آیا «محدود سازی فضای مجازی» دور از چشم مردم ناممکن می شود؟

 گروه سیاسی – فهیمه جهازیان: جلال رشیدی کوچی نماینده مرودشت در مجلس این روزها چهره ای رسانه ای شده است. قبل از نوروز ، او تنها نماینده عضو کمیسیون خاص تصویب طرح محدود سازی اینترنت بود که با روش عجیب تصویب این موضوع مخالفت کرد و این داستان را به رسانه ها کشاند. بعد از تعطیلات زمانی که مشخص شد بدون اطلاع نمایندگان، لایحه بودجه تغییر کرده و مجوز واردات خودروی سواری از آن حذف شده ، این نماینده اعتراض کرد و خبر داد که موضوع را پیگیری خواهد کرد. همچنین روز سه شنبه این نماینده در گفتگو با عصر ایران اعلام کرد که « ورود زنان به ورزشگاه، نه غیر قانونی است، نه غیر شرعی؛ و مشهد باید تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران باشد». اما مهمترین خبری که این نماینده روز سه شنبه به رسانه ها داد، این بود که تقاضای ۱۸۵ نماینده برای بازگشت طرح صیانت به صحن مجلس به هیات رئیسه مجلس تقدیم شده است.
تلاش برای «محدود سازی فضای مجازی» عمری برابر با مجلس فعلی دارد. طیف خاصی از اصولگرایان از زمان آغاز به کار مجلس تمام تلاش و همت خود را مصروف این کار کردند و با دادن طرحی با عنوان غلط انداز «صیانت از کاربران فضای مجازی» سعی کردند آرزوی خود مبنی بر محدود سازی این فضا را محقق کنند؛ اما از همان آغاز مخالفت مردم با این طرح و واکنش منفی افکار عمومی نگذاشت که آنها در پیشبرد هدف خود موفق شوند.
آگاهی رسانی عمومی و شفاف سازی ناشی از فراگیری و ناتوانی در سانسور سلیقه ای و سیاسی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی برای گروه هایی که سالها حیات و قدرت خویش را در انحصار اطلاع رسانی و کنترل و سانسور سلیقه ای اخبار می دیدند، واقعا آزاردهنده است و برای ادامه حیات سیاسی آنها، محدود سازی اینترنت الزامی است اما گسترش فضای مجازی تنها منحصر به انتشار اخبار و گزارش های سیاسی نیست. نزدیک به یک دهه است که بسیاری از کسب و کارها به فضای مجازی و شبکه های اجتماعی منتقل شده است و به همین خاطر محدود سازی فضای مجازی تنها به کنترل اخبار و اطلاعات منحصر نمی شود، بلکه ضربه ای سنگین و همه جانبه به فعالان اقتصادی و بسیاری از کسب و کارهاست. به این ترتیب است که این اقدام برای طیف سیاسی مزبور خیلی آسان نبوده و در طی بیش از یک سالی که زور می زنند تا فضای مجازی را محدود کنند، اعتراضات بسیاری نسبت به این تصمیم ابراز شد و مانع از تصویب آسان و بدون دغدغه این طرح شد.
با این حال، آنقدر این محدود سازی برای این طیف سیاسی مهم است که ماه هاست تلاش کردند تا به هر روش ممکن این طرح به ثمر بنشیند. داستان این طرح یکبار در تیرماه سال گذشته تا طرح در صحن علنی مجلس پیش رفت اما با توجه به بازتاب های منفی آن در جامعه و افکار عمومی، قالیباف آن را از دستور کار مجلس خارج کرد. چندی بعد مشخص شد که این کار برای دور کردن موضوع از اذهان عمومی. به این ترتیب ششم مرداد این طرح با رای نمایندگان مشمول ماده 85 قانون اساسی شد تا راه برای بررسی و تصویب آن در خارج از صحن علنی باز شود.
اصل 85 قانون اساسی می گوید: «مجلس نمی تواند اختیار قانون گذاری را به شخص یا هیاتی واگذار کند, ولی در موارد ضروری می تواند اختیار وضع بعضی از قوانین را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیون های داخلی خود تفویض کند, در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین می نماید به صورت آزمایشی اجراء می شود و تصویب نهائی آنها با مجلس خواهد بود» و بر این اساس طرح محدود سازی به کمیسیون ویژه ای واگذار شد که این طرح را خارج از صحن علنی مجلس قانونی کند!
دو هفته بعد عده‌ای از نمایندگان تقاضای لغو رسیدگی به این طرح را دادند اما این پیشنهاد به داستانی شبیه شوخی منجر شد! این پیشنهاد ابتدا در دستورکار جلسه غیرعلنی صبح مجلس قرار گرفت و در این جلسه رای‌گیری برای لغو این طرح به صورت استمزاجی صورت گرفت و نمایندگان با ۱۴۴ رأی موافق و ۱۱۱ رأی مخالف با لغو بررسی این طرح طبق اصل ۸۵ قانون اساسی موافقت کردند اما بعد از ظهر و در جلسه علنی 130 رای به آن دادند تا این موضوع با تنها یک رای کمتر از حد نصاب رای نیاورد!
پس از آن به خاطر بازتاب های منفی این تصمیم های مجلس، چند ماهی خبری از این طرح نشد تا اینکه سه شنبه سوم اسفندماه و در حالی که همه هوش و حواس مجلس مشغول تصویب لایحه بودجه است، یکباره اعلام شد که در فاصله بین جلسه علنی صبح و عصر، اعضای کمیسیون طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی در جلسه ای  با ۱۸ رای موافق کلیات این طرح را به تصویب رساندند! علی رغم برنامه ریزی قبلی برای تصویب بدون دردسر این طرح و عجله برای تصویب آن، مخالفت جلال رشیدی کوچی نماینده مرودشت باعث افشای چگونگی تصویب این طرح در جلسه ای محدود و با عجله شد. پس از آن از سوی معاونت تقیین قوانین مجلس اعلام شد که روش تصویب این طرح در کمیسیون قانونی نبوده است و هیات رئیسه مجلس هم بر این نظر مهر تائید زد.
شکست دوباره طراحان طرح محدود سازی فضای مجازی در تصویب دور از چشم مردم برای آنها به راحتی قابل هضم نبود. یازدهم اسفند مهرداد ویس کرمی دبیر کمیسیون مشترک طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی  در توئیتری که فیلتر است اما او از آن استفاده می‌کند، مخالفان محدود سازی فضای مجازی را « گرگ‌های مجازی و  سگ‌های قلاده بلند غربگرا» نامید. این توهین ویس کرمی آنچنان بازتابی پیدا کرد که او ، علی رغم اینکه چند روزی سعی کرد بر موضع خود پافشاری کند، نهایتا مجبور به عذرخواهی شد.
حالا علی رغم اینکه طراحان این طرح همچنان مشغول برنامه ریزی برای تصویب این طرح دور از چشم مردم و در جمع محدودی از نمایندگان هستند، جلال رشیدی کوچی در گفت وگو با ایسنا خبر داد: ‏روز دوشنبه درخواست ۱۸۵ نماینده مجلس به منظور  بازگشت طرح صیانت از کمیسیون مشترک به صحن مجلس را به رئیس مجلس شورای اسلامی تحویل دادم. ان‌شاءالله بر اساس آئین نامه داخلی مجلس  با اولویت و در اولین زمان این درخواست در صحن مجلس  اعلام وصول شده و به رای‌گیری گذاشته خواهد شد.
با این وصف باید منتظر ماند و دید هیات رئیسه مجلس آیا با این نمایندگان همراهی می کند؟ و آیا 185 نماینده در زمان رای گیری هم بر درخواست خود پافشاری می کنند یا اینکه این بار هم مثل نوبت قبل در زمان رای گیری، داستان عوض می شود؟ و نهایتا اینکه آیا طیف خاصی که به دنبال محدود سازی اینترنت است، می تواند شیوه ای دیگر برای پیشبرد کار خود پیدا کند یا همچنان تلاش آنها ثمری نخواهد داد.