«از نظر ما اين مهم است که بازيگراني که در اين نشست (وين) حضور داشتند و از تروريستها حمايت ميکنند به اين قناعت برسند که راه حل نظاميدر سوريه وجود ندارد و حمايت از گروههاي تروريستي خطري است که همه را تهديد ميکند و بيشتر از همه خود آنها را.» اين سخن وزير خارجه کشورمان در پايان نشست گروه تماس است. نشستي که با حضور نمايندگان و وزيراني از حدود 20 کشور عربي، اروپايي و آمريکا از جمله ايران در وين پايتخت اتريش براي تصميمگيري درمورد بحران سوريه برگزار شد.
به گزارش پایگاه خبری فریادگر، اين گروه براي حل و فصل ديپلماتيک بحران سوريه نقشه راهي ارائه کردکه در 18 دسامبربه تصويب شوراي امنيت سازمان ملل متحد رسيد. محورهاي اصلي مورد حمايت اين گروه ترک مخاصمه، تضمين دسترسي ساکنان سراسر کشور به کمکهاي انسان دوستانه و تسريع روند انتقال سياسي در سوريه عنوان شده است. اين در حالي است که پس از گذشت پنج سال از شروع بحران سوريه هنوز اقدام قابل قبولي براي حل اين بحران صورت نگرفته است. اما بايد ديد کجاي کار ميلنگد که با وجود گذشت پنج سال سوريه نه تنها به سمت بهبود پيش نميرود بلکه به سمت ويراني بيشتر پيش ميرود. بحران سوريه همزمان با بهار عربي شروع شد اما ميان سوريه و ساير کشورهاي درگير اعتراضات مردمي يک تفاوت مهم وجود داشت، اين بحران بيشاز آنکه برخاسته از اعتراضات مردم باشد، حاصل دخالت ساير کشورها بود. در آغاز بحران، کشورهاي غربي کار اسد را تمام شده ميديدند اما به مرور پيچيدگي بحران سوريه مشخص شد. پس از ورود داعش باز هم قضيه ابعاد پيچيده تري به خود گرفت. چراکه سوريه تبديل به ميداني براي قدرت آزمايي ساير کشورها شد. از طرفي غرب و آمريکا منافع خود را در رفتن اسد ميديدند و مخالفين اسد را مسلح ميکردند، ازطرف ديگر ايران به خاطر هم پيماني با خانوداه اسد، نيروهاي خود را براي مبارزه با مخالفين دولت به سوريه ميفرستاد. در اين ميان عربستان، ترکيه و روسيه نيز وارد ميدان شدند. عربستان و ترکيه با تمام قوا از مخالفين اسد دفاع کردند و روسيه نيز سياست دوگانه هميشگي خود را به کار گرفت، تامين منافع خود به هر قيمت. اما در اين ميان توافق هستهاي آرايش سياسي جديدي ميان بازيگران صحنه برقرارکرده و نگاه كشورهاي غربي، روسيه، چين و مصر به جايگاه ايران تغيير كردهاست. اين باعث شكلگيري فضاي جديدي شده كه مشروعيت ايران در آن پذيرفته شده است و از جهت ديگر ميتوان گفت ارتش سوريه به کمک نيروهاي روسيه و ايران تا حد زيادي تروريسم را تضعيف کرده است و اين شرايط مناسب آن است که مخالفان معقولتر حکومت بشار اسد بايد به ميز مذاکره برگردند. بازگشتن مخالفان به ميز مذاکره همان چيزي است که همه کشورها به جز ترکيه و عربستان به دنبال آن هستند. بعد از پايان نشست وين و اتفاق نظر کشورهاي حاضر در نشست بر حل مسالمت آميز بحران روسيه و جلوگيري از اقدام نظامي، عربستان بار ديگر اسد را تهديد به حمله کرد. عادل الجبير، وزير خارجه عربستان سعودي صراحتا اعلام کرد در صورت شکست خوردن راه حل سياسي عربستان عليه دولت اسد متوسل به اقدام نظاميميشود. الجبير گفت معتقد است که خيلي وقت پيش بايد به طرح جايگزين روي ميآوردهاند؛ طرحي که بر تشديد حمايت نظامي از مخالفان بشار اسد، رئيسجمهور سوريه تاکيد دارد. وزير خارجه ترکيه نيز اخطار داده است در صورتي که ساير کشورها با ترکيه همکاري نکنند، اين کشور به تنهايي عليه اسد وارد عمل خواهد شد.
اولويت مبارزه با تروريسم است، نه اسد
اين موضع گيريها درحالي است که در نشست وين بسياري از کشورها اذعان کردند، رفتن يا ماندن اسد حالا محل بحث نيست، بلکه مهم آرامش سوريه و مبارزه با تروريسم است. پس از پايان نشست وزراي خارجه آمريکا، روسيه، ايران و ديگر کشورها درباره سوريه در وين، جان کري به همراه سرگئي لاوروف و استفان دي ميستورا نماينده ويژه سازمان ملل در سوريه در نشست خبري مشترک بر لزوم مبارزه با تروريسم تاکيد کردند. ميتوان گفت اين نشست حامل پيام مهميبود؛ اسد ديگر خط قرمز نيست.
وزير خارجه آمريکا در اين نشست مشترک برخلاف گذشته که صراحتا از لزوم رفتن اسد حرف ميزد، اينبار از لزوم حفظ صلح سخن گفت، جان کري تصريح کرد:«ما يک چارچوب براي صلح داريم اما بزرگترين چالش ما در حال حاضر، عملي کردن اين طرح(صلح) است. برخي طرفها نبايد حق وتو داشته باشند.»کري همچنين صراحتا اعلام کرد که کشورهاي حاميبشار اسد و حاميمخالفان بر لزوم يکپارچگي سوريه تاکيد دارند. از سوي ديگر وزير خارجه روسيه در اظهارات خود تاکيد کرد که بايد زمينه براي حضور همه طرفهاي سوري از جمله کردهاي اين کشور در مذاکرات براي حل بحران سوريه فراهم شود.ديپلمات ارشد روس همچنين تاکيد کرد که نگراني درباره افزايش فعاليتهاي تروريستي در منطقه وجود دارد و تروريستهاي جبهه النصره با مخالفان تندرو در حال ائتلاف بوده است.سرگئي لاوروف گفت که بايد اولويت اول مقابله با تروريسم باشد و نه درخواست براي کنارهگيري بشار اسد از رياستجمهوري و قدرت در سوريه.ديپلمات ارشد روس همچنين تاکيد کرد که «ما(روسيه) از اسد حمايت نميکنيم بلکه از مقابله با تروريسم حمايت ميکنيم. ما از يک شخص حمايت نميکنيم». نماينده ويژه سازمان ملل هم بر تشديد همکاريها به ويژه همکاري آمريکا و روسيه براي کمکهاي انساني به غيرنظاميان سوري تاکيد کرد و همچنين گفت که اين کمکها بايد به سرعت عملي شود. استفان دي ميستورا همچنين تاکيد کرد که بحران انساني سوريه بايد در اولويت همه کشورها و بازيگران قرار گيرد. با وجود همه آنچه در وين گذشت، باز هم تصميم قاطعي در مورد بحران سوريه گرفته نشد و به نظر ميرسد به اين زوديها اين بحران قابل حل نباشد. مهم اين است که اگر قرار بود راهکار نظاميکاري از پيش ببرد، در اين 5 سال اين مشکل حل شده بود، اما تجربه نشان داده است، جنگ تنها جنگ ميزايد، ويرانههاي دمشق بيصبرانه در انتظار آبادياند، نه جنگي ديگر.
گزارش : سحرمهرابي