مخالفت با شورایاری، بی‌توجهی به دموکراسی

موضوع ساده انتخابات شورایاری‌ها در تهران که جزو حقوق اولیه شهروندان محسوب می‌شود و به هیچ وجه موضوعی سیاسی نیست، به‌طرز عجیبی به یک مسأله تبدیل شده است: شهردار تهران امروز گفته است که انتخابات شورایاری‌ها در موعد مقرر، یعنی جمعه چهارم مرداد، برگزار می‌شود. از آن طرف، سازمان بازرسی کل کشور اصرار دارد که این انتخابات غیرقانونی است و حتی برای این موضوع، در دیوان عدالت اداری پرونده تشکیل داده است!
به گزارش مردم سالاری آنلاین، پنجمین دوره انتخابات شورایاری محله‌های تهران به‌طرز عجیبی پرحاشیه و خبرساز شد. با این که سابقه شورایاری‌ها در تهران به سال ۷۹ باز می‌گردد و چهار دوره در محله‌های مختلف تهران، شورایاری‌ها تشکیل شده‌اند، سازمان بازرسی کل کشور به‌ناگاه اعلام کرد که انتخابات شورایاری‌ها غیرقانونی است.
ناصر سراج، رئیس سازمان بازرسی کل کشور ۲۴ تیر امسال در نامه‌ای به روسای سه قوه و وزیر کشور بر غیرقانونی بودن انتخابات شورایاری‌ها تاکید کرده بود و درخواست کرده بود که اجازه ندهند، انتخابات شورایاری‌ها برگزار شود. رئیس سازمان بازرسی کل کشور گفته بود «انتخابات شورایاری‌ها صددرصد غیرقانونی است و در اصل ۱۰۰ قانون اساسی هیچ جا اسمی از شورایاری برده نشده است». رئیس سازمان بازرسی در ادامه حتی تا آن‌جا پیش رفته که گفته هرکس از بودجه عمومی و دولتی، برای برگزاری انتخابات شورایاری‌ها در تهران هزینه کند، باید پاسخگو باشد.
ماجرا به اینجا ختم نشد. وقتی عنوان شد که انتخابات شورایاری‌ها چهار بار از اواخر دهه ۷۰ تاکنون برگزار شده و برگزاری آن مصوبه هیأت وزیران را دارد، سازمان بازرسی کل کشور به دیوان عدالت اداری شکایت برد! ناصر سراج گفت که سازمان بازرسی روز ۳۱ تیرماه، پرونده انتخابات شورایاری‌ها در تهران را به دیوان عدالت اداری ارسال کرده است. همه این‌ها در حالی صورت گرفت که قرار بر این است که جمعه هفته جاری (چهارم مرداد ماه) انتخابات شورایاری‌ها در محله‌های مختلف شهر تهران برگزار شود.
شهرداری تهران مکان‌هایی را برای تبلیغات نامزدهای انتخابات شورایاری اختصاص داده و تبلیغات هم انجام شده است. پیروز حناچی شهردار تهران امروز در حاشیه جلسه هیأت دولت تأکید کرد که انتخابات شورایاری‌ها جمعه این هفته برگزاری می‌شود. حناچی گفت: «براساس استعلامی که از معاونت حقوقی ریاست جمهوری انجام دادیم، نظر خانم جنیدی در این خصوص مثبت بوده و انتخابات در موعد مقرر خود یعنی جمعه هفته جاری برگزار می‌شود».
 
شورایاری‌ها نماد حاکمیت مردم بر محله‌های خود
با این‌که شورایاری‌ها متولد دولت اصلاحات هستند اما نهادی سیاسی محسوب نمی‌شوند و فلسفه آن‌ها این است که شهروندان خود مدیریت امور محله‌هایی که در آن زندگی می‌کنند را در دست بگیرند. انتخابات شورایاری‌ها پس از سال ۷۹ در همه دولت‌ها، فارغ از جناح‌بندی و خط سیاسی آن‌ها برگزار شده و شهرداری و شورای شهر تهران نیز فارغ از جناح‌بندی سیاسی این انتخابات‌ها را برگزار کرده است.
با وجود این سابقه، مخالفت با برگزاری پنجمین دوره انتخابات شورایاری‌ها عجیب به‌نظر می‌رسد.
درست است که باید هرچه سریع‌تر قانون شورایاری‌ها به تصویب برسد تا وظایف این نهاد به‌طور صریح و آشکار مشخص گردد؛ اما عدم تصویب قانون شورایاری‌ها بدان معنا نیست که تا آن زمان، انتخابات این نهاد متوقف گردد. مصطفی کواکبیان، نماینده مردم تهران در مجلس، در هفته جاری در این مورد گفته بود: «برای قانونمند کردن و روشن شدن جایگاه شورایاری‌ها بیشترین تلاش را در مجلس دهم انجام دادیم، ولی به دلایل متعدد از جمله عدم همراهی رئیس مجلس، قانون شورایاری‌ها تاکنون به سرانجام نرسیده است. ما در مدت باقی مانده از عمر مجلس دهم بازهم تلاش خواهیم کرد. ما باید پشتیبانی از قانونی شورایاری‌ها را بیشتر کنیم و با توجه به گلایه برخی شورایاری‌ها مبنی بر عدم دخالت در پروسه تصمیم‌گیری‌ها، پیشنهاد می‌کنم بعد از انتخابات، با شورایارهای مناطق ۲۲ گانه تهران جلساتی برگزار شود و در بازی گرفتن این نهاد مدنی بازنگری شود».
در واقع، تقویت شورایاری‌ها به معنای تقویت شهروندان و سپردن مدیریت محله‌های شهر به خود آن‌ها است. خود ساکنان محله‌ها هستند که به بهترین نحو می‌توانند با مشارکت و همدلی‌شان، مشکلات‌شان را حل کنند و شهر را به محلی بهتر برای خود تبدیل کنند. علاوه بر این، شورایاری‌ها نماد تعمیق دموکراسی در بافت شهری هستند. مخالفت با انتخابات شورایاری‌ها، با بهانه‌های شبه‌قانونی، مخالفت با تعمیق دموکراسی و بسط و گسترش حاکمیت مردم است. عجیب است که شبکه پنج سیما، به‌عنوان شبکه شهر تهران، تاکنون هیچ برنامه‌ای در مورد انتخابات شورایاری‌ها پخش نکرده و گامی در راستای تقویت این نهاد مدنی برنداشته است!
شورایاران بدون این‌که دستمزدی دریافت کنند، تلاش می‌کنند تا محله‌های خود را به محلی بهتر برای زندگی تبدیل کنند. نهادی این‌چنینی باید تقویت شود و سطح مشارکت آن در امور شهری افزایش یابد. در واقع، در این شرایط سخت اقتصادی که زندگی در شهری نظیر تهران، برای بسیاری از شهروندان بسیار دشوار شده است، کمترین توقع این است شورایاری‌ها بیشتر به بازی گرفته شوند و به شهروندان اجازه داده شود تا در مدیریت محله‌های خود، نقش پررنگ‌تری داشته باشند.

سعید تهرانی