در قانع ساختن ترامپ به حفظ توافق هسته‌ای، موفقیتی کسب کنند.
ترامپ به ماکرون گفته است که «در چارچوب توافق هسته‌ای ایران این امکان را می‌یابد که در عرض 5 سال، بمب هسته‌ای بسازد.» مذاکره ترزا می با دونالد ترامپ هم که دو روز بعد از مذاکره ماکرون-ترامپ در نیویورک صورت گرفت، کاملاً بی‌نتیجه بوده است. ترزا می، نیمی از زمان گفتگوی 50 دقیقه‌ای خود با ترامپ را به این اختصاص داده بود که با برشمردن مزایای توافق هسته‌ای، وی را از خروج از برجام بر حذر دارد. با این حال، ترامپ به ترزا می گفته است که تصمیم خود را در مورد برجام گرفته اما این تصمیم را پیش از 15 اکتبر به کسی اعلام نمی‌کند. در نهایت، رئیس جمهور آمریکا به نخست وزیر انگلیس گفته است که «شما تصمیمات خود را بگیرید و من هم تصمیم خودم را می‌گیرم». مرکل به دلیل برگزاری انتخابات پارلمانی آلمان نتوانست در مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کند و مذاکراتی با ترامپ در خصوص برجام در هفته‌های گذاشته نداشت.
گاردین جزئیات جدیدی از مذاکره وزرای کشورهای امضا کننده برجام که در 20 سپتامبر در نیویورک برگزار شد را نیز منتشر کرده است. در این مذاکرات تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا، گفته است که کشورهای طرف برجام اشتباه کرده‌اند که با دولت باراک اوباما توافق هسته‌ای را امضا کرده‌اند، چرا که این توافق توسط کنگره آمریکا تصویب نشده و حالت یک پیمان رسمی پیدا نکرده است. وی گفته است برجام در آمریکا از طریق فرمان اجرایی رئیس جمهور اجرایی شده است و یک معاهده رسمی نیست.
رکس تیلرسون برخلاف ترامپ در جلسه ایران و گروه پنج بعلاوه یک، پایبندی ایران به برجام را تأیید کرده اما گفته است که وی منصوب رئیس جمهور آمریکا است و کنگره نیز صلاحیت وی را تأیید کرده و این دو نهاد که منعکس‌کننده اراده مردم آمریکا هستند، برجام را نمی‌پسندند.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در نقطه مقابل، تیلرسون را به کمبود اطلاعات متهم کرده و گفته است که برجام به عنوان ضمیمه در یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل (قطعنامه 2231) گنجانده شده و شکل یک معاهده بین‌المللی پیدا کرده است؛ لذا خروج آمریکا از برجام، نقض قطعنامه شورای امنیت قلمداد می‌شود. اما تیلرسون بازهم بر نظر خود پافشاری کرده و گفته است که در آمریکا، برجام یک معاهده تصویب شده رسمی نیست.
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی آمریکا، بعد از این جلسه در نهایت، طرف استدلال محمد جواد ظریف را گرفت و گفت: برجام یک توافق دوجانبه نیست؛ برجام توافقی با شش یا هفت طرف نیست. بلکه یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است. بنابراین، برجام به یک کشور، شش کشور، هفت کشور یا اتحادیه اروپا تعلق ندارد، بلکه به جامعه بین‌المللی تعلق دارد.
گاردین فاش کرده که در هفته گذشته مدیران سیاسی از وزارت امور خارجه سه کشور اروپایی، یعنی آلمان، انگلیس و فرانسه، طی یک ویدئوکنفرانس موافقت کرده‌اند که برای بدترین سناریو (یعنی عدم تأیید پایبندی ایران به توافق هسته‌ای توسط دولت ترامپ) آماده شوند و منابع سیاسی اروپایی برای لابی با کنگره آمریکا بسیج نمایند.
در واقع، سیاست‌مداران اروپایی از مذاکره با ترامپ قطع امید کرده‌اند و برای حفظ برجام به دنبال رایزنی با کنگره آمریکا هستند.
گاردین گزارش داده که از 52 سناتور جمهوری‌خواه در مجلس سنای آمریکا، احتمالاً تنی چند وجود دارند که با توجه به دیدگاه برخی مقامات در دولت ترامپ، نظیر وزرای دفاع و امور خارجه این کشور مبنی بر حفظ برجام، مخالف بازگشت تحریم های تعلیق شده ایران هستند. وزیر دفاع آمریکا، دیروز گفته است که از نظر وی آمریکا باید در برجام بماند و برجام در راستای امنیت ملی آمریکا است. از آن طرف، اکثر 4 نماینده دموکراتی که دو سال پیش در مجلس سنا، رأی مخالف به برجام داده بودند، موافق حفظ توافق هسته‌ای هستند و این بدان معناست که اروپا می‌تواند به این امیدوار باشد که کنگره برخلاف نظر ترامپ، رأی به ابقای آمریکا در برجام و تداوم تعلیق تحریم‌های ایران، بدهد.