سناریوی دیوار برلین در انتظار کی‌یف

گروه بین الملل – علی ودایع : هرلحظه ممکن است خبر حمله روسیه از شرق اوکراین مخابره شود. منابع محلی دیروز(یکشنبه) از شنیده شدن صدای انفجارهای متعدد در مرکز شهر دونتسک در شرق اوکراین خبر دادند. «دیمیتری پسکوف» سخنگوی رئیس‌جمهوری روسیه به اوکراین هشدار داد که هر گونه اعمال تحریک امیز در منطقه مناقشه دونباس ممکن است پیامدهای برگشت ناپذیر و بسیار خطرناک به همراه داشته باشد.
در طرف مقابل، ارتش اوکراین اواخر روز گذشته اعلام کرد که در گلوله‌باران نیروهای جدایی‌طلب در شرق اوکراین ۲ سربازش کشته و چهار نفر دیگر مجروح شدند. ارتش اوکراین در بیانیه‌ای مدعی شد که نیروهای جدایی‌طلب 140 بار آتش بس را نقض کرده‌اند.
 غرب تنها به ژست دیپلماتیک بسنده می کند اما در عمل هیچ حرفی برای گفتن ندارد. دفترریاست‌جمهوری فرانسه می گوید تماس تلفنی بین «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه و «امانوئل مکرون» یک ساعت و ۴۵ دقیقه طول کشید در حالی که مکرون بعد از آن با «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهوری اوکراین نیز تماس گرفته‌است.
«بوریس جانسون» نخست وزیر بریتانیا که گفته بود «بزرگ ترین صف‌آرایی ارتش روسیه پس از جنگ جهانی دوم را ایجاد کرده است» ؛ گفت که «روسیه قصد دارد «بزرگترین جنگ در اروپا را از سال ۱۹۴۵ (زمان جنگ جهانی دوم) تاکنون به راه بیندازد.»
جانسون تاکید کرد که «جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا به مقامات اطلاعاتی غرب گفته است که نیروهای روسیه به غیر حمله برای ورود به اوکراین از شرق و از طریق شهر دنباس به دنبال حمله از جنوب و از طریق بلاروسی و مناطق اطراف کی یف نیز هستند.
همزمان ، یکی از مقام‌های ناتو گفته که کارمندان این ائتلاف در کی‌یف به لِویو واقع در غرب اوکراین و بروکسل، بلژیک منتقل شده‌اند. هنوز مشخص نیست که چه تعداد کارمند ناتو در لِویو و بروکسل مستقر شده و اینکه در هر کدام از این دو شهر چه تعداد جابجا شده اند. دیپلمات‌های غربی و سفارتخانه‌هایشان از جمله آمریکا و بریتانیا در کی‌یف هفته گذشته تخلیه کردند.
 
نقشه احتمالی حمله
گاردین در گزارشی ضمن پیش کشیدن برتری نظامی ارتش روسیه نوشت ، ارتش سرخ از زمین ، هوا و دریا از سه جهت در شرق ، شمال شرق و شبه جزیره کریمه بهره خواهد گرفت.
این نشریه بریتانیایی پیش بینی کرده که حمله برق آسای ارتش سرخ از بلاروس با پشتیبانی هوایی به سمت کی‌یف انجام خواهد شد. کرملین می‌خواهد با گرفتن پایتخت اوکراین ، خیلی سریع کار را تمام کند. براساس این پلن،اهداف اصلی شامل کاخ ریاست جمهوری، پارلمان، وزارتخانه‌ها و رسانه‌ها و میدان نیزالیزنوستی(Nezalezhnosti) است .
روسیه می‌داند که جنگ فرسایشی و طولانی ، تلفات طرفین را به شدت افزایش می دهد ؛ پس نیازمند حمله برق‌آسا است. آمریکا امیدوار است که تلفات جنگ اوکراین به ویژه غیرنظامیان بالا باشد تا روسیه را به لحاظ حقوق بشری تحت فشار قرار دهد. واشنگتن می‌گوید در این جنگ 50 هزار تن کشته و صدها هزار نفر آواره خواهند شد.
گاردین به نقل از برخی تحلیل‌گران می نویسد ؛ این احتمال وجود دارد که حمله روسیه محدود به شرق اوکراین باشد ، زیرا تلفات بسیار ناچیز خواهد بود. مسکو رسما استقلال لوهانسک و دونتسک از کی‌یف را به رسمت شناخته است.  روسیه قطعا برای سیطره بر بندر ماریوپل در دریای آزوف و اودسا در دریای سیاه و ایجاد پل زمینی تا شبه جزیره کریمه تلاش می‌کند.
 
نقشه آمریکا و بازی روسیه
نقشه آمریکا این است که فضایی شبیه جنگ افغانستان برای ارتش سرخ ایجاد کند. یعنی غیرنظامیان را برای جنگ با روسیه مسلح کند. نکته اینجاست که تمام قوای نظامی ناتو عملا کی‌یف را تنها گذاشته‌اند و تنها چند محموله اسلحه ارسال کرده‌اند. واشنگتن امیدوار است که فشار اقتصادی جنگ و تحریم ، کمر دولت پوتین را خم کند.
نکته اینجاست که وضعیت روسیه در آستانه حمله به اوکراین با وضعیت حمله شوروی به افغانستان قابل مقایسه نیست. کرملین از اهرم هژمونی انرژی علیه اروپا به خوبی بهره می گیرد. بازارهای انرژی در صورت رویارویی نظامی اوکراین و روسیه به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرند؛ اروپا ۳۵ درصد از گاز طبیعی مورد نیاز خود را از روسیه تامین می کند که از طریق خط لوله‌ای از بلاروس و لهستان به آلمان می‌رسد؛ خط لوله نورد استریم ۱ مستقیم به آلمان می‌رود و بقیه را از طریق اوکراین به دیگر کشورهای اروپایی صادر می‌شود. گاز ارسالی روسیه به اروپا در سال ۲۰۲۰ و به دلیل کاهش تقاضا بعد از همه‌گیری کرونا و تعطیلی‌های ناشی از آن کاهش یافت و وضعیت سال ۲۰۲۱ هم و حتی با وجود افزایش تقاضا به روال قبل برنگشت، این امر یکی از دلایل افزایش قیمت بود. 
پیش‌بینی می‌شود که قیمت جهانی نفت تا بشگه ای 150 دلار پیش برود و تورم 2 برابری برای شرکای ناتو گران تمام می‌شود.
در کنار این وضعیت ، افزایش شدید قیمت غذا گریبان همه را خواهد گرفت.اختلال در روند تولید و عرضه گندم از منطقه دریای سیاه تاثیر زیادی بر قیمت و افزایش تورم موارد غذایی خواهد گذاشت؛ به‌ویژه در شرایطی که توان مالی افراد به دلایل مختلف از جمله خسارت اقتصادی ناشی از همه‌گیری کرونا کاهش یافته است. 
چهار کشور مهم صادرکننده غلات شامل روسیه، اوکراین، قزاقستان و رومانی از بنادر دریای سیاه محصولات خود را صادر می کنند که رویارویی نظامی صادرات آنها را مختلف خواهد کرد. براساس آمار شورای بین‌المللی غلات اوکراین سومین کشور صادرکننده ذرت و چهارمین صادرکننده گندم در سال ۲۰۲۱-۲۰۲۲ و روسیه اولین صادرکننده گندم جهان است.
دست آمریکا و روسیه در جنگ اوکراین خالی نیست . اوکراین همانند آلمان پس از جنگ جهانی دوم به بخش غربی و شرقی تجزیه خواهد شد. مساله‌ای که سناریوی دوم الحاق شرق اوکراین را پررنگ‌تر می‌کند این است که کرملین نمی‌خواهد با ناتو مرز مشترک داشته‌باشد ، مضافا این که هزینه نگه‌داری غرب اوکراین به نفع مسکو نیست.
تقسیم شدن اوکراین بین «اوکراین-لهستان» در غرب و «اوکراین-روسیه» در شرق، همانطور که پیش از پیروزی نازی‌ها اینگونه بود و تاسیس جمهوری خلق اوکراین در سال ۱۹۵۴ و چه بسا تجزیه آن به چند دولت جدایی طلب، طبق سناریو دولت‌های مستقل شده بین سال‌های ۱۹۱۷ و ۱۹۲۰ محتمل ترین سناریو است.