عمل به رهنمود مراجع یا درخواست راهکار از طلبه ها ؟

اولین بار رسول جعفریان روحانی و استاد تاریخ دانشگاه تهران در قالب توئیتی به این موضوع اشاره کرد و با نقل قول مختصر سخنان آیت الله شبیری و رئیس جمهور نوشت: «حوزه دین درست ارائه دهد، بقیه امور با متخصصین». 

به این ترتیب گویا سخن آیت الله شبیری خلاصه نظر همه کسانی است که معتقدند داشتن توقع های بسیار نه تنها باعث افزودن اعتبار حوزه، روحانیت و فقه نمی شود، بلکه بر وظیفه اصلی ارزشمند، مهم و بزرگ این قشر هم اثر نامطلوب می گذارد. اما سخنان روز پنج شنبه سید ابراهیم رئیسی دقیقا در مقابل این نظر قرار داشت و می توان آن را هم نماینده نظراتی بدانیم که حل همه مسائل را از حوزه طلب می کند! وی در آن سخنان گفت: نظام‌ مسائلی که امروز پیش روی ما قرار دارد بصورت مساله‌محوری توسط طلاب حوزه علمیه بحث شود و راهکارهای برون رفت از مشکلات مبتنی بر مبانی پیشنهاد و ارائه شود.

رییس جمهور ویژگی حوزه و علمای اسلامی را خودساختگی و هدایت مردم دانست و ادامه داد: علما و فقهای بسیاری در حوزه علمیه قم در طول تاریخ منشا تحول بوده اند و علما در تلاش بودند تا در جامعه فقه اجرا شود. ما معتقدیم فقه می تواند پاسخگوی تمام نیازهای جامعه امروز بشری در حوزه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و غیره باشد.

رییسی گفت: ادعای اینکه فقه می تواند پاسخگوی تمام نیازهای جامعه بشری باشد یک مساله کاملا علمی و منطقی است و قابلیت اجرایی دارد. وجود کاستی ها در جامعه کنونی ارتباطی با فقه ندارد و باید این مشکلات را در خودمان جستجو کنیم.

رییسی گفت: برنامه توسعه هفتم کشور با استفاده از برنامه های توسعه قبلی در حال تدوین است و در این زمینه حوزه علمیه می تواند نقش مهمی داشته باشد.

 

وی مشکلات و آسیب های اجتماعی را مورد اشاره قرار داد و اضافه کرد: در مبحث آسیب های اجتماعی و سایر آسیب ها مانند مشکلات نظام بانکی و اقتصادی باید به دنبال علل و عوامل آن برویم.

روز دوشنبه عباس عبدی روزنامه نگار برجسته اصلاح طلب نیز در توئیتی با نقل سخن آیت الله سبیری زنجانی نوشت: «اگر دیگران هم مثل ایشان جایگاه خود را درست می شناختند، هم برای حوزه خوب بود و هم برای دولت و مردم».

نکته دیگری که در خصوص درخواست رئیسی برای ارائه راهکار از سوی طلاب و رهنمود از سوی مراجع به آن اشاره شد رفتاری بود که از سوی چند رسانه نزدیک به دولت با آیت الله صافی گلپایگانی از دیگر مراجع تقلید و در خصوص رهنمود ایشان خطاب به محمدباقر قالیباف شد. ایشان در اوایل آبان ماه در دیدار قالیباف تصریح کردند: « بنده بسیار نگران وضعیت اقتصادی و مشکلات مردم هستم، مردم نجیب و شریف کشور ما مستحق این وضعیت نیستند. گرانی برای مردم طاقت فرسا شده و تحمل آن برای مردم عزیزمان بسیار سخت و مشکل شده است. توصیه حقیر این است که باید با تمام کشورهای دنیا با عزّت و اقتدار رابطه داشته باشیم. اینکه با بسیاری از کشورها قهر باشیم صحیح نیست و به ضرر مردم عزیزمان است. شما باید با عقلانیت و تعامل سازنده، حقوق ملت را احقاق کنید. امروز یکی از راه‌های اصلاح امور این است که با حفظ منافع کشور و با عزت، با جهان در ارتباط باشیم که خیلی از مشکلات برطرف خواهد شد.» این سخنان اما با هجمه رسانه ها و فعالان شناخته شده نزدیک به دولت همراه شد و متاسفانه نشان داد برخی حتی کوچکترین نقدی را از سوی مراجع تقلید نمی پذیرند! با این وصف بهتر بود ابتدا دولتمردان موضع محکمتری در قبال آن داستان اتخاذ می کردند و بعد از آن درخواست رهنمود داشتند! 

اشاره به این نکته هم مفید است که سخنان آیت الله شبیری زنجانی البته محدود به سخن نقل شده نبود. ایشان همچنین در دیدار رئیس جمهور اخلاص در عمل را لازمه عنایت خداوند متعال و اولیاء الهی دانسته و فرمودند: بشر از اشتباه مصون نیست و فقط افراد معدود و مشخصی دارای عصمت هستند و لذا برای مصون ماندن از اشتباه نیازمند اخلاص و توسل هستیم.

این مرجع تقلید شیعیان تاکید کردند: مسئولان هم تلاش کنند که اقداماتشان خالصانه باشد و ارتباط خود را با اولیاء الهی قطع نکنند. اخلاص نتیجه مثبت دارد.

آیت الله شبیری تغییر شرایط در زندگی فردی و اجتماعی را منوط به اراده افراد دانسته و تصریح کردند: خداوند در قرآن می‌فرماید « إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ». در جامعه وقتی مشکلات رفع می شود که همه به وظایف خود عمل کنند.

این مرجع تقلید شیعیان دعا برای مسئولان خدمتگزار و رفع مشکلات را وظیفه همگانی خواندند و افزودند: دعا برای مسئولان خدمتگزار دعای برای شخص نیست. بلکه دعا برای حل مشکلات و دعا برای عموم است.
جواد سازگار