کاشت يک ميليارد درخت طرح نيست، يک روياست!

گروه اجتماعي – سيد مجيد حسيني: وعده‌هاي مسئولان گاهي چنان عجيب است که بيشتر به بازي شبيه است؛ نوعي بازي با اعداد! اين موضوع در دولت فعلي، قبل از تشکيل دولت و در زمان تبليغات رياست جمهوري آغاز شد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،وعده ساخت 4 ميليون مسکن، وعده ايجاد ساليانه يک ميليون شغل، داشتن برنامه 7000 صفحه اي، حل مشکل بورس در 3 روز و ... . اين اعداد بزرگ و کوچک که فقط براي جلب توجه گفته مي‌شد مشکلي شد که بعد از شروع به کار دولت به پرو پاي دولتمردان پيچيد و بارها از سوي رسانه‌ها و مردم در فضاي واقعي و مجازي درباره آن وعده‌ها و اجرا نشدنش توضيح خواستند. در ماه‌هاي اخير ادعا مي‌شد که در سال جاري يک ميليون شغل ايجاد شده است، در حالي که اين موضوع هيچ نمودي ندارد و به نظر مي‌آيد که فقط آمارسازي است، داستان ساليانه يک ميليون مسکن هم تقريبا منتفي شده است. معاون اول رئيس جمهور چندي پيش اعلام کرد که مسکن را بايد مردم بسازند، نه دولت! و وزير جديد مسکن هم در جلسه راي اعتماد خود از عدم امکان تحقق آن سخن گفت. وعده حل مشکل بورس در سه روز هم آنقدر فضايي بود که وعده دهنده اش، ديگر حرفي از آن نمي‌زند و مشغول رياست بر بنياد شهيد است!
با اين همه گويي دولتمردان از اين تجربهخ تلخ عبرت نمي‌گيرند و همچنين به بازي با اعداد در وعده‌ها ادامه مي‌دهند. جديدترين وعده با اعداد ماورايي، وعده اي است که در آستانه «روز درختکاري» امسال داده شد؛ اينکه دولت در طول چهار سال يک ميليارد درخت خواهد کاشت!
اولين اشکال اين وعده اين است که دولتمردان اصلا توجه ندارند که يک سال و نيم از طول دوره دولت تمام شده و دو سال و نيم باقي مانده است! کساني که تصميم گرفته اند بعد از يک سال و نيم چنين مطلبي را اعلام کنند کاش لااقل حساب مي‌کردند که در طول مدت رفته چند درخت کاشته شده است؟ بر مبناي اين وعده در طول يک سال و نيم گذشته از دولت بايد 375 ميليون درخت کاشته شده باشند! اين کار مي‌تواند حداقل اعلام کنندگان اين وعده را متوجه بزرگي عدد «يک ميليارد درخت» بکند!  اما نه تنها چنين نشد بلکه در روز درختکاري بعد از کاشت يک نهال، با قاطعيت عنوان شد که طرح «کاشت يک ميليارد درخت در کشور» کاملاً عملياتي است.
در آن روز مشاور و رئيس حوزه رياست سازمان منابع طبيعي و آبخيزداري کشور درباره کاشت يک ميليارد نهال به عنوان يکي از سياست‌هاي کلان اين سازمان توضيح داد: نهضت مردمي‌کاشت يک ميليارد درخت از سال 1402 کليد مي‌خورد و هر قرار است هر سال 250 ميليون نهال کاشته شود و بعد از 4 سال به يک ميليارد برسد. رهبر معظم انقلاب نيز تأکيد کردند که اگر هر ايراني 3 نهال بکارد و مردم پاي کار بيايند اين هدف به راحتي قابل دسترس است. نظر رهبري اين اين است که خود مردم پاي کار بيايند و دستگاه‌هاي دولتي نيز حمايت و نظارت را انجام دهند.
به اين ترتيب البته با ظرافت موضوع به مردم حواله داده شد و اينکه مثل يک ميليون مسکن، يک ميليارد درخت را هم مردم بايد بکارند. ولي خوب بود که مسئولان اين مطلب را به رهبري منتسب نمي‌کردند و خود از زير بار ناممکن بودن اين طرح فرار نمي‌کردند.
با اين همه صاحب نظران مختلف درباره اين طرح نظرات خود را بيان مي‌کنند. از جمله عباس محمدي از فعالان محيط زيست در مطلبي به دولت متذکر شد:  بايد يک گزارش خلاصه و دقيق و قابل سنجش از طرح‌هاي جنگل‌کاري و درخت‌کاري قبلي تهيه شود و انتشار عمومي‌يابد تا بتوان برپايه‌ي مقايسه‌ي هدف‌هاي طرح يک ميليارد درخت با هدف‌هاي به دست آمده از اقدام‌هاي قبلي، سود و زيان اين طرحِ جديد را محاسبه کرد.
او تاکيد کرد که « معضل بزرگ منابع طبيعي ايران، عوامل تخريب جنگل‌ها و مراتع شامل چراي بي‌رويه، قاچاق چوب، کَت‌زني، بوته‌کني، آتش‌سوزي، تغيير کاربري، سدسازي و ديگر طرح‌هاي عمرانيِ بي‌ملاحظه است. در چنين شرايط، کاشت نهال ممکن است تأثير ملموسي در افزايش شمار درختان يا بهبود وضع جنگل و مرتع نداشته باشد. در طرح کاشت يک ميليارد درخت بايد مشخص شود که چه تدبير مؤثري براي حفظ درختان موجود و نگاهداشت نهال‌هايي که کاشته مي‌شود، انديشيده شده است.»
به نظر اين فعال محيط زيست، بايد در نظر داشت که امکان به وجود آوردن جنگلي که وضعيت طبيعي يابد يا حتي نزديک به وضع طبيعي شود، بسيار اندک است. از اين‌رو هزينه‌کرد براي حفظ جنگل‌ها و مراتع موجود و «کمک» به طبيعت (با کاستن از مداخله‌هاي مخرب انساني) براي بازيابي وضعيت کليماکس در اولويت محض است.
نکته ديکر مطرح شده ، اين بود که در طرح موسوم به «مولدسازي» قرار است که چندين نهالستان متعلق به سازمان منابع طبيعي به «بخش خصوصي» فروخته شود. بايد مشخص شود که آيا اين کار درست است يا نه، و نيز گزارش روشني ارايه شود که آيا امکان توليد نهال به تعداد مورد نظر هست يا نه.
از سوي ديگر روز گذشته يک استاد جنگل داري با انتقاد از طرح کاشت يک ميليارد درخت تاکيد کرد که اين طرح نيست بلکه رويا و آرزوي کاشت يک ميليارد درخت است.
هادي کيادليري استاد دانشگاه علوم  و تحقيقات با بيان اينکه بايد حفاظت جنگل‌هاي ايران در اولويت باشد، مي‌گويد: کاشت درخت مشکلي ندارد اما شرايطش مهم است. ادعا مي‌کنند که کاشت اين درختان با هدف جذب کربن است اما ابهام اصلي اين است که عوامل تخريب جنگل‌ها باعث انتشار صدبرابري کربن مي‌شود. مثلاً چهار تا پنج ميليون دام در جنگل‌هاي شمال داريم و کافي است تنها هر کدامشان در هر روز تنها يک نهال را بخورند مي‌شود پنج ميليون در روز.
در واقع، دولت و سازمان جنگل‌ها وعده کرده‌اند که تا سال 1406 کاشت يک ميليارد درخت را تمام کنند. هر سال 250 ميليون نهال. در حاليکه در ايران فقط 116 نهالستان در ايران وجود دارد که بيشترشان هم غيرفعالند. به اعتراف خودشان مساحت همه اينها 9 هزار و 600 هکتار است. در اين مساحت چطور مي‌خواهند سالانه 250 ميليون نهال را عمل بياورند؟ معلوم نيست.