اعجوبه ای که با زندگی ما عجین شد

وقتی می گوییم قدیمها، همه فکر می کنند حرف از صد سال پیش می زنیم. در حالی که دنیایمان این روزها آنقدر عوض شده که ده سال پیش را که با حالا مقایسه می کنیم انگار دنیا به اندازه صد سال عوض شده و این تغییر و تحولات عجیب و غریب مثل یک سونامی آمد و ما را چنان در خود غرق کرد که خودمان هم نفهمیدیم چطور شد، آن قدر که ذهنیت هایمان تغییر کرد. چه کسی فکرش را می کرد که در کسری از ثانیه بشود با آن سر دنیا ارتباط برقرار کرد و با عزیزی که فرسخ ها دور تر از تو در جایی که شب و روزش با تو فرق دارد و روی کاناپه چرمی لم داده حرف زد و تصویرش را دید؟
خیلی نگذشته از آن روزهایی که دخترهای ایرانی وحشت داشتند از این که عکسشان به دست کسی بیفتد و چه فاجعه ها که رخ نمی‌داد وقتی عکس یک دختر جایی غیر از حریم خانه اش دیده می شد. این روزها اما عکس های رنگارنگ پروفایل ها حرفهای تازه ای برای گفتن دارند. حرف از این که اتفاق تازه ای افتاده و ما هم درست افتاده ایم وسط همین اتفاق تازه. گاهی جای افتادن این اتفاق درد می گیرد اما گاهی هم فکر می کنیم که چه خوب شد که افتاد. هر چه هست ما قدم به دنیایی گذاشته ایم که نمی شود خلاف جهتش شنا کرد. دنیای تازه ای که همه چیزش مجازی است.
دنیای تازه ما

این دنیای تازه را مدیون اعجوبه ای هستنیم که این روزها بدجور با حضورش عجین شده ایم. اعجوبه ای که گاه دوست داشتنی ترین می شود در خلوت چشمانمان و گاه دردسرساز و ترسناک.
فضای مجازی این روزها آن قدر در زندگی هایمان جا خوش کرده که به نظر من تبدیل به یکی از اعضای عزیز خانواده مان شده. تلگرام و اینستاگرام و فیسبوک را دیگر همه می شناسند. از پیرزن همسایه گرفته که تمام افتخارش این است که شش کلاس سواد دارد تا پسر بچه های بازیگوش محله.
ماسماسک های دوست داشتنی
اما مادر بزرگ حرف قشنگی می زند. با اینکه سواد زیادی ندارد تفسیرهایش حرف ندارد. وقتی سر همه توی گوشی هایشان است، لبخندی می زند و می گوید :این ماسماسک های شما آدم های دور را به هم نزدیک کرده و نزدیک ها را از هم دور. راست می گوید. این روزها در تلگرام و اینستاگرام دوستان دوران قدیممان را پیدا کرده ایم. همکلاسی های دوران بچگی مان را و همسایه های خانه قبلی را. اما خیلی ها را گم کرده ایم. خیلی ها که منتظرند یک لحظه دیده شوند. همانها که کنارمان نشسته اند و ما آنقدر غرق گوشی هستیم که اصلا نمی‌بینمشان.
نفهمیدیم کی عوض شدیم
عکس العمل ها و گویش هایمان عوض شده و حتی در این دنیای عجیب، ادبیات و نوشته هایمان هم با خودمان فرق دارد. از قربان صدقه رفتن ها و دوستت دارم های کشکی گرفته تا رواج غلط دیکته و عادی شدن خیلی چیزهایی که قبلا برای خودشان چارچوب داشتند. اینترنت که آمد انگار سرعت دنیا هم بالا تر رفت. اصلا انگار روزها سریع تر می گذرند. تا چشم می گردانی عید شده و یک سال دیگر از عمرت هم گذشته. می دانم اینها ربطی به اینترنت ندارد اما انگار سرعت ارتباطات روی دنیای واقعی هم اثر گذاشته. قبلا از این عید تا عید بعد کلی طول می کشید. حالا اما سفره هفت سین را جمع نکرده باید به فکر عید جدید باشی که پشت در انتظار آمدن را می کشد. خلاصه که دنیا عوض شده و آینده آنقدر سریع دانلود می شود که آدم حیرت می کند. همه چیزمان عوض شده. شاید خودمان حواسمان نیست اینترنت نحوه ی تعامل و ارتباط را با دوستان و حتی در محیط کاری، با همکاران را هم تغییر داده است. مثلا برای ابراز احساساتمان کافی است به جای خنده ی بلند از سه حرف (lol) استفاده کنیم و احساس خوشحالی یا خنده مان را دیجیتالی به اشتراک بگذاریم . دیگر لازم نیست برای نشان دادن خوشحالیمان از ته دل بخندیم. استیکرها و شکلک های مجازی این روزها به جای ما می خندند، گریه می کنند، می‌بوسند، عصبانی می شوند و خلاصه راحتمان کرده اند این نقاب های با نمک.
عجول شدیم
یک اتفاق دیگر هم افتاده که باز هم حواسمان نیست. هیچ دقت کرده ایم دسترسی سریع و آسان به اطلاعات و ارتباطات، سطح توقع و استانداردهای ما را بالا برده؟ هیچ حواسمان نیست که با عادت کردن به سرعت بالا، رفته رفته فرهنگ عجول بودن در شخصیتمان شکل می گیرد، به طوری که آمار نشان داده است اگر ویدیویی آنلاین در 2 ثانیه اول نمایش داده نشود، بیشتر مردم شروع به ترک آن صفحه می کنند.
همچنین این دسترسی آسان، سطح تحمل زمان پاسخگویی را کم کرده، به طوری که بیشتر افراد با عدم دریافت پاسخ سریع، دلخور و ناراحت می شوند یا حتی در بعضی مواقع باعث نگرانی و دلشوره ی آنها می شود. اینها فقط فاجعه دنیای مجازی نیست. ما در دنیای واقعی هم عجول شده ایم. صدای دلخراش بوق ماشین ها پشت ترافیک و لحظه ای که چراغ سبز می شود گویای همین موضوع است. در حالی که قبلا انتظار کشیدن یک چیز عادی بود برایمان. ماه ها انتظار می کشیدیم تا یک نامه به دستمان برسد و دقیقه های طولانی منتظر آمدن مینی بوس و اتوبوس می شدیم وآنقدر صبر داشتیم که نه ناسزا می‌گفتیم و نه استرس می گرفتیم.
رقابت
دسترسی آسان به عکس های اطرافیان باعث مقایسه و رقابت بیشتر شده است. با وجود آگاهی نسبت به اینکه عکس ها فقط لحظات خوش زندگی را ثبت می کنند و نمای واقعی زندگی و مشکلات آن را به تصویر نمی کشند، اما نا خودآگاه خود را با دیگران مقایسه می کنیم و با تمرکز بر زندگی دیگران با واقعیت زندگی خود فاصله می گیریم و با گذشت زمان دلسردی و سر افکندگی را جایگزین آرامش و آسایش خود و عزیزانمان می کنیم.
شغل های کاذب
این روزها اینترنت به مردم، افکار و صدایشان قدرت بخشیده. با به اشتراک گذاشتن عکس ها و فیلم هایشان توانسته اند چهره ای از خود بسازند که با واقعیتشان تفاوت دارد. همچنین به وجود آمدن شغل های کاذبی مانند فروشنده، مشاور، مانکن، بدن ساز و … را شاهد هستیم که معمولا بدون اعتبار و مدرک، مجوز و تجربه کافی هستند اما دوستان و طرفداران بسیاری در سر تاسر دنیا دارند.
دوستی کی سر آمد؟
پس بیایید تعریفمان را از دوستی عوض کنیم که دنیای دوستی هم اکنون به شکل دیگریست، از همسایه ی خود بی خبریم در حالی که از افراد غریبه ی آن سر دنیا با خبریم. معاشرت و تفریحمان در دنیای مجازی، بدون حضور فیزیکی دوستان حقیقی محدود شده و دور از آدم ها در تنهایی خود دنیای تازه ای را کشف کرده ایم که هر روز تنهاترمان می‌کند.
فضولی
دریافت اخبار دنیا نیز به صورت دیگریست. امروز فقط دنبال اخبار زندگی آدم های معروف نیستیم، بلکه زندگی شخصی کسانی که به هر دلیلی معروف شده اند یا کاراکتر های مجازی جالبی در ذهن مردم ایجاد کرده اند، برایمان جذاب تر است و آنقدر در این رخداد ها و اتفاقات بیهوده غرق شده ایم که مسائل و مشکلات زندگی خودمان را فراموش کرده ایم و ارزش خود و زندیگیمان را در یک لایک یا کامنت خوب از طرف دیگران می بینیم.
سفر
در دنیای تازه ما سفر، معنا و مفهوم خود را از دست داده. سفر های داخلی دیگر سفر محسوب نمی شوند چرا که در برابر عکس های به اشتراک گذاشته شده دوستان و کاربران اینستاگرام در سر تا سر دنیا، رفتن به شمال یا دیگر شهرستان ها خیلی به چشم نمی آیند.
مردم بیشتر از آنکه از سفرشان لذت ببرند، بر روی ثبت و به اشتراک گذاشتن آن در دنیای مجازی متمرکز شده اند. بخشی از لذت های با دوستان و نزدیکان خود بودن و گردشگری، منتقل شده به اشتراک گذاری وجه و نمای لذت بردن با دوستان در فضای مجازی، هر چند واقعیت نداشته باشد.
ازدواج
اینترنت با آنکه دسترسی به مردم را آسان کرده و شرایط آشنایی بین افراد را فراهم آورده است اما، انتخاب را دشوار تر کرده و به دلیل وجود گزینه های بیشتر و بهتر تصمیمگیری را مشکل کرده است.
به وجود آمدن روابط احساسی تند و سریع، عشق های کاذب، موقت و سطحی روند ازدواج و ارزش ها را تغییر داده و حتی گاهی باعث متزلزل شدن روابط زناشویی شده است. در دنیای جدیدمان انسان بودن، عشق، اعتماد، احترام، مهربانی، صبر و گذشت که پایه های اصلی زندگی و روابط زناشویی هستند کمرنگ شده است.
حتی با مدرنیزه شدن که اینترنت نقش بسزایی در آن دارد، ازدواج های ناهمگون از لحاظ اجتماعی، فرهنگی، مالی، مذهبی و تحصیلی بیشتر شده است که می توانند دلایلی برای نا موفق بودن و حتی جدایی زندگی زنا شویی باشند.
استانداردهای شبکه اجتماعی
تقریبا بیش از یک میلیارد نفرسرتاسر جهان از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند که بیش از نیمی از آنان بطور روزانه بیش از یک بار از آن استفاده می‌کنند. متخصصین می گویند که محبوبیت این شبکه های اجتماعی نه تنها در نحوه تربیت بچه ها تاثیر گذاشته بلکه حتی باعث ازدیاد عمل های زیبایی شده و حتی شاخص های جدید عمل های زیبایی نیز بوجود آورده.
افراد با در اختیار قرار دادن عکس و چهره ی خود در فضای مجازی و به دنبال آن با توجه به نظرات مثبت و منفی دیگران راجع به چهره یا بدن خود تصمیم می گیرند و به عمل های زیبایی سینه، شکم، بینی، چانه، تزریق ژل در نقاط مختلف بدن روی می آورند تا مطابق میل و استاندارد شبکه های اجتماعی شوند غافل از اینکه این عمل ها و تغییرات غیر قابل برگشت هستند و در برخی موارد عوارض جدی به همراه دارند که سلامت فرد را به خطر می اندازد.
تمرکز
جریان اطلاعات سریع و زیاد روزمرگی باعث شده در مقابل تاخیربیشتر حساس باشیم و همچنین روی توان تمرکزو حافظه بلند مدت تاثیرگذاشته و ذهن را به تصمیمات کوتاه مدت و آنی سوق داده. میزان اثر بخشی و کارایی افراد در هر زمینه ای نیز بخاطر همین عدم تمرکز کم شده.
حریم خصوصی
زندگی شخصی، کاری و حریم خصوصی افراد تحت تاثیر این مدرنیزه شدن قرار گرفته است به طوریکه اگر شخصی نخواهد وارد این عرصه و دنیای مجازی شود، دوستان با به اشتراک گذاشتن عکس یا اطلاعات دیگر به حریم خصوصی فرد بی احترامی کرده اند. همچنین باعث شده که مردم جور دیگری رفتار کنند و بر رفتار، گفتار و نوشتار خود محتاط شوند که این عاملی است بر تغییر فرهنگمان…
چه باید کرد
همه می دانیم که گریزی از دنیای تازه نیست و نمی شود با آن همراه نشد اما برای مصون ماندن از آسیب های دنیای مجازی کاری که ما باید انجام دهیم این است که مدیریت زندگی شخصی را با توجه به تغییرات سریع پیرامونمان، تقویت و تمرین کنیم. از آنجایی که جلوی این تغییرات را نمی توانیم یا نمی خواهیم بگیریم باید خود را با دنیای جدید وفق دهیم و سعی کنیم بر روی اهداف اصلیمان متمرکز باشیم تا از مسیر منحرف نشویم و به بیراهه نرویم. این عوامل فقط انحراف ایجاد کرده که با توجه به سرعت زندگی بالا می تواند روز به روز فاصله مان را از اهداف اصلی بیشتر کند لذا در وهله اول باید به شناخت خود و آگاهی از ضعف های خود پی ببریم و در وهله دوم از تغییرات، عامل های به وجود آورنده و ریشه تغییرات آگاه باشیم و سپس راه های مقابله با آن را در حد ممکن بشناسیم.

همچنین انطباق سریع با محیط دنیای جدید و تمرین عدم مقایسه پی در پی و متمرکز شدن بر خوبی های هر دوره از زندگی و تغییر تاثیر منفی بر خود چیزی است که همگی باید تمرین کنیم.

گزارش : مرجان حاجی حسنی