نفت، ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس

نفت و پول نفت در ایران را به عنوان موضوعی بد جا انداخته‌اند. اما مشکل از نفت و پول نفت نیست؛ مشکل از تحریم است و البته سوء مدیریتی که موجب مي‌شود نتوانیم از پول نفت استفاده کنیم. نروژ و کشورهای پیشرفته را مثال نمي‌زنیم؛ همین کشورهای عربی منطقه در حاشیه خلیج فارس را ببینید که با پول نفت چه کرده‌اند! اما ایران که سومین ذخایر غنی نفت و دومین ذخایر غنی گاز جهان را در اختیار دارد و مي‌تواند ماهانه میلیاردها دلار درآمد داشته باشد، آنگونه که باید از پول نفت بهره‌ای ندارد. دو مثال، اهمیت موضوع را بهتر نشان مي‌دهد:
1- براساس یک آمار جدید بین‌المللی، از 10 پروژه بزرگ جهان، 5 پروژه در منطقه عربی خلیج فارس متمرکز شده‌اند که نقش پول نفت را در آن نمي‌توان نادیده گرفت. بزرگترین پروژه منطقه، پروژه جاه طلبانه شهر نئوم در شمال غربی عربستان است که انتظار مي‌رود 450 هزار نفر را تا سال 2026 در خود جای دهد. شهری که انرژی‌های فسیلی در آن راهی ندارد! آن هم در کشوری مثل عربستان که از بزرگترین تولیدکنندگان نفت جهان است! از بین 5 پروژه منطقه، پروژه 250 میلیارد دلاری 2000 کیلومتری برای اتصال کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از طریق راه آهن فعلا متوقف شده است. سایر پروژه‌های بزرگ منطقه شامل مجتمع گردشگری دبی لند، شهر اقتصادی ملک عبدالله در شمال جده و شهر سیلک در شمال کویت است که بلندترین ساختمان آینده جهان را در خود جای خواهد داد.
2- شرکت نفت دولتی عربستان سعودی، آرامکو، سود بی‌سابقه‌ای را برای سال ۲۰۲۲ ثبت کرد. این شرکت شاهد افزایش ۴۷ درصدی درآمد خالص خود به ۱۶۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ بود، زیرا قیمت جهانی نفت در پی حمله روسیه به اوکراین افزایش یافت. البته غول‌های نفتی دیگر مانند اکسون موبیل، شورون و شل هم سودهای بی‌سابقه‌ای را برای سال ۲۰۲۲ گزارش کردند. در سال گذشته، هزینه‌های آرامکو برای مخارج سرمایه‌ای که عمدتاً شامل سرمایه‌گذاری در تولید نفت و گاز طبیعی می‌شود، به ۳۷.۶ میلیارد دلار رسید که ۱۸درصد نسبت به سال قبل افزایش داشت. جالب اینجاست که عربستان از درآمدهای نفتی خود در مسیر توسعه انرژی‌های جدید استفاده مي‌کند. امین ناصر، مدیرعامل آرامکو در بیانیه‌ای گفته است آرامکو برای استفاده از مزایای منحصر به فرد خود، بزرگترین برنامه سرمایه‌گذاری در تاریخ خود را آغاز کرده است. تمرکز ما تنها بر توسعه نفت و گاز نیست و در فناوری‌های جدید کم کربن نیز سرمایه‌گذاری می‌کنیم.
خلاصه اینکه تداوم تحریم و عدم توسعه میادین نفت و گاز و عدم افزایش تولید و به تبع آن صادرات نفت، از هر زاویه‌ای که بنگریم به ضرر ماست؛ چراکه مي‌توانیم پول نفت را در مسیر رفاه مردم به کار بگیریم، البته اگر عزمی برای فراهم ساختن زمینه تحقق این هدف باشد.