یادبود قربانیان هواپیمای اوکراینی برای التیام زخم بازماندگان

گروه سیاسی-لیلا رحیمی خوشبخت: روزها و ماهها در یادآوری و نامگذاری حوادث و رویدادها نقش بسزایی دارند. دو سالی است که دی ماه نیز به نام هواپیمایی گره خورده است که با سقوطش فاجعه ای تلخ و باورنکردنی را رقم زد. باورنکردنی نه از آن جهت که وقوع سوانح هوایی در ایران اتفاقی نادر است؛ از آن رو که با شلیک موشکهای خودی ۱۷۶ مسافر به کام مرگ فرو رفتند. مسافرانی که خانواده هایشان چه در ایران و چه فرسنگها دور از ایران در تلاش هستند تا ابهامات ماجرا را روشن کنند و در این میان کاربران ایرانی که از قضا جمعیت قابل توجهی نیز هستند دست به دست هم داده و با روشن کردن شمعی در فضای مجازی تلاش میکنند تا سهمی هرچند اندک درهمراهی با خانواده جانباختگان داشته باشند.
به گزارش مردم سالاری آنلاین؛ ۱۸ دی ماه ۹۸ پرواز ۷۵۲ اوکراین با پرتاب دو موشک لحظاتی بعد از پرواز سقوط کرد و پس از سه روز پنهانکاری و نهایتا اعتراف مسئولان به شلیک اشتباهی و خطای انسانی پرونده ای پر رمز و راز باقی ماند که با گذشت دو سال همچنان سرانجامی نداشته است. با این حال خانواده قربانیان بی صبرانه در انتظار محاکمه عاملان این اتفاق هستند.
 
برگزاری دادگاه و محاکمه متهمان پس از نزدیک به دوسال
پس از ماهها اولین جلسه دادگاه رسیدگی به پرونده سقوط هواپیمای اوکراینی به ریاست قاضی مهرانفر، آبانماه امسال در دادگاه نظامی استان تهران، برگزار شد. به گفته محمود علیزاده طباطبایی، وکیل خانواده جانباختگان، پرونده، ۱۰ متهم نظامی شامل ستوان، سروان، سرگرد، سرهنگ و سرتیپ دارد که مستقیما درگیرعملیات بوده اند. متهم ردیف اول یک "سروان" است.  ۳ الی ۴ نفر متهم به قتل غیرعمد هستند و مابقی به بی‌احتیاطی در انجام وظیفه متهم هستند.
صدور قرار منع تعقیب برای متهمان، عدم معرفی عوامل اصلی حادثه، چرایی تاخیر هواپیما، بار نزدن چمدانها، مفقود شدن وسایل شخصی مسافران، پاکسازی سریع محل وقوع حادثه و...  از مواردی هستند که اعتراض خانواده قربانیان را در پی داشته و  در انتظار روشن شدن زوایای پنهان ماجرا هستند. منهای تمام موارد فوق آنها خواهان مجازات کسانی هستند که به مدت سه روز واقعیت را از خانواده ها و مردم پنهان کردند. برخی خانواده ها حتی حاضر به استفاده ازعنوان شهید برای فرزندان خود نیستند چرا که آن را استفاده ابزاری و مصادره فرزندانشان میدانند و اصرار بر به کار بردن واژه جانباخته دارند. با تمام نواقصی که در پرونده وجود داشت، دومین جلسه دادگاه در آذرماه تشکیل شد و بازهم بی آنکه به یکی از هزاران پرسش خانواده ها و افکارعمومی پاسخی داده شود، پرونده به دادسرا عودت داده شد تا با رفع نواقص به دادگاه ارسال گردد.
 
برگزاری دادگاه بین المللی در کانادا
اما در آنسوی آبها، با پیگیری خانواده جانباختگان، دادگاه عالی انتاریو با صدور حکمی شلیک موشک به هواپیمای اوکراینی را اقدامی تعمدی و تروریستی دانسته و ایران را به پرداخت  ۱۰۷ میلیون دلار غرامت به خانواده‌های شش تن از قربانیان محکوم کرده است. قاضی دادگاه، براساس شواهد و ادله شاکیان و کارشناسان، شلیک موشک را عمدی دانسته است. طبق استدلال دادگاه، هنگام شلیک موشکها درگیری مسلحانه در منطقه وجود نداشته است، برهمین مبنا شلیک موشک به هواپیمای مسافربری اقدامی تروریستی محسوب شده است. به گفته وکلای مدافع خانواده‌های قربانیان، دادگاه انتاریو در پی توقیف داراییهای ایران در کانادا و خارج از این کشور است. هرچند خطیب زاده، سخنگوی وزارت خارجه پیشتر اعلام کرده است دادگاه کانادا از اساس صلاحیت رسیدگی به این سانحه هوایی یا قصور احتمالی در واقعه ای که خارج از سرزمین و حوزه صلاحیت کشوری کانادا رخ داده است را ندارد.
 
یادبود جانباختگان در دنیای مجازی
یادبود قربانیان حادثه، به هشتگ‌های داغ میان کاربران فارسی‌زبان شبکه های اجتماعی تبدیل شده است. کاربرانی که تنها راه ابراز همدردی را در فضای مجازی می بینند. در این میان برخی مقامات سابق نیز با هشتگ هواپیمای اوکراینی از این رویداد تلخ یاد کرده اند. اما سوال اینجاست در کلانشهری همچون تهران که محل وقوع حادثه بوده است جایی برای عرض تسلیت به خانواده های جانباختگان و گرامیداشت قربانیان وجود ندارد؟ برگزاری مراسم سوگواری برای شهرداری که روضه خوان رایگان به منازل اعزام میکند، کار دشواری است؟ در دوسال گذشته ثبت تصویری از این حادثه تلخ بر دیوارنگاره خیابان ولیعصر امر محال و ایده دور از ذهنی بوده است؟ مگر نه این است که آنان فرزندان این خاک بوده اند؟ بهتر نبود برای التیام زخم بازماندگان در گوشه ای از شهر بنای یادبودی ساخته میشد؟
ماجرا آنچنان ابعاد امنیتی یافته است که اوضاع نابسامان روحی خانواده ها هیچ انگاشته میشود. بی اعتنایی به افکار عمومی در دومین سالروز این فاجعه بزرگ آنقدر محسوس است که مردم را بر آن داشته تا برای ابرازهمدردی با خانواده های قربانیان به فضای مجازی روی آورند. صداوسیما طوری سکوت اختیار کرده است که گویی هواپیمایی وجود نداشته و موشکی شلیک نشده است. مسافران پرواز ۷۵۲هرگز بازنمیگردند اما گرامیداشت یاد و خاطره شان کمترین اقدام ممکن برای دلجویی از خانواده های داغدیده ای است که بعد از دوسال به سختی شناخته میشوند ...