قانونی به نام «روال»

در هر اداره و جمعی که وارد شویم یک سری اصول و قوانین نانوشته به صورت عرف، پذیرفته شده یا حداقل به اجبار، تحمل و رعایت می شود که در جامعه ما عموما با نقض قوانین اخلاقی و عرفی و حتی اداری و کشوری همراه است. هر فرد تازه واردی می بایست هر چه سریع تر این به اصطلاح «روال»ها را یاد گرفته و در رفتار و کردار خود مراعات نماید تا دچار دردسر نشود. به طور مثال، تمام مسائل در جامعه ما بلا استثنا، دوقطبی است یعنی مسائل یا سیاه اند یا سفید؛ یا باید طرفدار قرمز باشید یا طرفدار رنگ آبی و... و شق سومی در جامعه ما پذیرفته نیست و اگر کسی خلاف این جریان و «روال» حرکت کند، از سوی جامعه، طرد می شود و از سوی برخی از افراد و گروه های مختلف، بایکوت و ایزوله می شود و به صورت ماهرانه ای منفذهای پیشرفت و راه فرار او را می بندند. مثال دیگر: در اداره ای که روال بر این است که ۱ ساعت اول ورود به آن اداره، صرف صبحانه شود، اگر کارمندی احساس وظیفه شناسی اش گل کند و تصمیم بگیرد در این ساعت به کار ارباب رجوع رسیدگی نماید حسابش با کرام الکاتبین است!
واقعیت این است که در جامعه ما، بسیاری از گروه ها و سازمان های دولتی و خصوصی، دارای لختی و اینرسی و سکون زیادی هستند و مقاومت فوق العاده زیادی در برابر تغییر و نوآوری از خود نشان می دهند. این مقاومت در برابر افراد و کارکنان جدید و ایده های نو و تازه با شدت و حدت بیشتری وجود دارد. این مسائل به خاطر وجود قانونی به نام «روال» است که به عنوان محافظ آن جمع و گروه و اداره، عمل می کند. این مسئله در قضیه استخدام کارکنان (هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی) وجود دارد. در موردی واقعی، یک کارشناس ارشد که رزومه جالبی هم به لحاظ چاپ کتاب و هم به لحاظ مقالات متعدد علمی پژوهشی داشت از ۱۵ سازمان و ارگان مختلف تحقیقاتی، آموزشی، اداری نتوانست برای خدمت سربازی اش، امریه بگیرد. چرا؟ به دلیل اینکه «روال» را رعایت نکرد اما افراد زیادی که دارای مدرک کارشناسی بودند بدون هیچ گونه رزومه و فعالیت مفیدی با پارتی و توصیه به راحتی امریه گرفتند. در موردی دیگر، یک نفر که دارای دکترای فیزیک از سوئد و فوق دکترای فیزیک از آمریکا بود، حتی به صورت حق التدریس نتوانست درسی در دانشگاه بگیرد و در دانشگاهی که نیاز به ۲ نفر دکترای رشته فیزیک برای جذب به عنوان هیئت علمی خود داشت، این شخص را که تنها داوطلب این رشته و پست بود، استخدام

نکردند! چرا؟ چون قانون «روال» را رعایت نکرد! فرد دیگری که دکترای ریاضی از دانشگاه بارسلون اسپانیا بود نیز به مدت ۲ ترم متوالی نتوانست به صورت حق التدریس حتی یک درس از دانشگاه آزاد، غیرانتفاعی، پیام نور و... بگیرد و تازه بعد از سفارش و توصیه یک استاد سرشناس دانشگاه به معاونت آموزش یک دانشگاه آزاد توانست ۱۶ واحد درس برای تدریس بگیرد یعنی در همان دانشگاهی که ۲ ترم متوالی به او گفته بودند با مازاد مدرس مواجهند و در نتیجه درس و واحدی ندارند تا به او بدهند و در همان ترم! به او ۱۶ واحد درسی که حداکثر تعداد واحد آن دانشگاه به اساتید خودش بود را به این دکترای ریاضی از بارسلون اسپانیا داده شد. چرا؟ به خاطر رعایت قانون «روال»! یعنی بعد از توصیه و سفارش آن استاد محترم و سرشناس! در برخی مدارس به خصوص مدارس خصوصی و غیرانتفاعی به اسم کلاس فوق برنامه و تقویتی، پول از دانش آموز دریافت می کنند، ولی عملا خروجی مثبتی در آن ها وجود ندارد که این تبدیل به «روال» شده است و دانش آموزان و والدین آنها نمی توانند این «روال» را رعایت نکنند.
رعایت قانون «روال»، تنها کلید گشایش مشکلات و راه حل سریع برای ترقی شغلی و مالی و ... در جامعه ماست! در جامعه ما ظاهرسازی، شعار و سوء استفاده از اعتماد دیگران در سالهای اخیر، بروز و نمود زیادی داشته است و متاسفانه رفته رفته به صورت یک «روال» در می آید که با هزار افسوس باید گفت در شان جامعه اخلاقی و دینی ما نیست که این مسائل در آن چنین پررنگ می شود به طرزی که بیم آن می رود که این حاشیه ها بر متن فائق آیند.
متاسفانه این «روال» ها برخلاف آنچه در فرهنگ و آموزه های دینی، مذهبی، ملی و ادبی ما وجود دارد تبدیل به عرف شده است و دلیل حاکمیت این «روال» ها شاید به دلیل حاکمیت مطلق اقتصاد دولتی باشد که بیش از ۸۰ درصد فرصت ها و سرمایه ها در دستان دولت و سازمان های وابسته به آن وجود دارد. اصل ۴۴ قانون اساسی که چند سالی است ابلاغ و اجرا شده است در مسیر اجرا چندان موفق به نظر نمی رسد و خروجی و نتایج ملموسی از خصوصی سازی های چند ساله اخیر ظهور و بروز نیافته و حتی شرکت های واگذار شده دچار مشکلات عدیده ای شده اند که سرنوشت برخی از آنها در هاله ای از ابهام قرار گرفته است. خصوصی سازی اصولی، قانون مند و با برنامه ریزی و گام به گام می تواند راه حل مناسبی برای حل این مشکلات باشد.