والی، صحنه تئاتر ایران را خالی گذاشت+زندگینامه

جعفر والی بیست و هفتم آذر ماه سال 1395 درگذشت و تاتر ایران بار دیگر یکی از بزرگترین هایش را از دست داد.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، هنرمندی که 65 سال تمام برای هنر این مملکت زحمت کشید در سال های آخر عمرش گله ها و شکایات زیادی از هنر تاتر در ایران داشت. هنرمندی که به گفته خودش دلش برای یک تاتر خوب تنگ شده بود و دیگر شب ها خواب تاتر می دید.
جعفر والی در سال‌های گذشته چند باری به دلیل مشکل قلبی راهی بیمارستان شد و هر بار پس از دوره‌ای بستری شدن بازمی‌گشت و کار خود را از سر می‌گرفت اما آذرماه امسال شرایط جسمی‌اش رو به وخامت رفت و با اضافه شدن مشکل ریوی و چند روز بستری شدن در سی‌سی‌یو و ممنوع از ملاقلات بودن سرانجام از دنیا رفت. اما جمشید مشایخی در این باره می گوید که این مساله را که بیماری والی را از پا در آورده برای او قابل قبول نیست و تاکید می کند جعفر والی انسان سالمی بود هر چند همه این‌ها مشیت خداست.
والی متولد 1312 و از دانش آموختگان تئاتر آناهیتا، زیر نظر مصطفی و مهین اسکویی بود. او در دهه 40 با کارگردانی نمایش "گاو" که بعدها داریوش مهرجویی فیلمی از این نمایشنامه ساخت به شهرت رسید.
جمشید مشایخی که سابقه سال‌ها همکاری و دوستی نزدیک با جعفر والی را دارد در مورد او به «خبرآنلاین» می گوید: «جعفر والی سال 1337 یعنی یک سال پس از تاسیس اداره هنرهای دراماتیک به این مکان آمد. مدتی آن جا بود و بعد تصمیم گرفت با تئاتر آناهیتا و خانواده اسکویی ها همکاری کند. در نمایش «اتللو» به کارگردانی مهرداد اسکویی، یک شب جعفر والی و یک شب کارگردان، نقش یاگو را بازی می کردند. پس از مدتی والی مجددا به اداره تئاتر بازگشت. من در بسیاری از نمایش هایی که او کارگردانی کرد، بازی کردم و ما هر دو در یک گروه نمایشی بودیم.»
مشایخی در ادامه می گوید: «همان طور که می دانید والی قرار بود امسال نمایش «توی گوش سالمم زمزمه کن» را در جشنواره بین المللی تئاتر فجر روی صحنه ببرد. من و جعفر سال ها پیش با هم در این نمایش نقش دو شخصیت را بازی کرده بودیم که می خواستند خودکشی کنند و در نهایت منصرف می شوند.»
مشایخی در مورد پیشنهاد جعفر والی به او برای بازی دوباره در این نمایش گفت: «جعفر والی از من خواست که با «توی گوش سالمم زمزمه کن» به جشنواره فجر امسال بیایم و می خواست از خانه خود در کرج به عنوان محل تمرین استفاده کند اما من به علت شکستگی پا و پلاتینی که در پایم بود نتوانستم بپذیرم و قرار شد با ایرج راد و هرمز هدایت این کار را انجام دهد که متاسفانه اجل امانش نداد.»
او چند هفته قبل که در بیمارستان بستری بود، با اشاره به نمایشی که می‌خواست به زودی در تئاتر شهر با بازی هرمز هدایت و ایرج راد اجرا کند، پس از تعریف خاطراتی از تئاتر کار کردن خود و اینکه قبل از خانه ساختن یک محل تمرین برای خود ساخته بود، گفت، «آنقدر گشتم تا یک پیس دو نفره پیدا کنم که بتوانم آن را به صحنه ببرم» اما اما حالا نمایشنامه «در گوش سالمم زمزمه کن» که قرار بود اولین اجرایش در جشنواره تئاترفجر باشد در حسرت کارگردانش بدون اینکه به صحنه برود احتمالا فعلا بایگانی می‌شود.
به گزارش ایسنا جعفر والی در یکی دو سال گذشته در مراسم مختلفی تجلیل شده بود که آخرین آن‌ها شهریور امسال در مراسم انجمن منتقدان و نویسندگان خانه تئاتر بود؛ جایی که او در کلیپی که برای بزرگداشتش آماده شده بود،«بزرگترین اشتباه زندگی‌ خود را بازی در مجموعه «معمای شاه» عنوان کرد، چرا که آن را جعل تاریخ می‌دانست.»
والی طبق گفته‌ی خودش، در تمام سال‌هایی که فعالیت می‌کرد و نمایشی را به صحنه می‌برد همیشه به این فکر می‌کرده که با نمایشی که می‌خواهد به صحنه ببرد، می‌خواهد چه بگوید؟ چون معتقد بود: «نمایش باید مخاطب را یک نیشگون بگیرد، نمی‌شود که تماشاگر همان طور که به سالن می‌آید، همان طور هم از سالن بیرون برود، این توهین به تماشاگر است.»
والی حدود یک سال قبل در مراسم بزرگداشتی که در تالار «سنگلج» برایش برگزار شده بود، در پاسخ به اینکه آیا وضعیت تئاتر امروز ایران به آنچه او و هم‌قطارانش سال‌ها قبل پیش‌بینی می‌کردند، رسیده است؟ گفته بود:«به هیچ عنوان نرسیده است، چون یکی از مشکلات ما این است که وقتی چیزی را برمی‌داریم، چیز درستی جای آن نمی‌گذاریم. امروز یک مسوول تئاتری گرفتار خیلی از مسائل گذشته است که سربار شده و امکانات، همدلی و صمیمیتی می‌خواهد که هیچ کدام را در عالم تئاتر نداریم.»