افزایش واردات واکسن، نیاز حیاتی امروز کشور

 با دستور رهبر انقلاب مبنی بر اینکه « واکسن به هر شکل ممکن برای همه مردم تأمین شود» به نظر می رسد حالا تمام همت مسئولان باید برای واردات واکسن به کار گرفته شود و دوره تعلل واکسناسیون که بخشی از آن به خاطر اتکا به تولید داخلی واکسن بود، پایان یابد.
هفته ای که گذشت هفته سیاه کرونایی کشور بود. پیک پنجم کرونا چنان اوج گرفته که رکورد قربانیان روزانه شکسته شد و به 588 نفر رسید و این در حالی است که بسیاری اعتقاد دارند این آمار رسمی است و تعداد متوفیان واقعی چیز در حدود 2.5 برابر این تعداد است. با این حال حتی اگر این عدد را هم دقیق بدانیم، آمار بالایی است. رسیدن تعداد مبتلایان روزانه به مرز چهل هزار نفر، ایران را به مقام اول در این زمنیه در دنیا رسانده است و در آمار فوتی ها هم بین سه کشور نخست هستیم.
دیروز فرمانده عملیات مدیریت کرونا در تهران در این زمینه گفت: افزایش سطح واکسیناسیون عمومی و دو هفته لاک‌داون، تنها راه قطعی برون‌رفت از شرایط فعلی بیماری کرونا در کشور است و جز آن راه دیگری وجود ندارد.
علیرضا زالی تاکید کرد: لازم است به هر طریق ممکن از بازارهای استاندارد جهانی، واکسن دریافت شود. مهمترین مسئله همین موضوع است. جز این هم راهی وجود ندارد
اگرچه این وضعیت حاصل عوامل متعددی است اما مطمئنا تعلل در واکسیناسیون یکی از مهمترین و اصلی ترین این عوامل است. این در حالی است که در طول یک سال گذشته انواع و اقسام وعده های پرطمطراق و امیدوار کننده درباره واکسیناسیون داده می شد ولی هر چه پیش رفتیم نادرستی این وعده ها بیشتر مشخص شد! بهمن ماه 1399 سعید نمکی وزیر بهداشت دولت سابق اعلام کرد: «این مژده را به مردم ایران می‌دهیم که در دو تا سه ماه آینده یکی از قطب‌های بزرگ تولید واکسن کرونا در منطقه و یکی از صادرکنندگان مهم این واکسن به جهان خواهیم بود». وی هشتم اسفند ماه هم در مراسمی ‌با بیان اینکه پیشرفت‌های دانشمندان کشورمان در تولید واکسن ایرانی چشمگیر و حیرت‌انگیز است، گفته بود: «به‌زودی نه‌ تنها در تولید واکسن خودکفا خواهیم شد بلکه به یکی از صادرکنندگان در این زمینه تبدیل می‌شویم.»
این وعده وزیر را که توسط دیگر مسئولان هم تکرار شد اگر با داستان «تولید هفت واکسن مختلف» جمع بزنیم، توقع نتیجه ای فرارت از انتظار خواهیم داشت اما واقعیت این است که ایران در زمینه واکسیناسیون شهروندان خود بسیار عقب تر از برنامه ای است که خودش اعلام کرده است! وزیر بهداشت در 26 اردیبهشت ماه اعلام کرد: « گروه هدف اول را که افراد بالای ۶۰ سال و بیماران خاص و صعب العلاج و حدود ۱۳ تا ۱۴ میلیون نفری و عامل اصلی بستری و مرگ و میر هستند، تا اواخر خرداد و اوایل تیر واکسینه می کنیم». علی رغم این وعده تا اواخر تیرماه فقط نزدیک به هفت میلیون نفر واکسینه شده بودند.
عدم واردات به موقع واکسن و تکیه بیش از حد به تولید داخلی که متاسفانه تا امروز اصلا جوابگوی نیاز داخل نبوده، در این مدت انتقادات بسیاری را موجب شده است. از جمله محمود نیلی احمد ابادی رئیس دانشگاه تهران از موازی کاری و جزیره ای عمل کردن در تولید کرونا به شدت انتقاد کرد و گفت: هفت واکسن داخلی تا الان رونمایی شده، در حالی که منابع مالی و تخصصی در هیچ جای دنیا امکان چنین سرمایه‌گذاری را نمی‌دهد. به طور مثال چین با یک میلیار و ۲۰۰ میلیون جمعیت فقط دو واکسن برای کرونا دارد و این رویه در کشور ما حیف شدن منابع است.
وی اضافه کرد: در این موارد حتی دانشگاه‌ها هم می‌توانند کمک کنند، اما توجهی به آن‌ها نمی‌شود، از این رو سعی و خطا می‌کنند، که همین مسئله هزینه زیادی را به کشور تحمیل می‌کند. ما سازمان‌های موازی در کشور داریم، در حالی که این سازمان‌ها می‌توانند تجمیع شوند و از طرفی باید یک وحدت فرماندهی در حوزه اجرا وجود داشته باشد. بنابر این چون سازمان‌ها موازی هستند و منابع‌شان هم مستقل از ماموریت‌شان است؛ تصمیماتشان هم به شکل جزیره‌ای گرفته می‌شود. وقتی یک سیستم به شکل جزیره‌ای باشد، قطعا این تبعات را هم دارد.
واکسن کووبرکت، واکسن پاستور، واکسن رازی، واکسن فخرا، واکسن سیناژن، واکسن اسپوتنیک ایرانی و واکسن نورا ، هقت واکسنی هستند که در طی یک سال اخیر با تبلیغات کم و زیاد معرفی شده اند اما هیچکدام تا امروز نتایج آزمایشات خود را با افکار عمومی به اشتراک نگذاشته اند و هیچکس جز سازنده ها و وزارت بهداشت نمی داند این واکسن ها چقدر می تواند کارایی داشته باشد. فقط در مورد واکسن کووبرکت ساخت ستاد اجرایی فرمان امام گفته شده که اثربخشی بسیار بالایی دارد؛ علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با ویروس کرونا در حاشیه هجدهمین آیین پویش ره سلامت گفته بود: «واکسن کوو ایران برکت با داشتن آنتی بادی های لازم بیش از 97 درصد برای درمان ویروس کرونا انگلیسی موثر است.»
جالب اینجا است که محمد مخبر مدیر ستاد اجرایی فرمان امام که سازنده واکسن برکت است، چند روز پیش به عنوان معاون اول رئیس جمهور معرفی شده است. وی در 24 تیرماه وعده داده بود که تولید ۵۰ میلیون دوز واکسن برکت تا پایان شهریور محقق خواهد شد.
با این همه حالا به نظر می رسد شرایط به گونه ای است که هر یک روز تاخیر در واکسیناسیون لطمات بسیاری را به بار می آورد. کشته شدن بیش از 500 نفر در هر روز، ابتلای بیش از پیش مردم، پر بودن ظرفیت بیمارستان ها، خستگی و تحلیل رفتن کادر درمان نتیجه تعلل در ماه های اخیر بوده و فقط باید امیدوار باشیم که این داستان ادامه پیدا نکند.

سعید تهرانی