آیا بحران نفتی در راه است؟

این روزها تنش در روابط ایران و عربستان بالا گرفته است.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، از سال گذشته با رخ دادن فاجعه منا اولین تنش های جدی و صریح میان دو کشور ایجاد شد و علیرغم حسن نیست ایران نه تنها سعودی ها هیچ واکنش مثبتی نشان ندادند، بلکه با اظهارات گستاخانه موجب شدند تنش ماین دو کشور عمیق تر شود، به طوری که جدال های لفظی میان مقمات بالای حکومتی دو کشور بر قرار است. حتی چند روز پیش، در ساللگرد فاجعه منا نمازگزاران پس از اتمام نماز جمعه دست به تجمع زدند و مقامات آل‌سعود را برای این فاجعه محکوم کردند. در این زمینه نشریه فوربس نوشت: در جریان برگزاری مراسم حج در سال 2015 در منطقه منا در نزدیکی شهر مکه بیش از 2500 تن از زائران از سراسر دنیا جان خود را از دست دادند که حدود 500 نفر از آن‌ها ایرانی بودند؛ این در حالی است که مقامات عربستان شمار کشته شدگان را تنها 769 تن اعلام کردند. این فاجعه مرگ‌بارترین حادثه در برگزاری مراسم حج بوده است.
در ادامه این گزارش آمده است: حادثه سال گذشته عربستان سبب شد تنش‌ها میان تهران و ریاض که دو رقیب منطقه ای محسوب می‌شوند افزایش یابد. دو کشور در بسیاری از مسائل منطقه‌یی از جمله جنگ سوریه، جنگ داخلی یمن و عراق با یکدیگر اختلافات شدیدی دارند؛ به‌علاوه این که دو طرف توسط دو انشعاب متفاوت از اسلام یعنی شیعه و سنی رهبری می‌شوند. روابط ایران و عربستان به‌ویژه پس از آن که جمعی از ایران‌های در اعتراض به اعدام شیخ نمر، رهبر برجسته شیعیان عربستان در مقابل سفارت این کشور در تهران دست به تجمع زدند شدت یافت که در نهایت به تعطیلی سفارت ریاض و قطع روابط دیپلماتیک میان دو کشور از سوی مقامات آل‌سعود منجر شد.این نشریه در بخش پایانی گزارش خود با اشاره به این که ایران و عربستان دو صادر کننده بزرگ نفت در بازارهای جهانی به شمار می‌آیند نوشت: افزایش تنش‌های تهران – ریاض حتی می‌تواند وضعیت کنونی بازارهای نفت را از این هم آشفته‌تر کند.
اما باید دید چرا تنش میان ایران و عربستان می تواند منجر به بی ثبات شدن بازار نفت شود؟ اختلاف‌هایی که امروز بین دو قدرت نفتی منطقه یعنی ایران و عربستان شاهد آن هستیم بیشتر به نزاع‌های سیاسی می‌ماند تا رقابت اقتصادی. با این همه پربیراه نیست اگر تاکید کنیم که بازار نفت و اوپک هم تحت تاثیر این نزاع سیاسی قرار خواهد گرفت. ایران و عربستان دو کشوری هستند که منافع کلان اقتصادی خود را از بازار نفت می‌جویند و این منافع در پی توافقات مشترک است. بنابراین به نظر می‌رسد نباید اختلاف های سیاسی منجر به بحران در بازار نفت شود، اما واقعیت این است که دو کشور بزرگ صادر کننده نفتی چندان تمایلی به کنار گذاشتن اختلافات در بازار نفت ندارند. البته می توان گفت که این اختلافات تاثیرات جنبی بر تصمیمات این دو کشور خواهد گذاشت اما نمی‌توان تاثیر ان را فوری دانست. مطابق گزارش های منتشر شده عربستان قصد دارد برای تامین مالی طرح ویژن 2030 خود که وابستگی اقتصاد این کشور به نفت را کاهش خواهد داد، سهام شرکت دولتی سعودی آرامکو را به صورت عمومی در بورس به فروش برساند.
موفقیت عرضه عمومی سهام شرکت آرامکو بستگی به وضعیت بازارهای نفت و سهام دارد.هرچه قیمت نفت بالاتر باشد، فروش سهام شرکت آرامکو با قیمتی بالا به سرمایه گذاران آسان تر است. خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان در ماه ژانویه گفته بود: «زمان بندی عرضه عمومی سهام شرکت آرامکو بستگی به تعدادی از فاکتورهای خارجی از جمله وضعیت بازار سهام، چشم انداز قیمت نفت و آمادگی بازار سرمایه داخلی عربستان خواهد داشت.»
مشکل اینجاست که اکنون مثل گذشته، عربستان دیگر تنها بازیگر تاثیر گذار بازار نفت نیست که بتواند با کاهش و افزایش عرضه نفت خود بازار را تکان دهد. اکنون شرکت های تولید نفت شیل در آمریکا نقش مهمی در بازار ایفا می کنند. آنها آماده اند تا به محض افزایش قیمت ها، تولید خود را افزایش دهند.
این دقیقا همان اتفاقی است که در طی 4 هفته گذشته رخ داده است. تعداد سکوهای حفاری نفت در آمریکا بر اساس گزارش موسسه بیکر هاگز برای چهارمین هفته متوالی افزایش یافته است.
دیگر بازیگر تاثیرگذار در بازار نفت، ایران است که بعد از لغو تحریم ها مجددا به بازار نفت باز گشته است. بازگشت ایران موجب شده تا عربستان نتواند مثل روزهای خوب گذشته اعضای اوپک را آنگونه که خود می خواهد دور هم جمع کند.
موضوع بدتر اینکه، ایران نیز آماده افزایش بیشتر تولید به محض رشد قیمت هاست. برای مثال در هفته منتهی به 15 جولای قیمت نفت خام سبک ایران به 43 دلار و 19 سنت رسید که یک دلار و 49 سنت نسبت به هفته قبل از آن کاهش داشت.
با این حال مدیر امور اوپک و روابط با مجامع انرژی وزارت نفت تاثیر تنش میان ایران و عربستان را بر بازار نفت کوتاه مدت دانست و گفت: مازاد عرضه بیش از ٢ میلیون و ٥٠٠ هزار بشکه نفت بزرگترین تهدید برای بازار نفت است.
مهدی عسلی درباره تنش‌های اخیر میان ایران و عربستان و تاثیر آن بر بازار نفت گفت: تاثیر این گونه تنش سیاسی بر بازار نفت کوتاه مدت خواهد بود و به محض این که بازار نسبت به عرضه نفت مطمئن شود دیگر واکنشی نشان نخواهد داد.
وی با اشاره به این که این اختلافها بارها میان اعضای سازمان کشوهای صادرکننده نفت (اوپک) به وجود آمده و حتی در برخی موارد منجر به جنگ نیزشده است، تاثیر اتفاق اخیر میان ایران و عربستان را یک موضوعی سیاسی دانست و تصریح کرد: این موضوع تاثیر کوتاه مدت در بازار نفت خواهد شد.
عسلی با بیان این که مازاد عرضه بیش از ٢ میلیون و ٥٠٠ هزار بشکه ای هم اکنون بزرگترین تهدید برای بازار نفت است، به تفاوت نگاه ایران و عربستان درباره نفت اشاره کرد و گفت: در حالی که ایران از نفت به عنوان ابزار توسعه استفاده می کند، عربستان با نفت هویت پیدا می کند بنابراین سعی می کند با هر قیمتی هویتش را نگه دارد.

با این حال باید دید اختلافات دو کشور تا کجا میتواند منجر به تنش در بازار نفتی شود.