چرا پسته ایران دیگر خندان نیست؟

گروه اقتصادی - عباس قاری: پسته ایران همچون فرش و زعفران و چندین محصول کشاورزی ایران در کل دنیا منحصر بفرد هستند و جزو مزیت‌های صادراتی کشورمان محسوب می‌شوند. اما متاسفانه طی سال‌های اخیر جایگاه ایران در صادرات این اقلام تنزل پیدا کرده است که در بسیاری از محصولات صادراتی از رتبه اول خارج شده‌ایم اگرچه در تولید این محصولات فعلا رتبه‌های نخست از آن ایران است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ، چندین سال است که پسته ایران محکوم به پاس نکردن استانداردهای بهداشتی اروپا برای مصرف در این قاره سبز شده است . پسته ایران به 200 کشور دنیا صادر می‌شود که از 140 هزار تن محصول صادراتی پسته، 7 هزار و 500 تومان به اتحادیه اروپا صادر می‌شود. مرکز آمار اروپا (یورو استات) از صادرات ۳۴ میلیون یورویی پسته ایران به اروپا در سه ماهه نخست ۲۰۲۴ خبر داد که این رقم با رشد ۱۷ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده است.صادرات پسته ایران به اتحادیه اروپا در سه ماهه نخست سال میلادی گذشته ۲۹ میلیون یورو اعلام شده بود. ایران پس از آمریکا دومین صادرکننده پسته به اروپا در سه ماهه نخست ۲۰۲۴ بوده است. صادرات پسته آمریکا به اتحادیه اروپا در این دوره ۲۴۳ میلیون یورو بوده است. عضو هیات مدیره انجمن پسته با بیان اینکه قرار بود صادرات پسته ایران به اتحادیه اروپا به دلیل آلوده بودن، لغو شود، اعلام کرد که با پیگیری‌های صورت گرفته، اتحادیه اروپا به صادرکنندگان پسته شش ماه دیگر مهلت داد.
مظفر محمدی، ضمن اعلام این خبر، اظهار کرد: اتحادیه اروپا شش ماه دیگر به تولیدکنندگان و صادرکنندگان پسته ایران مهلت داد تا در راستای بهبود کیفیت پسته و رفع آلودگی آفلاتوکسین، اقدامات لازم را انجام دهند. وی افزود: اتحادیه اروپا حدود یک سال پیش هشدارهایی را درباره امکان ممنوعیت ورود پسته ایران به اتحادیه اروپا داده بود که متأسفانه به نظر می‌رسد به دلیل برخی سهل‌انگاری‌ها اقدامات لازم برای رفع آلودگی‌ها و بهبود کیفیت پسته تولیدی صورت نگرفت تا آنجا که از طرف اتحادیه اروپا اعلام شود به‌زودی این ممنوعیت، اجرایی خواهد شد. وی تصریح کرد: پسته یک محصول ملی است و صادرات آن برای ایران اهمیت بالایی دارد. بنابراین نباید اجازه دهیم که خدشه‌ای به روند صادرات آن وارد آید.
البته در یک سال گذشته ورود خودروسازان به عرصه صادرات پسته اختلالات زیادی در روند صادرات این محصول به وجود آورده است چراکه آنها تخصص لازم را در این حوزه ندارند و باعث شدند پسته ایران به قیمت‌هایی پایین‌تر از بهای جهانی در بازارهای صادراتی عرضه شود و برای همین صادرکنندگان واقعی پسته را در روند قیمت‌گذاری با چالش روبه‌رو کردند. این فعال اقتصادی خاطرنشان کرد: به دنبال انتشار تصمیم اتحادیه اروپا مبنی بر جلوگیری از ورود پسته به اروپا، انجمن پسته، اتحادیه خشکبار، وزارت کشاورزی و وزارت امور خارجه شروع به رایزنی کردند و امکان ملاقات یک ساعته‌ای در مقر اتحادیه اروپا فراهم شد و متناسب با آن تلاش کردیم تا مهلتی گرفته شود تا اقدامات لازم در راستای بهبود کیفیت تولیدات پسته، اجرای آزمایش‌های حرفه‌ای‌تر و اصلاح در روش‌های انبارداری، نگهداری و ارسال محموله‌های پسته انجام شود.عضو هیات نمایندگان اتاق ایران افزود: خوشبختانه اتحادیه اروپا شش ماه دیگر مهلت داد تا بتوانیم اصلاحات لازم را در رابطه با محصول پسته انجام دهیم. امیدوارم از این فرصت بهترین بهره را ببریم و اجازه ندهیم بازارهای صادراتی کشور در شرایط تحریم از بین برود.
خودروسازان متهم به بدنام کردن برند پسته و خرمای ایران
رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی استان کرمان معتقد است، چون خودروسازان شناخت کافی از محصول پسته و خرما ندارند، بدترین و بی‌کیفیت‌ترین پسته و خرما را صادر می‌کنند و بازارهای جهانی را از دست می‌دهیم و برند پسته و خرما ایران را بدنام می‌کنند.
سیامک شهریاری، عضو هیات رئیسه اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران آلودگی پسته‌های صادراتی ایران به سم قارچی افلاتوکسین را تائید کرد و توضیح داد: متاسفانه وزارت جهاد کشاورزی در واکنش به اخطار اتحادیه اروپا عملکرد مطلوبی نداشته و پاسخ قانع‌کننده‌ای به آنها نداد. ضمن اینکه خیلی دیر پاسخ داد و اتحادیه اروپا هم اعلام کرد که از تاریخ ۱۸ نوامبر (۲۸ آبان) اجازه واردات پسته ایران را نمی‌دهد، با این حال وزارت کشاورزی در این زمینه اطلاع‌رسانی نکرد تا اینکه اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران حدود دو هفته پیش از این موضوع آگاهی پیدا کرد و اکنون رئیس اتحادیه به همراه یک متخصص آزمایشگاهی به اروپا سفر کرده‌اند و در نشست‌های گوناگون به طرف اروپایی قول دادند شرایطی را فراهم کنند که رضایت اتحادیه برای تداوم خرید پسته از ایران جلب شود، اتحادیه اروپا اعلام کرده این آخرین فرصتی است که به ایران داده می‌شود تا بتواند مانع افزایش افلاتوکسین در محصول پسته‌ شود.وی افزود: در نهایت بخش خصوصی خود اقدام به حل این مشکل کرد و وزارت کشاورزی اقدام مقتضی را در این زمینه انجام نداد. این در حالی است که اتحادیه جلسات گوناگونی در این زمینه با وزارتخانه داشت و واکنش وزارت جهاد کشاورزی این بود که در برابر این ایرادگیری اتحادیه اروپا صادرات پسته ایران را به این منطقه ممنوع می‌کند.شهریاری ایجاد افلاتوکسین را برآمده از فرآوری نادرست و برداشت دیرهنگام پسته دانست و تاکید کرد: وزارت کشاورزی باید به این امر ورود کند و مانع این خطاها شود.
صادرات ۵ درصد از کل محموله پسته صادراتی ایران به اتحادیه اروپا
بر اساس این گزارش، معاون امور باغبانی وزیر جهاد کشاورزی اختلاف فنی بر سر پروتکل‌های بهداشتی را عامل برگشت ۱۶ محموله از ۲۲۶ محموله پسته صادر شده به اتحادیه اروپا اعلام کرد و گفت: پنج درصد از کل محموله پسته صادراتی ایران به اتحادیه اروپا صادر می شود.
محمدمهدی برومندی روز چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۴۰۳ اخبار مطرح شده در رسانه‌ها و فضای مجازی را کلی دانست و افزود: ۷۵۰۰ تن معادل پنج درصد از میزان کل پسته صادراتی ایران به اتحادیه اروپا صادر می‌شود.معاون امور باغبانی وزیر جهاد کشاورزی اظهار داشت: از سه میلیون هکتار باغات ایران، ۶۲۰ هزار هکتار زیر کشت پسته رفته است و از این میزان ۳۰۰ الی ۳۵۰ هزار تن پسته تولید می‌شود.
وی با اشاره به میزان صادرات پسته به اتحادیه اروپا در مقایسه با کل صادرات این محصول به سایر کشورها تصریح کرد: سالانه نزدیک به ۱۴۰ هزار تن پسته کشور صادر می‌شود که از این رقم ۷ هزار و ۵۰۰ تن سهم اتحادیه اروپا است.برومندی پسته را ارزشمندترین محصول صادراتی ایران نامید و گفت: صادرات این محصول تا ۱.۵ میلیارد دلار ارزآوری در سال عاید کشور کرده است و امسال هم با وجود قطعی برق چاه‌های کشاورزی و تعلیق در تولید، پسته استحصالی از رقم قابل قبول برخوردار است.وی افزود: صادرات هر محصول تابعی از پروتکل‌ها و برنامه اقدام مورد توافق طرفین است و در صادرات پسته به اروپا هم از این قاعده تبعیت شده است و همه محصولات صادراتی گواهی سلامت را از سازمان غذا و دارو دریافت کرده‌اند.
معاون وزیر جهاد کشاورزی ۲۶ مورد از صادرات ۲۲۶ محموله پسته به اتحادیه اروپا را دارای اشکال دانست و اظهار داشت: در ۶ ماهه اول سال ۲۰۲۴ میلادی ۲۲۶ محموله پسته به وزن ۵ هزار تن با گواهی سلامت سازمان غذا و دارو به اروپا صادر شده است و فقط ۲۶ مورد از آن اخطار بهداشتی دریافت کرده است.
وی درمورد بررسی اخطارها به محض دریافت، گفت: از ۲۶ اخطار ثبت شده، هفت فقره مربوط به یکی از کشورهای همسایه و سه مورد مربوط به فروشگاه‌های اتحادیه اروپا بوده که به حساب ایران ثبت شده است.برومندی افزود: پاسخ همه موارد فوق از طریق وبیناری و مکاتبات وزارت امور خارجه به اتحادیه اروپا ارائه شده است.
معاون امور باغبانی وزیر جهاد کشاورزی اخطارهای مربوط به پسته صادراتی ایران را به دلیل اختلاف نظر فنی بهداشتی دو طرف اعلام کرد و گفت: برای رفع این اختلاف، نظرات خود را از طریق سفیر ایران در بروکسل به اروپا اعلام کرده‌ایم و انتظار می‌رود موارد اختلافی ظرف روزهای آتی مرتفع شود.
در صادرات پسته، کشورهایی مانند آمریکا و ترکیه اخطارهایی دریافت کرده‌اند و بخشی از مسایل در صادرات محصولات کشاورزی مربوط به این موارد است و کشورهای مقصد محموله مورد نظر را برای بررسی و ارزیابی به کشور مبدا مرجوع می‌کنند.پسته ایران به ۲۰۰ کشور دنیا صادر می‌شود و از ۱۴۰ هزار تن محصول صادراتی پسته، ۷۵۰۰ تن به اتحادیه اروپا صادر می‌شود.