آینده قیمت ارز و سکه در ایران

قیمت ارز و سکه امروز در بازار آزاد افزایش یافت. صرافی‌های مجاز هر دلار آمریکا را ۱۱ هزار و ۶۵۰ تومان به فروش می‌رسانند. ریزش قیمتی که در پی اعلام راه‌اندازی کانال مالی بین اروپا و ایران، در اوایل هفته جاری ایجاد شده بود، در حال حاضر متوقف شده است و قیمت دلار از آستانه حساس ۱۱ هزار تومانی پایین کشیده نشد. آینده قیمت ارز و سکه چگونه خواهد بود؟
به گزارش مردم سالاری آنلاین، صرافی‌ها امروز (دوشنبه پانزدهم بهمن) قیمت خرید و فروش ارز را افزایش دادند. هر دلار آمریکا در حال حاضر ۱۱ هزار و ۶۵۰ تومان در صرافی‌های مجاز به فروش می‌رسد. قیمت خرید دلار توسط صرافی‌ها نیز ۱۱ هزار و ۵۵۰ تومان است.
قیمت سکه بهار آزادی طرح جدید نیز امروز در بازار افزایش یافت. قیمت هر قطعه سکه بهار آزادی طرح جدید (موسوم به سکه امامی) در حاضر ۴ میلیون و ۱۷۲ هزار تومان است.
اعلام راه‌اندازی سازوکار مالی اروپا برای تسهیل تجارت با ایران (موسوم به اینس‌تکس) باعث شد تا در آغاز هفته جاری قیمت ارز و سکه در بازار کاهش یابد. باتوجه به این که حوزه عملیاتی این کانال مالی جدید، به تدریج گسترش خواهد یافت، ارزیابی کارکرد آن صرفاً در آینده میسر خواهد بود.
تا اینجای کار، اینس‌تکس تنها به لحاظ روانی بر بازار ارز و سکه تأثیرگذار بوده است و این تأثیرگذاری روانی نیز مثل هر تأثیرگذاری روانیِ دیگری، محدود خواهد بود. راه‌اندازی کانال مالی اروپا و ایران باعث شد تا قیمت دلار آمریکا که هفته گذشته تا بیش از ۱۲ هزار توممان بالا رفته بود، مجدداً وارد کانال یازده هزار تومانی شود؛ با این حال این عامل روانی نتوانست باعث سقوط قیمت دلار به کانال ۱۰ هزار تومانی و سقوط قیمت سکه به کانال ۳ میلیون تومانی شود.
 
قیمت ارز و سکه در ماه‌های آینده
در ماه‌های پیش رو چند عامل بر قیمت ارز و سکه تأثیر روانی و مقطعی خواهد داشت. تصویب دو لایحه الحاق ایران به کنوانسیون‌های پالرمو و سی‌اف‌تی قطعاً کاهش قیمت ارز و سکه را در پی خواهد داشت. عدم تصویب این دو لایحه در مجمع تشخیص مصلحت نظام و به درازا کشیدن کار بررسی آن‌ها نیز تأثیر معکوسی خواهد داشت و از لحاظ روانی، به نفع افزایش قیمت ارز عمل خواهد کرد.
تمدید یا عدم تمدید معافیت‌های صادرشده توسط دولت آمریکا برای هشت کشور واردکننده نفت ایران نیز از دیگر عواملی خواهد بود که بر بازار ارز و سکه تأثیر خواهد داشت. تمدید این معافیت‌ها در جهت کاهش قیمت ارز و سکه خواهد بود و کاهش تعداد این معافیت‌ها نیز وضعیت بازار ارز را در کوتاه‌مدت آشفته‌تر خواهد کرد.
با وجودِ تأثیراتِ مقطعی و روانی این عوامل، قیمت ارز و سکه در نهایت توسط عوامل بنیادی اقتصادی تعیین خواهد شد. مهم‌ترین عامل بنیادی این است که آیا جریان ورود درآمدهای ارزی به کشور به‌صورت قابل قبولی خواهد بود یا خیر؟ در واقع، اگر درآمدهای ناشی از فروش نفت خام و درآمدهای حاصل از صادرات غیرنفتی به‌صورت مناسبی وارد چرخه اقتصاد کشور شود، قیمت ارز و سکه در بازار سیر نزولی خواهد داشت.
ابزار مالی اینس‌تکس و تصویب دو لایحه باقی‌مانده از لوایح اف‌ای‌تی‌اف به دولت کمک خواهد کرد تا با قدرت بیشتری مذاکرات با کشورهای اروپایی و همچنین شرکای شرقی خود نظیر چین، هند و روسیه را به پیش ببرد. با این حال، همه چیز به ایران محدود نمی‌شود و این کشورها باید انگیزه لازم برای دور زدن تحریم‌های آمریکا را داشته باشند. در صورتی که چین و آمریکا نتوانند بر سر مسائل تجاری به توافق برسند، ایران می‌تواند حساب بیشتری روی شرکت‌های چینی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا باز کند.
آمریکا موفق نخواهد شد صادرات نفت ایران را به صفر برساند؛ کشورهایی نظیر چین و هند زیر بار قطع واردات نفت از ایران نخواهند رفت. با این حال، ایران باید راه‌هایی را هرچه زودتر پیدا کند تا پول نفت صادراتی را به کشور بازگرداند. ایران می‌تواند از روش‌های مختلفی برای این کار استفاده کند و لازم نیست همه تخم‌مرغ‌ها در سبد اینس‌تکس گذاشته شود. تاکنون نیز این رویه توسط دولت دنبال شده است و مذاکرات تجاری با چین، هند و ترکیه به‌صورت بی‌وقفه ادامه داشته است.
عامل تهدیدکننده دیگر که در جهت افزایش قیمت ارز و سکه، نقش ایفا می‌کند، بازنگرداندن بخش قابل توجهی از درآمدهای حاصل از صادرات غیرنفتی به چرخه اقتصاد کشور است. مقامات دولتی و مسئولان بانک مرکزی بارها عنوان کرده‌اند که بخش قابل توجهی از درآمدهای حاصل از صادرات غیرنفتی به کشور برنمی‌گردد. آنان بارها به صادرکنندگان هشدار داده‌اند که ارزهای صادراتی خود را از طریق سامانه نیما عرضه کنند. در یکی از آخرین اظهارات، محمدرضا مودودی، سرپرست سازمان توسعه تجارت گفته است ۲۲.۵ میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات غیرنفتی هنوز به کشور برنگشته است.
دولت باید هرچه سریعتر راه‌حلی برای این مشکل پیدا کند تا تامین نیازهای وارداتی کشور با مشکل مواجه نشود. در صورتی که ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به کشور بازنگردد، به مرور در کشور کمبود عرضه ارز ایجاد خواهد شد و این کمبود عرضه، قطعاً به افزایش قیمت ارز و سکه منجر خواهد شد.
در واقع، موفقیت یا عدم موفقیت دولت در سه عامل تصویب لوایح اف‌ای‌تی‌اف، دیپلماسی اقتصادی با اروپا و کشورهای شرقی و مدیریت بازگشت ارز به کشور، چشم‌انداز قیمت ارز و سکه را تعیین خواهد کرد. شکست در هر یک از این سه حوزه به معنای افزایش قیمت ارز و سکه در چندین ماه آینده خواهد بود. موفقیت در این حوزه‌ها نیز روند قیمت‌ها را کاهشی خواهد کرد.