روابط ایران و آمریکا بعد از اخراج بولتون چگونه خواهد بود؟

«شما همه جان بولتونِ کبیر را می‌شناسید. او شما را بمباران خواهد کرد. او کل کشور شما را خواهد گرفت.» این جملاتی است که دونالد ترامپ پیشتر، در توصیف جان بولتون به برخی از رهبران دنیا گفته بود. ترامپ چرا جان بولتون را اخراج کرد؟ بعد از خروج بولتون از دولت ترامپ، سیاست‌های آمریکا در قبال ایران چه تغییری می‌کند؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، جان بولتون، سیاستمدار محافظه‌کار آمریکایی، که سومین مشاور امنیت ملی دولت ترامپ در کمتر از سه سال ریاست جمهوری وی محسوب می‌شد، با یک توئیت اخراج شد. جان بولتون توسط برخی از رسانه‌ها با ‌عنوان «خطرناک‌ترین سیاستمدار روی کره زمین» توصیف شده بود.
ظاهر ماجرا این است که دونالد ترامپ به خاطر مانع‌تراشی جان بولتون، در برابر طرح صلح آمریکا با طالبان، او را اخراج کرده است. در اوایل هفته جاری مشخص شد که ترامپ قصد داشته دیداری «مخفی و محرمانه» با رهبران طالبان در کمپ دیوید داشته باشد و برای صلح نهایی با این گروه زمینه‌چینی کرد. ترامپ اما به ناگاه این دیدار را لغو و مذاکره با طالبان را متوقف کرد.
جان بولتون، مشاور امنیت ملی پرنفوذ کاخ سفید، چهره اصلی مخالفت با صلح دولت آمریکا با طالبان بود. این توضیح در مورد دلیل نهایی برکناری جان بولتون توسط ترامپ صحیح است. اما دیدار محرمانه ترامپ و رهبران طالبان، تنها نقطه نهایی در اختلاف‌نظر رئیس‌جمهور آمریکا با سومین مشاور امنیت ملی‌اش بود.
ترامپ در ۳۲ ماه ریاست جمهوری خود نشان داده که هریک از اعضای کابینه‌اش که طرح‌هایش در مدت محدودی جواب ندهد یا این‌که بر مخالفت با رئیس‌جمهور آمریکا اصرار ورزد را اخراج می‌کند. جان بولتون، معجونی از هر دو مورد بود. سیاست جان بولتون در ونزوئلا به برکناری دولت مادورو منجر نشد؛ در موضوع فشار حداکثری بر ایران نیز تحریم‌ها و پیشنهادات بولتون، هیچ دستاوردی برای آمریکا نداشت. علاوه بر این، جان بولتون مخالف معامله ترامپ با رهبر کره شمالی و طالبان بود، در مقابل خروج نیروهای آمریکایی از سوریه سنگ‌اندازی می‌کرد و یک بار نیز برخلاف نظر ترامپ، سعی کرده بود فشار بیاورد تا ارتش آمریکا (پس از سقوط پهپاد آمریکایی) نقاطی از ایران را بمباران کند.
این موارد، دلایل اخراج جان بولتون رو توضیح می‌دهد. ترامپ بدین ترتیب، جان بولتون را که توسط برخی در آمریکا، «وزیر جنگ» خوانده می‌شد، اخراج کرد. با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰، ترامپ به دنبال این است تا بار دیگر بر این موضع تأکید کند که به دنبال درگیر کردن آمریکا در جنگ‌های بزرگ نیست. «وزیر جنگ» بدون این‌که موفق شود جنگی راه بیاندازد، اخراج شد تا ترامپ راحت‌تر بتواند سیاست صلح با طالبان و کره شمالی، خروج از سوریه و نزدیکی بیشتر با روسیه را پیش ببرد و همزمان آماده ورود پرقدرت به کمپین انتخابات سال ۲۰۲۰ شود.
 
«کارزار فشار حداکثری» دولت ترامپ علیه ایران بعد از اخراج بولتون
آیا بعد از اخراج جان بولتون، سیاست دولت ترامپ در قبال ایران تغییر می‌کند؟ ترامپ حتی پیش از این‌که جان بولتون را به‌عنوان مشاور امنیت ملی خود انتخاب کند، با برجام مخالف بود. او حتی در مبارزات انتخاباتی خود در سال ۲۰۱۶ بارها عنوان کرده بود که در صورت رسیدن به ریاست‌جمهوری، از توافق هسته‌ای خارج خواهد شد.
با وجود این واقعیت، نزدیکی جان بولتون به دولت ترامپ و سپس انتخاب‌اش به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید باعث شد تا ترامپ با شدت بیشتری، سیاست خصمانه خود در قبال ایران را دنبال کند. شاید بتوان گفت که ممکن است در نتیجه اخراج بولتون، دولت ترامپ تغییراتی جزئی در سیاست خود در قبال ایران ایجاد کند اما بعید است در کوتاه‌مدت تغییراتی اساسی در سیاست ضدایرانی دولت ترامپ ایجاد شود. استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا، گفته است که بعد از خروج بولتون از کابینه، «کارزار فشار حداکثری علیه ایران» همچنان ادامه خواهد داشت.
دولت ترامپ به دنبال این است که به جز موضوع هسته‌ای در مواردی همچون برنامه موشکی و سیاست منطقه‌ای نیز با این مذاکره کند و در واقع، به دنبال عقب‌نشینی ایران در این حوزه‌ها است. از آنجا که ایران، حاضر نیست در این حوزه‌ها به دولت ترامپ امتیاز بدهد، تا زمانی که دولت ترامپ اهداف خود از اعمال سیاست ضدایرانی را تغییر نداده، در اصل این سیاست‌ها تغییر چندانی ایجاد نخواهد شد. در واقع، سیاست دولت ترامپ در قبال ایران زمانی تغییر اساسی خواهد کرد که رئیس جمهور آمریکا، شکست قطعیِ سیاست فعلی‌اش، یعنی شکست قطعی «کارزار فشار حداکثری علیه ایران» را بپذیرد. هنوز نشانه‌ای از پذیرش این شکست نمی‌بینیم و اخراج بولتون به تنهایی بدان معنا نیست که دولت ترامپ آماده است تا رویکرد متفاوتی در قبال ایران اتخاذ کند؛ گرچه ممکن است تغییراتی جزئی به مرور در سیاست‌های دولت ترامپ ایجاد شود.
ترامپ چندان از مشاوران و وزرای خود حرف‌شنوی ندارد و زمانی سیاست خود را تغییر می‌دهد که خودش به‌صورت مستقل، قائل به این باشد که باید به دنبال سیاست‌های متفاوت باشد. ما این تغییر را هنوز در رفتار ترامپ شاهد نبوده‌ایم و او همین اواخر صراحتاً با ابتکار رئیس جمهوری فرانسه برای میانجی‌گری بین واشنگتن و تهران مخالفت کرد. از این حیث، گذشت زمان شاید ثابت کند که معضل اصلی در دولت آمریکا، خود ترامپ است و نه جان بولتون.