وزير دفاع اوکراين قربانی بقای زلنسکی

گروه بين‌الملل - هديه گل‌محمدي: برکناري وزير دفاع اوکراين اگرچه اتفاقي قابل پيش‌بيني بود اما نوع اعلام آن توسط کي‌يف نامتعارف بود.«ولوديمير زلنسکي» رئيس‌جمهوري اوکراين شامگاه يکشنبه با اشاره به «نيازي براي رويکردهاي جديد» اين خبر را اعلام کرد؛ اقدامي که از زمان حمله روسيه به اوکراين، «بزرگترين تحول و دگرگوني» براي دولت کي‌يف تلقي مي‌شود.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،«اندرو اي. کرامر» رئيس دفتر روزنامه نيويورک تايمز در کي‌يف مي‌نويسد؛ همزمان با افشاي رسوايي‌هاي مالي در وزارت دفاع اوکراين و تحقيقات دولت اين کشور پيرامون اين فسادها، زمزمه‌هاي برکناري «اولکسي رزنيکوف» وزير دفاع سابق اوکراين به گوش مي‌خورد.
رئيس‌جمهوري اوکراين طي سخنراني شبانه خود عنوان کرد: « «اولکسي رزنيکوف» بيش از 550 روز از اين جنگ تمام‌عيار را پشت سرگذاشته است. من معتقدم که وزارت دفاع اوکراين به رويکردهاي جديد و ساير فرمت‌هاي ارتباطي هم با ارتش و هم با جامعه نياز دارد.»
مساله اينجاست که همزمان با ضدحملات آهسته اوکراين که دستاورد چنداني بجز چند قلمرو کوچک در جنوب و شرق براي اين کشور نداشته، تصميم براي جايگزيني رزنيکوف اتخاذ شده است. چند روز پيش مقامات اوکرايني گفتند که روستايي به نام «روبوتين» را واقع در جنوب اوکراين تصرف کرده‌اند و در ادامه مدعي شدند که چنين اتفاقي نشان مي‌دهد که به اولين لايه از ميدان‌هاي مين، تله‌هاي تانک و سنگرهايي که مسکو ميان نيروهاي اوکرايني و کريمه مستقر کرده، نفوذ پيدا کرده‌اند.
انتقادات سنگين از رسوايي‌هاي ارتش
يک مقام اوکرايني در دفتر رياست‌جمهوري اين کشور بدون افشاي نام خود گفت، همزمان با تداوم جنگ، اين تحول و دگرگوني در اوکراين از درخواست رزنيکوف براي استعفا گرفته تا انتقادات تند و تيز گروه‌هاي جامعه مدني اوکرايني و گزارش رسانه‌ها از رسوايي‌هاي مالي در قراردادها، بيانگر اين هستند که اوکراين به «رهبري جديد» نياز دارد.
«اندرو اي. کرامر» خاطرنشان کرد: همزمان با افزايش بودجه وزارت دفاع اوکراين در حين جنگ، اين وزارتخانه در سال جاري ميلادي با يک سري اتهاماتي درخصوص قراردادهاي نظامي و فساد مالي مواجه شده است. براي مثال طبق آمار دولتي، 986 ميليون دلار تسليحاتي که وزارت دفاع اوکراين براي آن قرارداد بسته بود، براساس تاريخ‌هاي مشخص شده در قرارداد تحويل داده نشدند و برخي از آن‌ها هم با چندين ماه تاخير ارسال شدند. جداي اين موارد، روزنامه‌نگاران تحقيقي اوکراين از مشکلات ديگري در خريد کالاهايي مثل تخم‌مرغ، کنسرو لوبيا و کاپشن ارتشي با مبالغ هنگفت و چندين برابر قيمت بازار پرده برداشتند.
اگرچه گفته مي‌شود که رزنيکوف به صورت شخصي در قراردادهاي خريد اقلام غذايي دخالت نداشته اما برخي از مفسران اوکرايني معتقدند که وي مي‌بايست مسئوليت آنچه اتفاق افتاده را بپذيرد.
بااينحال بحث فساد در وزارت دفاع اوکراين به همين جا ختم نشد و ماه گذشته ميلادي يک رسانه اوکرايني اين وزارتخانه را متهم به فساد در خريد يونيفورم‌هاي زمستاني براي ارتش کرد. هرچند رزنيکوف اين اتهام‌ها را رد مي‌کند و مدعي است که هدف يک کارزار اتهام پراکني قرار گرفته است. در ماه اوت خبرنگاران تحقيقي اوکراين گزارش دادند که اجناسي به قيمت سه برابر بالاتر از حد معمول خريداري شده و اينکه به جاي ژاکت‌هاي زمستانه، يونيفورم‌هاي تابستانه سفارش داده شده است. در اسناد گمرکي قيمت ژاکت‌ها 29 دلار به ازاي هر کدام بوده اما وزارت دفاع اوکراين 86 دلار براي هر کدام از آنها پرداخت کرده است.
علاوه بر اتهام فساد مالي در وزارت دفاع اوکراين، شکست‌هاي کي‌يف در تقابل با مسکو و ناکامي در عمليات ضد حمله عليه نيروهاي روسيه مي‌تواند از ديگر عوامل برکناري رزنيکوف باشد. پيش از اينکه زلنسکي تصميمش را مبني بر برکناري وزير دفاع اعلام کند، حمله پهپادي گسترده به مدت سه ساعت و نيم به يک بندر در منطقه اودسا صورت گرفت و دو نفر به شدت زخمي شدند.
اگرچه برخي اعتقاد دارند که رزنيکوف تلاش زيادي براي تضمين دريافت ميلياردها دلار کمک نظامي در جنگ مقابل روسيه کرد، اما طرح اتهام‌هاي فساد مالي و شکست‌هاي پي در پي در جبهه‌هاي جنگ با مسکو خود نشان از عملکرد ضعيف وزارت دفاع اوکراين دارد.
همزمان با انتشار چنين گزارش‌هايي، برخي از منتقدان جنگ در ايالات متحده خواستار محدود شدن کمک‌هاي نظامي به اوکراين شدند و درنتيجه جيک ساليوان، مشاور امنيت ملي کاخ سفيد ديداري را با سه تن از مقامات بلندپايه اوکرايني ترتيب داد تا پيرامون فسادهاي مالي در حين جنگ گفت‌وگو کنند. اگرچه گاها گزارش‌هايي پيرامون احتمال برکناري وزير دفاع اوکراين منتشر مي‌شد، اما تصميم براي برکناري و يا تغيير اولکسي رزنيکوف غيرمنتظره بود. او تا همين جمعه قرار بود به آمريکا سفر کند و طي بازديدي از پنتاگون با لويد آستين، همتاي آمريکايي خود ديداري داشته باشد. البته طبق گفته يک مقام آمريکايي، اين دو وزير دفاع مرتبا با يکديگر تماس‌هايي داشته و گفت‌وگو مي‌کردند و آخرين ديدار حضوري آن‌ها به نشست ناتو در ماه ژوئيه در ويلنيوس، پايتخت ليتواني برمي‌گردد.
پس از تمام چالش‌هايي که رزنيکوف به خاطر آنها برکنار شده، اکنون رستم اومروف 41 ساله قانونگذار سابق و از تاتارهاي کريمه جاي او را خواهد گرفت. وي از سپتامبر 2022 در جريان جنگ بين اوکراين و روسيه رياست صندوق دارايي‌هاي دولتي کي‌يف را بر عهده گرفت و يک نقش مهم در مذاکرات حساس زمان جنگ از جمله توافق غلات درياي سياه داشته است.
حال بايد ديد که گزينه جديد براي رهبري وزارت دفاع اوکراين چگونه مي‌تواند چالش‌هاي ارتش اين کشور در جبهه جنگ با روسيه را برطرف کند و بي اعتمادي که از سوي کشورهاي غربي نسبت به ارتش کي‌يف به علت فساد و شکست در ضد حمله به وجود آمده را جبران نمايد.