دردسرهای اولین نمایشگاه مجازی کتاب 

اولین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران در حال برگزاری است؛ نمایشگاهی که دردسرهای زیادی را برای مخاطبان و ناشران به همراه داشته است. از مشکلات دانشجویان برای دریافت بن گرفته تا از دسترس خارج شدن سایت برای بازدیدکنندگان و مشکلات ریز و درشت ناشران. 
به گزارش «مردم‌سالاری آنلاین» نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از اولین روز بهمن ماه کار خود را آغاز کرد. بنا بود تا مخاطبان با مراجعه به سامانه tehranbookfair.ir تا ششم بهمن ماه با 20 درصد تخفیف کتاب بخرند و کتاب‌ها رایگان به دستشان برسد. 
پیش از شروع نمایشگاه، به رسم هرساله دانشجویان بسیاری اقدام به خرید بن کتاب کردند، اما امسال خرید بن کتاب هم به راحتی هر سال نبوده است. در گفت‌وگویی با یکی از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی متوجه شدیم که در زمان خرید بن، شماره دانشجویی دانشجویان در سایت ثبت نبوده است، مشکلی که در روزهای پایانی خرید بن کتاب برطرف شده بود.   
نمایشگاه مجازی کتاب تهران، یکم بهمن ماه کار خود را آغاز کرد، اما اینطور که مخاطبین می‌گویند کسی موفق به خرید در روز اول نمایشگاه نشد! در همان روز نخست سایت نمایشگاه از دسترس خارج شد و یک روز از روزهای برگزاری نمایشگاه کاملا از دست رفت. روز دوم هم گرچه در ساعاتی از روز سایت در دست تعمیر بود، اما بالاخره سایت به کار افتاد، اما با سرعتی پایین که مخاطبان را به ستوه آورده بود.
رها، یکی از مخاطبان نمایشگاه است که به سختی موفق به خرید شده است. او می گوید: "یکی از نقاط ضعف نمایشگاه مجازی این است که امکان برای پیگیری بسته پستی درنظر گرفته نشده، من سفارش داده‌ام و فقط میدانم که بسته تحویل پست شده است، شماره پیگیری برای پیگیری وضعیت بسته وجود ندارد." طیبه نیز از اشکالات جستجوی سایت گلایه مند است. او میگوید وقتی یک انتشارات را سرچ می‌کنیم، لیست کتاب‌های تمام ناشران با اسامی مشابه را نیز نمایش می‌دهد و در بسیار مواقع کاملا بی ربط است. این اتفاق کار را برای مخاطبی که به دنبال یک انتشارات خاص می‌گردد سخت می‌کند!
ایرادات اولین نمایشگاه مجازی کتاب تهران به همینجا ختم نمی‌شد، گلایه دیگری که صدای بسیاری از مخاطبان نمایشگاه را درآورده، نمایش کتاب‌های موجود و غیر موجود در سایت است. وقتی نام کتاب مورد نظر را در سایت جستجو می‌کنیم، چاپ‌های قدیمی کتاب نیز به نمایش درمی‌آید؛ نسخه‌هایی که عملا امکان خرید آنها وجود ندارد. موضوع زمانی جالب می‌شود که بدانید ناشران نیز از این موضوع گلایه‌مند بودند، ط.و یکی از ناشران حاضر در نمایشگاه مجازی کتاب تهران در گفت‌وگو با "مردم سالاری آنلاین" در خصوص برخی از مشکلات نمایشگاه توضیح داد و گفت: قبل از نمایشگاه تهران، در یک نمایشگاه مجازی جنوب کرمان شرکت کرده بودند، اطلاعات را وارد کردیم و در آن نمایشگاه مشکلی وجود نداشت، اما در این نمایشگاه، اطلاعات با نمایشگاه قبل تداخل پیدا کرد. مثلا کتابی که در نمایشگاه قبل عرضه شده و الان موجودی ندارد، هنوز روی سایت هست، یا کتاب‌هایی که چاپ متعدد دارد، همه چاپ‌ها در سایت نشان داده می‌شود. با اینکه ما موجودی را صفر کردیم و غیرفعال کردیم باز هم این مشکل رفع نشد و باعث سردرگمی مخاطب می‌شود. از اینکه سایت در دسترس نبود، سایت کند بود، زیرساخت مناسب آماده نشده بود و یک روز و نیم اول عملا نمایشگاه کتاب قابل استفاده نبود فاکتور می‌گیرم. 
وی در ادامه با اشاره به اینکه ناشر نمی‌تواند هیچ توضیحی را در خصوص کتاب وارد کند گفت: متاسفانه در پنل ناشر، مکانی تعریف نشده است که توضیحاتی را در خصوص کتاب‌های خاص به مخاطب ارائه داد. از طرف دیگر به ما گفته شده بود مسئول پنل ناشران باید از 9 صبح تا 9 شب آنلاین باشد و پاسخ مخاطب را بدهد، اما هیچ جای برای اینکه مخاطب سوال بپرسد وجود ندارد! همه مخاطبان سوالات خود را از پیج‌های اینستاگرام انتشارات‌ها می‌پرسند. در سایت جایی تعریف شده است که می‌توان به پشتیبانی نمایشگاه پیام داد، که البته پشتیبانی نمایشگاه نیز انقدر دیر پاسخ مخاطب را می‌دهد که یا مخاطب منصرف شده یا خریدش را انجام داده است. 
به گفته وی یکی دیگر از مشکلات در زمینه کتاب‌های منتشر شده با ناشر همکار بود، امکان خرید کتاب تنها از پنل ناشر اصلی امکان پذیر است و ما چون ناشر اصلی در نمایشگاه شرکت نکرد نتوانستیم چند جلد از کتاب‌ها را در نمایشگاه عرضه کنیم.  یکی از مواردی که در نمایشگاه امسال اتفاق افتاد و فکر می‌کنم شبیه به آن باز هم اتفاق افتاد اما مسکوت ماند، این بود که ناشر بدون اطلاع نویسنده کتاب را چاپ و عرضه کرد. البته در یک مورد با پیگیری وزیر از چاپ و انتشار کتاب جلوگیری شد.  
این ناشر در راستای آموزش استفاده از سایت نمایشگاه نیز به نکاتی اشاره کرد. به گفته وی: خانه کتاب یکسری فیلم‌های آموزشی را برای ناشرین آماده کرد که بسیار مفید بود، پشتیبانی نیز تا قبل از شروع نمایشگاه خوب بود، اما بعد از شروع نمایشگاه نه. اما در مقابل اصلا برای مخاطب و نحوه خرید کتاب فیلم‌های مشابهی آماده نشده بود و در بسیاری از موارد مخاطب برای خرید و ساخت پروفایل سردرگم می‌شد. امیدوارم در پایان نمایشگاه نظرسنجی از ناشران و مخاطبان انجام شود تا این ایرادات برطرف شود، شاید به این زودی‌ها شرایط برگزاری نمایشگاه فیزیکی مهیا نشود! 
"مردم سالاری آنلاین" در گفت‌وگو با یکی از نویسندگان و مترجمان فعال در حوزه کودکان و نوجوانان، نظر او را هم در خصوص برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب جویا شد. «رضوان خرمیان» در این گفت‌وگو با بیان اینکه برگزاری نمایشگاه کتاب همان سال‌های گذشته هم خالی از اشکال نبود و هم برای ناشر و هم مخاطب دردسرهای خودش را داشت؛ گفت: ما هیچگاه محیط تخصصی نمایشگاهی نداشتیم که حالا که آن را از دست داده‌ایم پر از آه و افسوس باشیم. خرمیان می گوید: حقیقت این است حجم مخاطبی که در نمایشگاه شرکت می‌کردند غالبا مخاطب واقعی نبودند، نه به دلیل اینکه توان مالی خرید را نداشتند بلکه غالبا به نیت تفریح می‌آمدند و مخاطبان واقعی را نیز از انگیزه اصلی خود دور می‌کردند. به نظر من این شکل از نمایشگاه برای کسانی که زمان کمتری دارند و لیست دقیقی برای خود آماده کرده‌اند، امکان مناسبتری است، در زمان کوتاهی می‌توانند کتاب‌های مورد نیازشان را تهیه کنند، شهرستانی‌ها نیز در این شیوه می‌توانند بدون صرف هزینه اضافی از نمایشگاه استفاده کنند. خرمیان معتقد است که به نمایشگاه کتاب مجازی خیلی هم نمی‌شود خرده گرفت، با توجه به اینکه ما زیرساخت‌های درستی برای کارهای مشابه نداریم، فکر می‌کنم برای شروع بد نبود. فعلا چاره ای نیست جز سازگاری با شرایط موجود.
گزارش: مانیا شوبیری