از انتظار گشايش اقتصادي تا نشانه‌اي بر واقع نگري بين‌المللي

 گروه سياسي - حسين قباديان: با گذشت چهار روز از انعقاد توافق نامه شروع مجدد روابط ديپلماتيک بين ايران و عربستان، هنوز هم اين موضوع در صدر اخبار رسانه‌ها قرار دارد و مورد تحليل قرار مي‌گيرد. اگرچه واکنش‌هاي اوليه اين توافق را داراي تاثيرات اقتصادي مي‌دانست و کاهش نرخ دلار را تاثير مستقيم اين توافق عنوان مي‌کرد اما برخي صاحب نظران معتقدند که اگر اين توافق چنين تاثيري داشته، بيشتر تاثير رواني است و از آنجا نشات مي‌گيرد که اين توافق به معناي افزايش واقع نگري در عرصه سياست بين الملل ايران است و مي‌تواند مقدمه اي بر تغيير وضعيت بلاتکليف «برجام» باشد.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،روز گذشته علي‌اکبر صالحي که در دولت روحاني، رياست سازمان انرژي اتمي را برعهده داشت، در نشست علمي «نظام علم، فناوري و نوآوري کشور؛ فرصت‌ها، چالش‌ها و راهکارها» به تحليل اين توافق پرداخت و تصريح کرد: نمي‌توانيم درهاي کشور را ببنديم و حتي با دارا بودن با استعدادترين انسان‌ها انتظار داشته باشيم که سقف محدود ما، وسيع شود. تکليف روابط بين‌الملل ما مشخص نيست، ولي توافقات با عربستان سعودي نشان مي‌دهد اتفاقات و يک واقع‌نگري در حال رخ دادن است.
حسن‌هاني‌زاده تحليلگر مسائل بين‌الملل نيز در گفت‌وگويي با ايلنا، در پاسخ به اين سوال که تحليل شما درباره توافق ميان ايران و عربستان چيست و چه تاثيري در روابط همسايگي ايران در آينده خواهد گذاشت، گفت:‌ اين توافقنامه بسيار راهبردي و سرنوشت‌ساز است و تأثيرگذاري بسيار بالايي بر وضعيت منطقه و شرايط منطقه خواهد گذاشت. اولا از نفوذ آمريکا و رژيم‌صهيونيستي خواهد کاست و موجب انزواي اسرائيل خواهد شد و ضمن اينکه يک نوع همگرايي منطقه‌اي بين ايران و کشورهاي منطقه ايجاد خواهد کرد، منطقه به سمت توسعه پايدار حرکت خواهد کرد.  بنابراين اين توافقنامه، کاملا استراتژيک و راهبردي است و چين به دليل آنکه نيازمند انرژي فسيلي ايران و عربستان است، به شدت دنبال اين توافقنامه بود. به هرحال هدف چين اين است که در يک دهه آينده بتواند به قطب اول اقتصاد جهان تبديل شود و براي رسيدن به اين هدف نيازمند يک انرژي گسترده در منطقه است. عربستان به همراه ايران دو کشوري هستند که مي‌توانند نياز انرژي چين را برطرف کنند. لذا اين توافقنامه شرايطي فراهم خواهد کرد که از سال آينده و به‌طور مشخص از ارديبهشت موجب بازگشايي سفارتخانه‌هاي دو کشور خواهد شد و مسير تفاهم، همدلي و همگرايي بين کشورهاي منطقه هموار خواهد شد. محمدعلي سبحاني، مديرکل اسبق خاورميانه وزارت خارجه نيز در گفتگو با انتخاب عنوان کرد: من اميدوارم که عقلانيتي وارد کار شده باشد البته نمي‌توان از اجبار‌ها هم چشم پوشي کرد، بالاخره ما مشکلات داخلي، اقتصادي و روابط خارجي داريم؛ الان چين در روابط خارجي ايران نقش پيدا کرده است و نظراتش ممکن است براي برخي مهم باشد. چين دنبال اين است که عربستان و ايران رابطه خوبي داشته باشند، چون آمادگي دارد که ششصد ميليارد دلار در ايران و پانصد ميليارد دلار در عربستان سرمايه گذاري کند و به نفع اش است که اين دو کشور رابطه خوبي داشته باشند تا امنيت سرمايه گذاري اش تامين شود. صباح زنگنه کارشناس مسائل کشورهاي عربي نيز در اين خصوص به خبرآنلاين توضيح داد:  توافق بين رياض و تهران را بايد در سطح خودش ديد و از آن انتظار و توقع داشت. توافقي به وجود آمده بين دو کشور در مسائل دو جانبه تا بتوانند از فضاي ايجاد شده استفاده کنند و با دنيا ارتباط خود را توسعه بدهند. اما اين شبيه توافق برجام نيست اما به طور مستقيم مي‌تواند در برجام تأثير داشته باشد. اين تحول ديپلماتيک فضا را براي رسيدن به توافقات بهتر و وسيع‌تر مساعد مي‌کند. به ويژه در ابعاد امنيتي و اقتصادي دو جانبه و منطقه‌اي مي‌تواند موثر باشد. قاسم محبعلي از ديپلمات‌هاي پيشين نيز در اين زمينه گفت: مسئله اقتصادي ما تحت تاثير مناسبات ما با آمريکا و اروپاست نه عربستان و چين! هيچکدام از اين‌ها بدون حل مشکلات ما با آمريکا نمي‌توانند رابطه دائمي و عادي با ايران داشته باشند.
وي تاکيد کرد: درباره توافق اخير ايران و عربستان مي‌توان خوشبين بود و اينگونه فکر کرد که يک گام به پيش رفته ايم؛البته برجام دو وجه دارد،يک وجه توافق هسته اي است اما در وجه ديگر، برجام 2015از نظر زمان بندي ماه‌هاي پاياني خود را طي مي‌کند، بنابراين امکان بازگشت به دپيلماسي و احيا توافقات با زمان بندي جديد وجود دارد البته با تغيير شرايط ممکن است توافق برجام خيلي قابل اجرا نباشد چون موضوعات جديد به آن اضافه است. جواد فلاحيان کارشناس بازار سرمايه نيز با اشاره به اين توافق عنوان کرد: اگر بدون تعصب صحبت کنيم اين ارتباط از جنبه‌هايي براي ايران اهميت بيشتري دارد، در شرايطي که ايران در تحريم‌هاي سنگيني به سر مي‌برد و رشد نقدينگي و کسري بودجه وجود دارد هرچه ايران بتواند ارتباطات خود با همسايگان و در آينده نزديک با برجام با کشورهاي قدرتمند برقرار کند، شاهد وضعيت بهتري در جامعه خواهيم بود.