کشمکش خانه انديشمندان و شهرداري تهران

گروه اجتماعي – سعيد تهراني: داستان خانه انديشمندان به يک ماجراي هزار تو تبديل شده است. گروهي از انديشمندان و فرهيختگان حوزه علوم انساني با تجمع در خانه انديشمندان علوم انساني به اقدام شهرداري براي تخليه اين خانه واکنش نشان داده اند. از حدود يک هفته پيش خبرهاي کشمکش خانه انديشمندان و شهرداري تهران مورد توجه قرار گرفته است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،خانه انديشمندان به عنوان يک مجموعه مستقل در پارک ورشوي تهران در خيابان نجات الهي، حدود يک دهه محل گفت‌وگوي چهره‌هاي مختلف حوزه علوم انساني بوده‌ است .به دنبال اين اتفاق، در روزهاي پنجشنبه و جمعه، انديشمندان شاخص حوزه علوم انساني، کاملا خودجوش و خودخواسته به اين خانه آمدند تا از حريم و حرمت نهادي که بدان تعلق دارند، حفاظت کنند و براي حل اين مسأله با فرهنگي‌ترين و انديشمندانه‌ترين شيوه، پيام دهند.
دکتر «ميرجلال‌الدين کزازي» شاهنامه‌پژوه و استاد برجسته ادبيات فارسي، از جمله افرادي بود که در محل خانه انديشمندان علوم انساني حضور يافت و درباره پيام و پيامد تعطيلي اين بنياد چنين گفت: «کدامين انديشمند روا مي‌دارد که در خانه انديشمندان بسته شود؟ اين خانه‌اي است که هرکس در مرز توان و دانش خويش مي‌بايد کوشيد که دري يا درهايي بدان بگشايد. در خانه انديشمندان را اگر ببندند، در فرهنگ و دانش و انديشه و بينش و هر آنچه مايه نازش آدمي است، از آن ديد که آدمي است، بسته خواهد شد. چرا ما سر برمي‌افرازيم که آدمي هستيم؟ بر پايه کدام توان؟ کدام ويژگي؟ پاسخ از هزاران سال پيش داده شده‌است؛ بر پايه انديشه.از ديرزمان گفته‌اند انسان، سخنگو است؛ جانداري که سخن مي‌تواند گفت. خواست از سخن، انديشه است. سخن، ترجمان انديشه است. اگر کسي بي‌انديشه سخن بگويد، سخنگو نيست؛ انديشمند نيست. پس چرا ما مي‌خواهيم خانه‌اي را که به راستي خانه آدميزادگان است، در ببنديم؟ بلکه بايد راه کساني را که در پي آنند که بيش از آنچه آدمي شده‌اند، خوي و خيم و توانش‌ها و دانش‌هايي را بيابند و فرادست بياورند که نشانه مردمي و آدميت است، ببنديم.هرچه بيش بينديشيم، بيش آدمي شده‌ايم؛ از جهان کور و تاريک جانداران بي‌انديش گسسته‌ايم. بکوشيم که درهاي خانه انديشمندان را بيش از پيش بگشاييم، بر اين خانه‌ها بيفزاييم اگر مي‌خواهيم در کشوري، در جهاني بزييم که کشور و جهان آدميان است؛ در کاربرد و معناي راستين و ناگزير اين واژه.»
شهرداري به دنبال مديريت اين خانه است
«عليرضا غريب دوست»، دبير انجمن حقوق‌شناسي خانه انديشمندان علوم انساني نيز درباره قراردادي که شهرداري تهران با اين نهاد در دهه 90 امضا کرده است و قصد شهرداري از اين اقدام، تصريح کرد: مشکل و هدف شهرداري، تصرف ملک نيست؛ زيرا ملک را نمي‌خواهد، بلکه مي‌گويد مؤسسه‌اي را که ثبت کرده‌ايد بدهيد به ما و برويد تا مدتي هم، شهرداري انديشمندان را مديريت کند!
 وي درباره حضور چهره‌هاي شاخص فرهنگي در اين خانه براي واکنش به عمل شهرداري تهران گفت: استاد عبدالمجيد ارفعي، پژوهشگر و متخصص پيشکسوت زبان‌هاي باستاني با دستگاه تنفس مصنوعي و سختي بسيار به اينجا آمد. خانم ژاله آموزگار، استاد فرهنگ و زبان‌هاي باستاني دانشگاه تهران از فشار عصبي نتوانست بيايد و پيام فرستاد. دبير انجمن حقوق‌شناسي خانه انديشمندان علوم انساني افزود: حضور مسعود جعفري جوزاني، مصطفي ملکيان، اميرحسين پورسينا، ميرجلال‌الدين کزازي، عليرضا ذاکري، غلامرضا کاشي، ابوالفضل دلاوري، محمدحسين ساکت، کوروش محمدخاني،‌هادي وحيد، حسن وکيليان، مهرزاد ملک‌زاده، بهشيد ارفع‌نيا، مجيد تفرشي و … در اين خانه گواه روشني است که اين مکان، به چه افرادي تعلق دارد و چه کساني بايد چراغ اين خانه و اين راه را روشن نگاه دارند.
شهرداري هم رسانه دارد، هم پول هم ساختمان، هم نفرات
عباس عبدي در واکنش به عملکرد شهرداري نوشت:کوشش براي تخليه خانه انديشمندان علوم انساني از سوي شهرداري تهران اتفاق مهمي بود که به لحاظ معاني مستتر در پشت اين اقدام اهميت فراواني دارد.
در ميان مجموعه‌اي از مطالبي که در اين باره گفته شده است، مي‌توان به يک نقل قول کوتاه از دکتر نعمت‌الله فاضلي اشاره کرد که گُل ماجراي مذکور است. او که به همراه برخي ديگر از انديشمندان علوم انساني براي دفاع از موجوديت اين خانه، بلافاصله به محل رفته بودند، گزارشي از گفت‌وگوهاي خود با مامور اجراي حکم يعني مديرکل فرهنگي و اجتماعي شهرداري را طي يادداشتي منتشر کرد. همه آن خواندني است ولي من فقط به اين بخش از آن نوشته مي‌پردازم. «جناب نماينده شهرداري گفت نمي‌خواهيم در خانه را ببنديم، مي‌خواهيم مديريت و ساختار اينجا را تغيير دهيم تا استادان ديگر، يعني «استادان بسيجي و ارزشي و انقلابي» اينجا بيايند.»
با اطمينان مي‌توان گفت که همه ماجرا همين است، ولي ابعاد اين گزاره را بايد تبيين کرد. اول اينکه استادان مورد نظر آقايان تقريبا همه جا را در اختيار گرفته‌اند و جايي نمانده که در آنجا حاضر نباشند. از کرسي‌هاي مثلا آزادانديشي گرفته تا دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشي و... تا صدا و سيما و ساير رسانه‌هاي تابع آن جناح؛ همه و همه 24 ساعته در اختيار آنان است. پس به لحاظ جا و مکان و رسانه و... هيچ کمبودي ندارند، جز اينکه خيلي خيلي اضافه بر ظرفيت دارند. نکته جالب اين است که در تمام اين فضاها به صورت يک‌سويه حرف مي‌زنند، مصداق خود گويي و خود خندي، عجب مرد هنرمندي شده‌اند. در همين شهرداري نيز چيزي که کم ندارند ساختمان و بودجه است. همان اداره کلي که مسوول اجراي اين دستور شده است، بهترين مکان و امکانات را در ابتداي اتوبان کردستان در اختيار دارد و بودجه و امکانات فراوان هم دارند، رسانه و روزنامه هم دارند، پس چرا اين ارزش‌ها و افکار را در آنجاها اظهار و تبليغ نمي‌کنند؟ و هر روز چشم طمع به سرمايه‌هاي ديگران دوخته‌اند؟
بگذاريد خانه انديشمندان مال ما و شما باشد
دکتر «محمدحسن پاپلي يزدي»، استاد بازنشسته دانشگاه تربيت مدرس نيز در واکنش به اقدام شهرداري تهران عليه خانه انديشمندان علوم انساني نوشت:
«جناب آقاي زاکاني، مقام محترم شهردار تهران
تمامي شهر تهران و کل مملکت مال شما هست. اجازه بدهيد خانه انديشمندان مال ما و شما باشد. چشم‌هايتان را باز کنيد و روزنه‌اي هم براي عاقبت خودتان بگذاريد.»
با اين روش‌ها نتيجه مطلوب به‌دست نمي‌آيد
«ناصر اماني» عضو شوراي شهر تهران با انتقاد از اين عملکرد شهرداري تهران گفت: «شهرداري اعلام کرده است که اين خانه پلمب نشده‌است، اما به اين مکان رفته تا آنجا را از افرادي که حضور داشتند، تخليه کند.
به گزارش ايلنا، وي افزود: ظاهرا از دهه 90 بين هيأت امناي خانه انديشمندان و شهرداري تهران قراردادي نامحدود منعقد شده‌است. اگر حالا به هر دليلي شهرداري تصميم گرفته که ديگران هم در اين خانه حضور پيدا کنند يا مديريت آن را جابجا کند، روش مناسب اين بود که از طريق مذاکره اقدام کند، زيرا اين مکان در اختيار يک سري افراد فرهيخته قرار دارد و نويسندگان، گويندگان و انديشمندان علوم انساني در آنجا هستند و به راحتي مي‌شد از طريق مذاکره با اين افراد اين مشکل را حل کرد. حتي اگر به نتيجه نمي‌رسيد، راه‌هاي حقوقي باز است. اين برخورد نه شکل خوبي داشت و نه بازتاب مثبت و مناسبي.»
توجيه شهرداري تهران
«امين توکلي‌زاده» معاون اجتماعي شهرداري تهران، در واکنش به اخبار منتشرشده درباره تعطيلي و تخريب خانه انديشمندان علوم انساني اظهار کرد: از مدتي قبل با نامه دستگاه‌هاي نظارتي، براي شهرداري مسجل شد که بايد نحوه واگذاري و بهره‌برداري از برخي مجموعه‌هاي تحت نظر اين نهاد که در سنوات گذشته واگذار شده‌اند، مورد بررسي قرار گيرد و خانه انديشمندان علوم انساني از جمله اين مجموعه‌ها است.
وي تأکيد کرد: قبلا چند بار با مديران خانه انديشمندان، مکاتبه شد و اخطارهاي لازم به آنها داده شد و همکاران حوزه مطالعاتي شهرداري با مديران اين مجموعه به منظور ايجاد تغيير فضاي کاري در اين ساختمان صحبت کردند. معاون شهردار تهران گفت: بايد مجموعه واقعي از انديشمندان علوم انساني بتوانند از اين فضا استفاده کنند.وي با اشاره به صدور رأي قضايي، مبني بر مهلت 20روزه تخليه خانه انديشمندان، افزود: با وجود صدور اين رأي، ما به دنبال تخريب نيستيم و فقط بحث تغيير فضاي کاري مطرح است.
درخواست کمک خانه انديشمندان از شوراي شهر
خانه انديشمندان علوم انساني به صدور بيانيه اي اعلام کرد: به استحضار شهروندان عزيز و گرامي مي‌رساند مصمم هستيم تا تمام برنامه‌هاي اين خانه طبق اعلام قبلي برگزار شود و وقفه‌اي در روند آن ايجاد نگردد.
لذا از شوراي اسلامي شهر تهران و ساير شخصيت‌هاي حقوقي و حقيقي که دل در گرو رشد و پيشرفت و اعتلاي کشور عزيزمان دارند براي ادامه حيات علمي و فرهنگي اين مجموعه تقاضاي حمايت و کمک داريم.
متن کامل بيانيه به شرح زير است:
شهروندان شريف و فرهنگ دوست، ضمن تبريک عيد سعيد غدير بر شما ياران صميمي و همراهان هميشگي خانه انديشمندان علوم انساني نکاتي چند را باستحضار ميرساند. پيش از هر چيز وظيفه خود مي‌دانيم از حمايت‌هاي گسترده و بي‌دريغ همه شما فرهيختگان و صاحب نظران عرصه‌هاي علمي و فرهنگي و اصحاب شريف رسانه که در طول چند روز اخير مسؤلانه وبه طور شبانه روزي پيگير اتفاقات مربوط به اين مجموعه بوده و از حقوق خانه انديشمندان علوم انساني دفاع کرده‌ايد صميمانه و خالصانه سپاسگزاري ‌کنيم.همه کساني که دل در گرو اعتلاي ايران اسلامي دارند، نيک مي‌دانند خانه انديشمندان علوم انساني در طول دوازده سال فعاليت خود از هيچ کوششي براي ايجاد بستر مناسب گفتگو، نقد و نظر و تعامل منطقي و عالمانه از طريق برگزاري برنامه‌هاي علمي و فرهنگي به ويژه تجليل و تکريم مقام شامخ پيشکسوتان و صاحب نظران و استادان برجسته علوم انساني فروگذاري نکرده و مفتخر است در طول اين سال‌ها حدود سه هزار برنامه علمي و فرهنگي براي مخاطبان فرهيخته خود طراحي و اجرا کرده است. متاسفانه در روزهاي اخير با اقدام غير مسؤلانه و تعجب برانگيز مديراني از شهرداري تهران براي تصرف اين مجموعه که با ورود نامتناسب با شان خانه انديشمندان و تغيير نگهبانان و تعويض قفل اتاق مديريت و کارکنان آغاز شد، مسائل ناخوشايندي پيش آمد که لازم است براي تنوير افکار عمومي توضيحات مختصري داده‌شود.
ان شاءالله طي روزهاي آينده با صدور بيانيه‌اي به تفصيل مواضع اين نهاد مدني مستقل به اطلاع عزيزان خواهد رسيد:
1- موسسه فرهنگي خانه انديشمندان علوم انساني داراي مجوز رسمي از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي است و هويت اين شخصيت حقوقي از مکان و محل استقرار يعني ساختمان واقع در بوستان ورشو که تحت مالکيت شهرداري تهران است، بايد تفکيک شود.
بنابراين ضمن تصريح بر بهره‌مندي خانه از حمايت‌هاي شوراي اسلامي شهر و شهرداري در طول سال‌هاي گذشته، اعلام مي‌داريم شهرداري تهران مالک خانه انديشمندان علوم انساني نيست.
2- خانه انديشمندان علوم انساني در طول 12 سال گذشته و در دوره‌هاي مختلف مديريت شهري، همواره براي رفع موانع و پيشبرد اهداف علمي‌اش با اعضاي محترم شوراي اسلامي شهر و مديران ارشد شهرداري و ساير نهادهاي کشوري تعامل و تعاطي داشته و از ظرفيت عظيم و گسترده استادان و صاحب نظران علوم انساني و اجتماعي براي کمک به حل مشکلات مبتلابه شهر تهران و ايران اسلامي استفاده کرده است.
3- متاسفانه روز سه شنبه هفته گذشته؛ درکمال تعجب و ناباوري ماموران شهرداري تهران با بهره‌گيري از عوامل انضباط شهري غافلگيرانه اقدام به تصرف غيرقانوني خانه انديشمندان علوم انساني کردند.
 در واکنش به اين اقدام عجولانه پيگيري‌هاي گسترده‌اي براي حل مشکل به‌عمل آمد اما متاسفانه نتيجه‌اي حاصل نشد. به همين دليل موضوع از طريق مراجع ذيصلاح قضايي پيگيري و منجر به صدور دستور موقت شد.
4- علي‌رغم صدور دستور موقت و حضور نيروهاي انتظامي در خانه انديشمندان، عوامل شهرداري از اجراي حکم استنکاف کرده و تا اين لحظه وضعيت به روال سابق برنگشته است.
5- در روزهاي گذشته برخي اتهامات غيرمنصفانه و دور از واقعيت به خانه انديشمندان علوم انساني نسبت داده شد که انشاءالله طي چند روز آينده به تفصيل به تک‌تک آن‌ها پاسخ مستدل داده مي‌شود.
6- ضمن توجه به اصل عدم سواستفاده رسانه‌هاي معاند از موضوع، به طور همزمان رايزني با دلسوزان کشور و نيز پيگيري‌هاي حقوقي انجام مي‌شود و نتايج متعاقباً به اطلاع خواهد رسيد.
در پايان به استحضار شهروندان عزيز و گرامي مي‌رساند مصمم هستيم تا تمام برنامه‌هاي اين خانه طبق اعلام قبلي برگزار شود و وقفه‌اي در روند آن ايجاد نگردد.
 لذا از شوراي اسلامي شهر تهران و ساير شخصيت‌هاي حقوقي و حقيقي که دل در گرو رشد و پيشرفت و اعتلاي کشور عزيزمان دارند براي ادامه حيات علمي و فرهنگي اين مجموعه تقاضاي حمايت و کمک داريم.