خون بازی با همه پرسی اقلیم کردستان

امروز همه پرسی جنجالی اقلیم کردستان برگزار می شود. احزاب دموکرات، اتحادیه میهنی و حزب اتحاد اسلامی، سه حزب عمده در اقلیم کردستان عراق در بیانیه مشترکی تاکید کردند که همه پرسی در «تمامی مناطق تحت کنترل اقلیم از جمله کرکوک» برگزار می‌شود. حزب گوران (تغییر) و حزب جماعت اسلامی اعلام کرده‌اند که با این همه پرسی مخالفند.
مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق در این کنفرانس خبری در اربیل در حالی که در پشت سرش پرچم‌های عراق و اقلیم کردستان قرار داشت، بر انجام این همه پرسی تاکید کرد.
بارزانی در این کنفرانس خبری اظهار کرد: دولت‌های عراق قانون اساسی را نقض کردند و ما امید داشتیم پس از تصویب قانون اساسی شراکت و برابری در عراق برقرار شود و قدرت تقسیم گردد. با مشارکت پیشمرگ‌ها برای آنکه بخشی از نیروهای مدافع عراق باشند مخالفت شد و ما امید خود را برای آنکه بخشی از عراق باشیم از دست دادیم.
رئیس اقلیم کردستان افزود: شراکت به پایان رسید و بغداد کاری کرد که مردم با کردستان خصومت داشته باشند. این بغداد بود که ما را مجبور به همه‌پرسی استقلال کرد.
بارزانی گفت: عراق در حال حاضر یک کشور طایفه‌ای است و احزاب در بغداد به جای اینکه از خود بپرسند چرا ما گزینه همه‌پرسی را انتخاب کردیم از زبان تهدید استفاده می‌کنند. ما چرا باید از حق دموکراتیک خود محروم شویم؟ ما فقط با استقلال آینده خود را تضمین می‌کنیم.
مخالفت جامعه جهانی
سراب مسعودبارزانی در شرایطی عملیاتی می شود که علاوه بر مخالفت‌های داخلی در عراق و مخالفت شدید همسایگان آنها در خاورمیانه، اکثر قریب به اتفاق کشورهای عضو سازمان ملل نیز با برگزاری آن موافق نیستند.
دولت مرکزی عراق در راس مخالفان است. حیدر عبادی، نخست‌وزیر عراق، این همه‌پرسی را «غیرقانونی و خلاف قانون اساسی» می‌داند. پارلمان این کشور هم روز ۱۲ سپتامبر بدون حضور نمایندگان کُرد، طرحی در مخالفت با همه‌پرسی استقلال کردستان تصویب کردند. نمایندگان از عبادی نخست‌وزیر خواستند تا «به تمامی اقدامات لازم» برای حفظ پکیارچگی این کشور دست بزند.
بعد از تصویب این طرح، حیدر عبادی هشدار داد که اگر رفراندم کردستان عراق به خشونت بینجامد، حکومت مرکزی مداخله نظامی خواهد کرد. در عراق علاوه بر دولت و مجلس، تعدادی از گروه‌های اقلیت ساکن در مناطق مورد مناقشه خارج اقلیم کردستان مانند کرکوک، از جمله بخشی از اقلیت عرب و جهبه ترکمانی کرکوک هم با این همه‌پرسی مخالفند.
ظاهرا ایالات متحده آمریکا یکی دیگر از مخالفان اصلی این رفراندم است. کاخ سفید بعد از جلسه بازگشایی پارلمان کردستان عراق در روز ۱۵ سپتامبر در بیانیه‌ای با اشاره به تاثیرات برگزاری این همه‌پرسی بر روند تمرکز بر مبارزه با داعش در عراق، گفته است که آمریکا از تشکیل کشور مستقل کردستان حمایت نمی‌کند.
کشورهای غربی به ندرت به صورت جداگانه و علنی در مورد این رفراندم اظهار نظر کرده‌اند و عمده مواضع آنها از کانالهای دیپلماتیک به مقامات کرد رسیده است. در ژوئن امسال وزیران خارجه اتحادیه اروپا در نشستی در بروکسل به مسئولان اقلیم کردستان توصیه کردند که مشکلات خود با دولت مرکزی عراق را از طریق گفت‌وگو حل کند. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در پی ضرب الاجل سه روزه بارزانی به بغداد در بیانیه‌ای اعلام کرد که این اتحادیه حامی حق حاکمیت و تمامیت ارضی عراق است و از اقداماتی مانند همه‌پرسی باید خودداری شود.
اسرائیل از جمله معدود موافقان استقلال کردستان عراق است. بنیامین نتانیاهو در ۱۲ سپتامبر امسال در بیانیه‌ای صراحتا اعلام کرد که کشور تحت رهبری او «از تلاش قانونی مردم کُرد برای دستیابی به کشوری مستقل حمایت می‌کند.» دیگر مقامات اسرائيل نیز بارها بر ضرروت حمایت از استقلال کردستان تاکید کرده‌اند.
برخی معتقدند که روسیه به صورت چراغ خاموش از همه پرسی حمایت می‌کند و از هرگونه اظهارنظر صریح خودداری کرده است. اخیرا سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفته بود «اجرای نهایی این همه‌پرسی» ممکن است بر اوضاع منطقه تاثیر بگذارد. او پیشتر هم در مصاحبه با تلویزیون رووداو با اشاره به رابطه تاریخی روسیه با کردها تاکید کرده بود که موضع روسیه همواره حمایت از کردها بوده است.
نگاه حیثیتی ترکیه
ترکیه را در کنار ایران باید سرسخت ترین مخالف یا حتی دشمن همه پرسی اقلیم کردستان باید نامید.اردوغان از ابتدا اعلام کرده بود که تنها به لغو همه پرسی رضایت می دهد. روزگذشته، آنکارا همانند تهران حریم هوایی و زمینی خود را رسما بر اقلیم کردستان مسدود کرد. ترک ها از یک هفته پیش مانورجنگی در 500متری مرز اقلیم برگزار می کنند تا به بارزانی بفهمانند درباره امنیت خود با کسی شوخی ندارند.
درهمین حال،پارلمان ترکیه مأموریت ارتش این کشور در خاک سوریه و عراق را به مدت یک سال تمدید کرد. «نورالدین جانیکلی» وزیر دفاع ترکیه در راستای تمدید این مأموریت تصریح کرد که ارتش این کشور به این ترتیب از ترکیه در برابر تهدیدات حفاظت می‌کند. او تاکید ورزید که برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان در عراق «تهدیدی برای امنیتی ملی» کشورش است. جانیکلی افزود که ترکیه نتیجه این همه‌پرسی را به رسمیت نمی‌شناسد و دست به «اقدامات لازم» در مقابله با آن خواهد زد.
نخست وزیر ترکیه ضمن اعلام اینکه عراق، ایران، ترکیه و دیگر کشورهای هم‌جوار درباره همه‌پرسی اقلیم کردستان عراق موضع واحدی دارند، گفت: آنکارا و بغداد بر سر تشکیل «گروه بحران» در خصوص همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان توافق کردند تا دو طرف درباره اقدامات بعدی درخصوص این همه‌پرسی مشورت و هماهنگی داشته باشند. ییلدیریم در پاسخ به سوالی پیرامون عملیات فرامرزی ضمن گزینه‌های مطرح شده ترکیه گفت: طبیعی است که این مساله رخ دهد، مساله به زمانبندی اجرای گزینه‌های امنیتی، اقتصادی و سیاسی مربوط می‌شود، تحولاتی که به وجود خواهد آمد و شرایط همه‌پرسی را مشخص خواهد کرد.
ییلدیریم افزود: همه‌پرسی کردستان تهدیدی برای امنیت ترکیه است و آنکارا ناگزیر است که به مجازات همسایه و شریک تجاری خود اقدام کند. آنکارا هنوز اقداماتی را که ممکن است در این راستا اتخاذ کند، تشریح نکرده است.
پیشتر،رجب طیب اردوغان، رئيس جمهور و داوود چاش اغلو وزیر خاجه ترکیه نیز برگزاری این رفراندم را «اشتباه بزرگ» خوانده و خواهان لغو آن شده‌اند. نیروهای نظامی ترکیه هم در مرز با کردستان عراق یک مانور نظامی برگزار کرده و بعد از آن نیز به دلیل حضو پ‌ک‌ک بار دیگر مناطقی در مرزهای کردستان را گلوله‌باران کرده است.