سرمايه‌های فراری از بازار سرمايه

گروه اقتصادي – شهرام صدوقي: بازار سرمايه در حالي روز سه شنبه کار خود را پس از تعطيلات نوروزي به شکل جدي آغاز کرد که در ساعت‌هاي اوليه روز در مسير ريزشي قرار گرفت و در پايان شاخص کل بورس تهران 15 هزار و 726 واحد نسبت به روز کاري قبلي پايين‌تر ايستاد و به سطح 2 ميليون و 245 هزار و 445 واحد رسيد. در روزهاي پاياني اسفند ماه گذشته و همچنين چند روز ابتدايي سال جاري علي رغم رشد 10 درصدي شاخص بورس ، بار ديگر شاخص به سقف خود واکنش نشان داد و افت کرد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ، روز سه‌شنبه خالص تغيير مالکيت حقوقي به حقيقي بازار منفي شد و 554 ميليارد تومان پول حقيقي از بازار سهام خارج شد که نسبت به روز شنبه 16 برابر -معادل 1500 درصد- بيشتر است.بررسي‌ها نشان مي‌دهد که بازار سهام ابتداي سال 1402 سبزپوش بود و توانست اواسط ارديبهشت‌ماه قله 2 ميليون و 535 هزار واحدي را فتح کند. با اين وجود هر چه به فصل تابستان نزديک شديم، از طراوت روزهاي ابتدايي سال در معاملات بورس کاسته شد و بازار بيشتر در باتلاق رکودي فرو رفت. با وجود اين، تصور مي‌شد نيمه دوم سال براي بورس نيمه متفاوتي با نيمه نخست باشد، اما همچنان رمق بازار گرفته شد و بازار سرمايه کم‌توان وارد دور جديدي از رکود و نااطميناني شد.کارشناسان اعتقاد دارند بازار سرمايه يک سال رکودي را پشت سر گذاشت. در بررسي علل رکود حاکم بر بازارها مي‌توان سياست‌هاي دولت و بانک مرکزي را يکي از عوامل موثر عنوان کرد که اقتصاد را به ورطه رکودي کشاند و بنگاه‌هاي توليدي را با چالش جديدي مواجه کرد.
سه پارامتر اثرگذار روي بورس
در همين خصوص، همايون دارابي، کارشناس بازار سرمايه در گفت‌وگويي به وضعيت بورس مي‌پردازد و مي‌گويد: سه پارامتر روي بورس اثرگذار بوده است. يکي، قيمت‌گذاري دستوري است که بخشي از صنايع را زيان‌ده کرده است. بخش دوم، به نرخ بهره بسيار بالا برمي‌گردد و اين‌که ما الاکلنگي به نام نرخ بهره و شاخص داريم. وقتي ما نرخ بهره را بالا مي‌بريم، در واقع شاخص بورس و دارايي‌هاي ديگر ريزش پيدا مي‌کند.وي که با خبرآنلاين گفتگو کرد مي‌افزايد: با توجه به فروش اوراق‌هاي 30 درصدي در پايان سال، اين مساله تشديد شد. موضوع دوم هم اختلاف‌هاي شديد ارز دولتي و ارز آزاد است که در پايان سال به حدود 30 درصد رسيد. يعني شرکت‌هاي صادرکننده در حدود 30 درصد دارايي و درآمد خود را دودستي تقديم واردکنندگان مي‌کنند. به همين دليل هم چندان استقبالي از صادرات نمي‌شود.اين کارشناس بازار سرمايه متذکر مي‌شود: مسايل مختلف ديگري از جمله دست‌اندازي دولت به درآمد شرکت‌ها را اضافه کنيد و قوانين خلق‌الساعه و يا تغييراتي چون نرخ خوراک پتروشيمي‌و نرخ گاز و يا عوارض صادراتي، همه‌گي باعث مي‌شود که شرايط بازار سرمايه مطلوب نباشد.
دارابي عنوان مي‌کند: در سال 1403 هم اين مسايل دارد ادامه پيدا مي‌کند و اگر تغييراتي در اين زمينه اعمال نشود، شرايط نمي‌تواند خيلي تغيير کند.وي تصريح مي‌کند: البته در ابتداي سال مرحله دوم انتخابات مجلس را داريم که تشکيل اين مجلس و نيز در فصل پاييز، انتخابات آمريکا، اهميت خاص خود را دارد.اين کارشناس بازار سرمايه يادآور مي‌شود: با توجه به اين شرايط انتظار نداريم که اقتصاد ايران بتواند نفسي بکشد. وقتي اقتصاد ايران نفس نکشد، نمي‌توانيم در واقع شاهد تغييرات جدي در بورس باشيم، چون بورس، آينه بخش اقتصاد است و بدون همراهي بخش واقعي اقتصاد، تنها اميد به تورم است که تورم هم با توجه به قيمت‌گذاري دستوري و نرخ ارز، در حساب‌هاي شرکت‌ها منعکس نمي‌شود و شرکت‌ها به شدت تضعيف شده‌اند.دارابي در پاسخ به اين پرسش که با اين شرايط بورس در سال جديد درجا خواهد زد؟ مي‌گويد: اين‌ها بستگي دارد به اين‌که بتوانيم از مثلث قيمت‌گذاري دستوري، نرخ بهره و نرخ ارز، بازار را نجات دهيم. همچنين تصميماتي که دولت در سال جديد براي اقتصاد کشور مي‌گيرد.
وي با اشاره به نرخ ارز در سال 1403، عنوان مي‌کند: نمي‌توان پيش‌بيني کرد. نرخ ارز به مقدار زيادي به سياست‌هاي دولت برمي‌گردد، اما در حال حاضر نرخ ارز دولتي به دليل اين‌که فاصله زيادي با نرخ ارز بازار آزاد دارد، يک صف ارزي براي واردات شکل گرفته است. از آن طرف هم صادرکنندگان انگيزه‌اي براي صادرات ندارند.اين کارشناس بازار سرمايه تصريح مي‌کند: کسري تراز تجاري کشور به بالاي 15 ميليارد دلار رسيده است. ما تقريبا 3 سال درگير انتقال 6 ميليارد دلار مطالبات‌مان از کره‌جنوبي بوديم.
دارابي متذکر مي‌شود: حالا که 15 ميليارد دلار کسري تراز تجاري آورديم، اين نشان مي‌دهد که چه دردسر بزرگي دارد بازار ارز را تهديد مي‌کند و هر چه زودتر بايد اين نرخ‌ها اصلاح شود.وي تاکيد مي‌کند: اگر نرخ‌ها اصلاح نشود، شوکي که بعدا رخ مي‌دهد، خيلي شديدتر خواهد شد و به همين دليل بايد هر چه زودتر تدبيري کنيم.اين کارشناس بازار سرمايه خاطرنشان مي‌کند: اگر نرخ ارز 28 هزار و 500 توماني ادامه پيدا کند، همان بلايي بر سر اقتصاد مي‌آيد که ارز 4 هزار و 200 توماني بر سر اقتصاد آورد و در نهايت منجر به خروج منابع و همچنين کالاها از کشور شد.
رشد 16 برابري خروج سرمايه
 بر اساس اين گزارش، در معاملات روز سه‌شنبه چهاردهم فروردين ماه 1403، شاخص کل بورس تهران 15 هزار و 726 واحد نسبت به روز کاري قبلي پايين‌تر ايستاد و به سطح 2 ميليون و 245 هزار و 445 واحد رسيد.شاخص کل هم‌وزن بورس نيز با کاهش 10 هزار و 381 واحدي در رقم 759 هزار و 827 واحدي ايستاد. شاخص کل فرابورس با افت 346 واحدي به رقم 25 هزار و 633 واحد رسيد. همچنين شاخص هم وزن فرابورس با کاهش 3 هزار و 416 واحد به سطح 139 هزار و 647 واحد رسيد. روز سه‌شنبه خالص تغيير مالکيت حقوقي به حقيقي بازار منفي شد و 554 ميليارد تومان پول حقيقي از بازار سهام خارج شد که نسبت به روز شنبه 16 برابر -معادل 1500 درصد- بيشتر است.امروز نماد خودرو بيشترين خروج پول حقيقي را داشت که ارزش آن 49 ميليارد تومان بود. پس از خودرو، نمادهاي خساپا، فملي، شپنا و ثفارس بيشترين خروج پول حقيقي را داشتند.در سوي ديگر، بيشترين ورود پول حقيقي به نمادهاي فزر، سرچشمه، نوري، سپيدار و خاور تعلق داشت.
نمادهاي پيشران بازار سهام
روز گذشته فولاد، شپنا، وبملت و شستا نمادهاي قرمز پوش بورس بودند که بيشترين اثر را در افت شاخص کل بورس داشتند. در سوي ديگر نمادهاي واميد، نوري و سيستم از نمادهاي سبز بودند که اثر مثبت بر شاخص داشتند.در فرابورس نيز نمادهاي خاور، آريان و وسپهر بيشترين اثر کاهنده را بر شاخص داشتند و نمادهاي فزر، وهور و سپيدار بيشترين اثر افزايشي را بر شاخص کل فرابورس داشتند.در بين نمادهاي پرتراکنش بورس ديروز نماد ذوب بيشترين تراکنش را داشت و خودرو و شستا در رتبه‌هاي بعدي قرار گرفتند. در فرابورس نيز فنر، خاور و فزر بيشترين تراکنش را داشتند.
روزگذشته ارزش معاملات کل بازار سهام به 24 هزار و 322 ميليارد تومان رسيد. ارزش معاملات اوراق بدهي در بازار ثانويه 15 هزار و 215 ميليارد تومان بود که 63 درصد از ارزش کل معاملات بازار را در اين روز تشکيل مي‌دهد.ارزش معاملات خرد نيز با افزايش 27 درصدي به نسبت روز معاملاتي قبل به رقم 5 هزار و 115 ميليارد تومان رسيد.در معاملات ديروز نماد ذوب بيشترين ارزش معاملات  بازار سهام  را به خود اختصاص داد که ارزش معاملات آن 149 ميليارد تومان بود. پس از ذوب، فزر بيشترين ارزش معاملات را داشت و خودرو رتبه سوم بيشترين ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد فولاد و ثفارس در رتبه‌هاي بعدي بيشترين ارزش معاملات قرار گرفتند.در جدول حجم معاملات نيز سهام ذوب با تعداد 2 ميليارد و 781 ميليون و 539 هزار و 683 سهم در صدر قرار گرفته است. شستا در رتبه دوم بيشترين حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به خودرو تعلق داشت. دو نماد خساپا و وبصادر نيز در رتبه‌هاي بعدي بيشترين حجم معاملات بازار قرار داشتند.