چگونگي رسيدگي به تذکرات نمايندگان

اگر هر روز شنونده صحن‌هاي علني مجلس از راديو باشيد، در هر جلسه چندين و چند تذکر از نمايندگان در صحن قرائت مي‌شود. تذکراتي به رئيس‌جمهوري يا وزراي کابينه‌اش. 
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، هر کدام از اين تذکرات از سوي نمايندگان مشکلات را نشانه گرفته‌ است. اما خبرنگاران و فعالان سياسي که از شنونده‌هاي ثابت صحن‌هاي مجلس هستند بعضي تذکرات را چندين بار در طول يک سال مي‌شنوند. از آنجايي که مجلس وظيفه نظارت بر عملکرد قوه مجريه را دارد، تذکراتش صرفا يک تذکر ساده نيست که بشود به راحتي از کنارش گذشت. وقتي نسبت به فعاليت رئيس‌جمهوري و کابينه اش اعتراضي از طرف نمايندگان صورت مي‌گيرد، قوه مجريه و همه اعوان و انصارش موظف به رسيدگي به آن تذکر هستند. پس چرا بعضي از تذکرات چندين بار تکرار مي‌شوند ولي وقعي به آنها گذاشته نمي‌شود؟ نمايندگان پيگيري نمي‌کنند يا قوه مجريه سر نمي‌نهد؟!

ضرورت آغاز بررسي سوالات نمايندگان از وزرا در صحن علني

روز گذشته در مجلس نماينده مردم مياندوآب در مجلس خواستار در نوبت قرار گرفتن سوالات نمايندگان از وزراي دولت به منظور بررسي در صحن علني شد. جهانبخش محبي‌نيا در تذکري آئين نامه‌اي خطاب به هيات رئيسه مجلس گفت: «مجلس، نهادي نظارتي است تا قوانين به درستي اجرا شود؛ لذا سوال از رئيس‌جمهور و وزرا از اين قسم است بنابراين لازم است روند سوال نمايندگان از وزرا در صحن علني آغاز شود.» مسعود پزشکيان که رئيس مجلس بود با بيان اينکه فقط حدود يک ماه از تشکيل کميسيون‌هاي تخصصي مي‌گذرد، در پاسخ به اين تذکر گفت: «با توجه به اينکه سوالات به کميسيون‌ها واصل شده، روساي کميسيون‌ها در اين خصوص ورود کنند».

اين تذکر محبي‌نيا کاملا به جاست. وقتي نمايندگان مجلس وظيفه نظارت بر عملکرد را دارند پس قاعدتا بايد تذکراتشان جدي گرفته شود. دولت احمدي‌نژاد سردمدار بي‌توجهي به تذکرات نمايندگان است. به طوري که حتي رئيس مجلس چندين بار نامه‌اي به احمدي‌نژاد نوشت و تذکراتش نسبت به عملکرد او را در آن بيان کرد. اما به نظر مي‌رسد توجه نکردن به تذکرات مختص تمام صندلي نشين‌هاي پاستور است.

جواب به تذکر بستگي به شخصيت وزير دارد

فرهاد تجري عضو کميسيون اصل نود مجلس دهم که سابقه نمايندگي در مجلس هشتم را هم دارد در پاسخ به اين سوال که «آيا نمايندگان پيگيري تذکراتشان بعد از بيان آن مي‌شوند يا نه؟» به مردم‌سالاري مي‌گويد: «پيگيري‌هايي خواهد شد و آن وزارت خانه و نهاد تذکرات را يادداشت مي‌کند و به صورت مکتوب نتيجه بررسي تذکر را به استحضار نماينده سوال کننده مي‌رساند.» پس چرا بعضي از تذکرات در طول يک سال به صورت مکرر بيان مي‌شود؟ او در اين باره نيز مي‌گويد: «اگر رسيدگي شده و جواب داده شود، ديگر نماينده‌اي آن را مطرح نمي‌کند. در بعضي از حوزه‌ها که نماينده اي احساس نابساماني، کم کاري و سوء‌جريان مي‌کند و در اين حوزه‌ها تذکر داده مي‌شود، دستگاه‌هاي مربوطه بايد بررسي کنند و نسبت به اصلاح امر اقدام کنند.» تجري معتقد است اين بستگي به نوع اقدام و تعامل نهاد و وزير متبوعه با نمايندگان دارد: «البته خيلي مهم است ببينيم چقدر به اين تذکرات اهميت داده مي‌شود. البته هرچقدر اين تذکرات پاسخ داده شود بيشتر باعث تعامل مجلس با آن حوزه خواهد شد و برعکس در صورت عدم پاسخگويي باعث ايجاد بدبيني و سوء‌ارتباط بين نماينده و آن حوزه مي‌شود.» او در پاسخ به اين سوال که چقدر نهادهاي اجرايي به اين تذکرات اهميت مي‌دهند، مي‌گويد: «اين بستگي به شخصيت وزرا دارد بعضي از وزارتخانه‌ها به وسيله معاونان حقوقي و امور مجلس خيلي به اين تذکرات توجه دارند و خودشان رابه پاسخ به سوالات و تذکرات ملزم مي‌دانند و تذکرها را جدي مي‌گيرند و نتيجه را به صورت مکتوب بعد از بررسي کامل و جامع به استحضار نماينده مي‌رسانند. بعضيها ممکن است خيلي جوابگو نباشند و ممکن است در صورت تکرار اين تذکرات، نماينده به سراغ ابزارهاي ديگري چون استيضاح مي‌رود. مقدمه کار اما اين تذکرات است که رسيدگي به آن ضرورت دارد».

دولت‌ها خودشان را رقيب خيلي

از نهادها مي‌دانند

هدايت‌الله خادمي‌ نماينده مردم ايذه در مجلس و عضو کميسيون انرژي مجلس دهم در پاسخ به اين سوال که «تذکرات چقدر از طرف وزرا پيگيري مي‌شود؟» به «مردم‌سالاري» مي‌گويد: «همه وزرا، نمايندگاني در مجلس دارند که به تمام تذکرات گوش مي‌دهند و آن را به سمع وزير مربوطه مي‌رسانند. وزرا هم بعضي از موارد مورد تذکر را پيگيري مي‌کنند. اما اينکه چقدر به آن رسيدگي شود يا نه نمي‌دانم.» اين نماينده مجلس ادامه مي‌دهد: «چيزي ديگري هست تحت عنوان سوال که موضوع را مهمتر مي‌کند و وزير بايد به کميسيون مربوطه بيايد و سوال را پاسخ دهد و بايد نماينده را قانع کند. اگر وزير نتوانست نماينده سوال کننده را قانع کند، در صحن مجلس به همه نماينده‌ها جواب مي‌دهد و ديگر کل نماينده‌ها درباره اش تصميم گيري مي‌کنند.» خادمي‌همچنين در پاسخ به اين سوال که «چقدر نماينده‌ها خودشان را موظف مي‌دانند که نتيجه تذکراتشان را پيگيري کنند؟» مي‌گويد: «مجلس بايد در راس امور باشد. بايد به اين مرحله برسيم که اين در راس امور بودن محرز شود. ولي ما در اين زمينه مشکل داريم. اگر نظارت مجلس خوب بود خيلي از اتفاقات نمي‌افتاد. اين گله وجود دارد که مجلس بايد نظارت بهتري مي‌کرد ولي اين کار را نکرده است.» او درباره دلايل اين اتفاق مي‌افزايد: «دلايلي مختلفي وجود دارد. چون دولت آنقدر گسترده شده و امکانات را در دست دارد که خودش را رقيب خيلي از نهادها و ارگانها مي‌داند. منظور من از دولت، معناي واقعي کلمه است. منظورم هيچ دولت خاصي نيست. کلا دولتها اينطور هستند. مجلس براي اين کار بايد از همه چيزش بگذرد. کسي که نماينده يک منطقه محروم است و دولت بايد حداقلها را براي آن منطقه انجام دهد، اگر بخواهد زياد به دولت تذکر بدهد، دولت آن شهر را بايکوت مي‌کند. من فکر مي‌کنم در اين زمينه داد و ستد وجود دارد و امکاناتي به شهر از طرف دولت داده نمي‌شود. بخشي از سکوت نماينده‌ها هم به همين دليل است. در صورتي که اگر نمايندگان بحث نظارتي را داشته باشند دولت هم موظف است کار اجرايي‌اش را انجام دهد و هم پاسخگو باشد».

اين نقص مجلس است که تذکرها جدي

گرفته نمي‌شود

اردشير نوريان عضو کميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس نيز به «مردم‌سالاري» مي‌گويد: «متاسفانه اين نقيصه در مجلس وجود دارد. تذکرات نمايندگان از طرف دستگاه‌هاي اجرايي خيلي جدي گرفته نمي‌شود. اميدواريم در ادامه مسير حتما اين رويه اصلاح شود.» او درباره پاسخگو بودن دولت نيز مي‌گويد: «متاسفانه فضاي کشور در شرايط فعلي يک شرايط ملتهبي است. دولت هم گرفتاري‌هاي فراوان دارد و اين تذکرات آنطور که بايد، موثر واقع نبوده. اين رويه در مجلس معيوب است. من فکر مي‌کنم با توجه به ترکيب مجلس اين نقص به مرور درست شود.» نوريان معتقد است دستگاه‌هاي اجرايي جايگاه ويژه‌اي براي مجلس قائل نيستند: «مجلس بايد از ظرفيت خودش حداکثر استفاده را ببرد و به نظر من سوال يا تذکر مراحل تکميلي دارد. اگر دستگاهي خيلي بي توجهي کرد، بايد از حق قانوني استيضاح از طرف نماينده‌ها استفاده ‌شود و تغييرات اساسي در آن دستگاه ايجاد خواهد شد. اين حق براي مجلس محفوظ است.»
گزارش : محبوبه شعاعی