مذاکره مستقیم تنها راه حل پایان ماراتن برجام

گروه سیاسی - سید مجید حسینی: از زمانی که پیشنهاد اروپا برای احیای برجام مطرح شده است، مذاکرات غیرمستقیم اما حضوری در وین یا قطر، تبدیل به مذاکرات کتبی شده است. 25 مرداد ماه ایران به پیشنهاد اتحادیه اروپا پاسخ داد و آن را برای میانجی‌های اروپایی فرستاد، مرحله دوم ارسال پاسخ ایران به آمریکا و دریافت پاسخ آنها بود که در سوم شهریورماه صورت گرفت و حالا در روز پنح شنبه گذشته ایران به پاسخ آمریکا، پاسخ داد. این رد و بدل شدن پاسخ‌ها اگرچه نوعی ادامه مذاکرات است و نمی‌توان به طور قاطع گفت که چه اتفاقی در جریان است، اما با تحلیل‌های متفاوتی روبرو شده است. جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیش از این، پاسخ اول ایران به اروپا و پاسخ آمریکا به آن را معقول توصیف کرده بود و روند را مثبت و به سمت احیای برجام پیش بین کرده بود، اما در همان حال افراد و رسانه‌های مختلف گمانه زنی‌های متفاوتی در این خصوص داشتند و بسته به منافعی که در نظر می‌گرفتند، این پاسخ‌ها را مثبت، منفی، امیدوار کننده یا ناامید کننده توصیف می‌کردند. در واقع در کنار این پاسخ‌ها، این گونه اخبار و تحلیل‌ها نیز بخشی از مذاکره و چانه زنی را تشکیل می‌داد. بالا بردن انتظارات، تاثیر روانی بر طرف‌های مذاکرات یا افکار عمومی برای فشار بر طرفین و تغییر نگاه‌ها به متون رد و بدل شده، از جمله اهداف انتشار اخبار و تحلیل‌های جهت دار در این خصوص است.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،با توجه به این موضوع بهتر می‌توان درک کرد که اینک پس از ارسال سومین پاسخ (پاسخ ایران به پاسخ آمریکا) چرا این همه تفاوت تحلیل در مورد آن وجود دارد و سخنانی ضد و نقیض درباره آن گفته می‌شود. اولین خبر در این خصوص را ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه داد که با انتشار بیانیه ای رسمی از ارسال نظرات ایران در مورد پاسخ آمریکا درباره متن پیش‌نویس توافق احتمالی رفع تحریم‌ها خبر داد.
در این خبر تاکید شده بود که پس از دریافت پاسخ آمریکا، تیم کارشناسی جمهوری اسلامی ایران آن را به دقت مورد بررسی قرار داده و پاسخ‌های ایران، پس از ارزیابی در سطوح مختلف تدوین و به هماهنگ‌کننده تحویل داده شد. متن ارسالی دارای رویکردی سازنده با هدف نهایی کردن مذاکرات است.
از سوی دیگر آمریکا دریافت پاسخ ایران را تأیید کرد ولی عنوان کرد که پاسخ تهران در مذاکرات بر سراحیای توافق هسته‌ای «سازنده» نیست.
بر اساس گزارش العالم، «وِدانت پاتل» معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ساعاتی بعد از ارسال پاسخ ایران به «انریکه مورا» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با تلاش برای انداختن توپ در زمین ایران، مدعی شد که پاسخ تهران سازنده نبود. پاتل با صدور بیانیه‌ای رسمی ادعا کرد: «ما در حال مطالعه و بررسی [نظرات ایران] هستیم و از طریق اتحادیه اروپا نیز پاسخ خواهیم داد، اما متأسفانه این [پاسخ ایران] سازنده نبود». با این وجود آدرین واتسون، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید در واکنش به پاسخ ایران گفت که برخی از اختلافات طی هفته‌های اخیر حل شده‌اند، اما هنوز مسائلی باقی مانده است.
جله پولیتیکو چاپ آمریکا نیز در گزارشی درباره واکنش آمریکا به پاسخ ایران به اتحادیه اروپا نوشت: آمریکا پاسخ ایران را عقب‌گرد عنوان کرده و اکنون مذاکرات هسته ای در خطر نابودی است. میان دو حزب جمهوریخواه و دمکرات در ارتباط با بازگشت آمریکا به برجام اختلافات عمیق و شدیدی وجود دارد و این روزها تلاش جمهوریخواهان برای ممانعت از بازگشت دوباره واشنگتن به برجام و تصمیم جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا در این خصوص بشدت افزایش یافته است.
این رسانه انگلیسی زبان با اشاره به اینکه واشنگتن پاسخ ایران را «کاملا دلسردکننده» می‌داند، افزود: در چنین فضایی معلوم نیست دو کشور چقدر تمایل به تلاش برای احیای برجام خواهند داشت.
پولیتیکو با اشاره به این که موضوع هسته ای هم در ایران و هم در آمریکا بسیار حساس است، نوشت: حساسیت موضوع آن قدر بالاست که روز پنجشنبه گروهی از نمایندگان آمریکا در نامه ای به بایدن درباره ابعاد توافق ابراز نگرانی کردند.
مجله مزبور در ادامه انتشار اخبار منفی خود در خصوص احیای برجام به نقل از یک دیپلمات اروپایی نیز بدون نام وی مدعش شد که پاسخ ایران، منفی و غیرمنطقی به نظر می‌رسد.
پولیتیکو تصریح کرد: برخلاف نظر حامیان برجام، پاسخ منفی دولت بایدن و همچنین منابع اروپایی به این معنی است که با وجود حدود یکسال و نیم مذاکره، احیای توافق نزدیک نیست.
این مجله غربی در ادامه از لزوم بررسی توافق هسته ای در کنگره آمریکا خبر داد و نوشت: با توجه به نزدیک بودن انتخابات میاندوره ای ماه نوامبر، نمایندگان کنگره به ویژه دموکرات‌ها ترجیح می‌دهند هفته‌های پیش رو را به بحث درباره توافق هسته ای با ایران اختصاص ندهند.
در همین حال در شرایطی که منابع آمریکایی مثل پولیتیکو ساز مخالف را علیه توافق هسته‌ای کوک کرده‌اند اما برخی کشورهای اروپایی واکنش مثبتی به پاسخ ایران داده اند و سفیر و نماینده دائم فرانسه در سازمان ملل که کشورش ریاست دوره ای شورای امنیت در ماه جاری میلادی (سپتامبر) را برعهده دارد، گفت: به نظر می‌رسد اراده سیاسی برای احیای برجام وجود دارد.
نیکولاس دو ریوایر سفیر و نماینده فرانسه در سازمان ملل روز پنجشنبه به وقت محلی در جمع خبرنگاران افزود: بر اساس نشانه‌هایی که داریم دستیابی به توافق چندان دور از دسترس به نظر نمی‌رسد.
امانوئل مکرون رییس جمهوری فرانسه نیز، روز پنجشنبه در یک سخنرانی برای سفرای فرانسه گفت: امیدوارم که در چند روز آینده برجام به نتیجه برسد.
از سوی دیگر محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران در مذاکرات وین روز جمعه در توییتی نوشت: ایران مطابق با وعده خود پاسخ داد. حال زمان آن رسیده که تیم بایدن تصمیمی جدی بگیرند. برای آمریکا «سازنده» به معنای پذیرش شرایط آمریکا است. (سازنده) برای ایران به معنای رسیدن به توافقی متعادل و ضمانت دار است. اگر آمریکا تصمیم درست را بگیرد، توافق می‌تواند به سرعت به نتیجه برسد.
از سوی دیگر حمید ابوطالبی مشاور سیاسی رییس جمهور سابق با انتشار توئیتی به ارسال نظرات ایران در مورد پاسخ آمریکا درباره متن پیش‌نویس توافق احتمالی رفع تحریم‌ها واکنش نشان داد. ابوطالبی در توئیت خود نوشت: سرمای زمستانِ اروپا چندان به یخبندان زمستانِ اقتصاد ایران پیوند نخورده است. تاریخ ابتدا می‌نویسد که زمستان اروپا چگونه گذشته، و یخبندانِ اقتصاد ایران چرا اینگونه ماندگار شده است؛ سپس قضاوت خواهد کرد که کدام کشورها در تامین منافع مردم خود موفق و درست عمل کرده ‌اند. یکسال از تاکتیک «طولانی کردن مذاکرات» دربحث هسته‌ای گذشت؛ سال دومِ دولت هم با تاکتیک «پرتاب توپ به زمین طرف مقابل» آغاز گردید، که ممکن است ماهها به طول بیانجامد. سپس ورود به بحث انتخابات، فضای سیاسی را می‌آلاید، و دیگر توافقی ممکن نخواهد بود! آیا مذاکره مستقیم تنها راه حل نیست؟