فرافکنی مقام مسئول

درکنار تمام مشکلاتی که این روزها با آن درگیریم یک مشکل دیگر نیز وجود دارد که حسابی توی ذوق ‌می‌زند‌. البته دقیقا نمی‌دانم منشا آن کجاست و چرا مسئولان و مدیران ما به این سو رفتند‌. بنده صرفا حدس‌هایی را ‌می‌زنم که اینجا با شما در میان ‌می‌گذارم‌. 
سال‌ها قبل وقتی حادثه‌ای تلخ در کشورمان رخ ‌می‌داد و کاشف به عمل ‌می‌آمد که فلان مسئول خطا کرده و باعث و بانی این فاجعه است رسانه‌ها و جامعه خواستار عذرخواهی و استعفای آن مسئول ‌می‌شدند‌. هرچند در اغلب موارد این انتقاد‌ها، مطالبات و فشار‌ها منجر به استعفا نمی‌شد ولی حداقل آن مسئول مجبور ‌می‌شد از سر شرمندگی –هرچند ظاهری- اظهار ندامت کرده و در نهایت از مردم پوزش بخواهد‌. 
آن سال‌ها که چندان هم دور نیست رسم بود که این مطالبه‌ها را براساس تجارب کشورهای توسعه یافته مطرح کنند‌. مثلا گفته ‌می‌شد در کشوری مثل ژاپن مسئولی فقط به دلیل استفاده از خودروی دولتی و رسانه‌ای شدن ماجرا استعفا داده است‌. ویا فلان ایرلاین خارجی به دلیل تاخیر در پرواز به شکل رسمی از تمام مردم آن کشور عذرخواهی کرده است‌. حتی ویدئوهایی منتشر و وایرال ‌می‌شد که نشان ‌می‌داد مسئولان یک کشور آسیای شرقی روبروی اصحاب رسانه خم شده و از آنان بابت خطایی پوزش ‌می‌خواستند‌. وقتی هم که جستار ‌می‌کردید که بدانید دلیل آن چه بوده متوجه ‌می‌شدید که یک مسئله کاملا پیش پا افتاده بوده است‌. 
حال عرضم اینجاست که ما در این موضوع نیز مثل سایر موضوعات پسرفت عجیبی کرده‌ایم‌. نمی‌دانم برای چنین رفتارهایی که از مسئولان و مدیران‌مان سر ‌می‌زند چه نامی نهم ولی در زندگی اجتماعی وقتی با شخصی روبرو ‌می‌شویم که خطایی کرده و نه‌تنها حاضر به عذرخواهی نیست بلکه قلدرم آبی هم ‌می‌کند به آن شخص «پر رو» ‌می‌گوییم‌. برای مثال وقتی در صف پمپ بنزین هستید و شخصی لایی ‌می‌کشد و جلوی شما ‌می‌رود شما انتظار عذرخواهی و پذیرش خطا دارید ولی وقتی طرف طلبکار هم است آن را ‌می‌گذارید به حساب مشکل شعور طرف مقابل!
فاجعه رخ ‌می‌دهد و چند نفر از شهروندان کشته ‌می‌شوند ولی نه تنها خبری از عذرخواهی نیست بلکه بالعکس مسئول مربوطه از زمین و زمان نیز طلبکار است و حاضر نیست حتی به صورت ضمنی خطای خود را بپذیرد‌. 
اخیرا چنین رویکردهایی را بنده زیاد ‌می‌بینم که هم عجیب است و هم خطرناک‌. اکنون در حوزه‌های مختلف رفتارهای مدیریتی خطای مشهود است ولی شما در قبل این نوع مدیریت عذرخواهی نمی‌بینید بلکه تا دلتان بخواهد شاهد طلبکاری آقایان هستیم‌. 
حدسی که ‌می‌توان در مورد این موضوع زد این است که لابد مسئولان معتقدند همینکه در این شرایط اقتصادی و تحریمی در حال مدیریت کشور هستند و قبول مسئولیت کردند کفایت ‌می‌کند و دیگر کیفیت آن مدیریت چندان مهم نیست‌. از همین‌رو هم اگر اتفاقی رخ داد یا تقصیر قبلی‌هاست و یا اجتناب ناپذیر بوده است؛ فلذا احدی حق شکوه و شکایت ندارد‌.
*حقوقدان