گره مذاکرات وین و سرنوشت اوکراین

گفت و گوی ویدیویی هفته گذشته «ولادیمر پوتین» با «جو بایدن» نشان داد که اعضای کلوپ قدرتمندان شاید با یکدیگر دست به یقه بشوند اما وارد زد و خورد مستقیم نمی شوند. روند بده و بستانی که پس ازجنگ جهانی دوم بین بلوک شرق و غرب نهادینه شده بود؛ همچنان ادامه دارد.
در خلال چانه زنی روسای جمهوری آمریکا و روسیه پرونده قطوری از اختلافات مطرح شد که با موضع گیری های ثانویه کاخ سفید و کرملین بهتر می توان تحلیل کرد. کرملین رسما از طرف مقابل خواسته بود که نیروهای ناتو از مرزهای روسیه دور شوند. روسیه که از بازی ناتو با اعصاب مسکو خسته شده است، در حال برنامه ریزی برای یک اقدام پیش دستانه است تا کار را یکسره کند.
 مدتی است که رسانه های آمریکایی می گویند که ارتش سرخ آماده ورود به مناطق شرقی اوکراین شده است که یادآور ضمیمه شدن شبه جزیره کریمه به خاک روسیه است. موضع گیری تند پوتین در دفاع از روس تبارهای اوکراین هم نشان می دهد که کرملین خیالاتی در سر دارد.
کی یف، سرزمین حاصلخیزی که بین غرب و شرق دست به دست می شود؛ دلخوش به وعده های رئیس جمهوری آمریکاست. نکته اینجاست که بایدن، بدل «نویل چمبرلین» نخست وزیر بریتانیا در حوالی سال 1940 و پیش از جنگ جهانی دوم است که به علت ترس از حکومت هیتلر از قدرت برکنار شد.
مساله اساسی برای واشنگتن این است که آمریکا در ماجرای خروج از افغانستان شاهد خدشه دار شدن پرستیژ ایالات متحده بود. حالا آنها نیازمند اعاده حیثیت هستند اما امکان تقابل با روسیه را ندارند. «آنتونی بلینکن» وزیر امورخارجه مداخله گر آمریکا می خواهد ماجرای معامله بزرگ 2010«باراک اوباما» با «دیمیتری مدودیف» را تکرار کند. در آن ماجرا اتفاقی که رخ داد این بود که روسیه و آمریکا درباره ایران و اوکراین تفاهم کردند که در نتیجه آن قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران صادر شد و «یولیاتیموشنکو» غرب گرا در کی یف از قدرت برکنار شد.
امروز که روس ها در زمین و فضا دست برتر دارند، کرملین می تواند امتیازات بیشتری را از واشنگتن مطالبه کند. واقعیت دردناک برای آمریکا این است که  کرملین شرق اوکراین و مناطق روس نشین را همانند کریمه ضمیمه خاک روسیه خواهد کرد و ناتو هیچ کاری انجام نخواهد داد. همزاد تاریخی این اتفاق را شاید در ماجرای دیوار برلین بتوان جست و جو کرد.
امروز دست اروپا و مشخصا آلمان زیر ساتور نورداستریم 2  است که بدون نیاز به اوکراین، گاز روسیه را به غرب اروپا می رساند. روسیه در آستانه فصل سرما به خوبی، هژمونی انرژی گازپروم را در راستای مقاصد سیاسی مورد بهره برداری قرار می دهد.
در این میان ، واشنگتن تمام تلاش خود را به کار بسته است تا به موازات مذاکرات وین، تنور تنش های اوکراین در مرزهای روسیه و دریای سیاه را داغ کند. آمریکایی ها به هر قیمتی می خواهند خاطره معامله بزرگ را زنده کنند تا یک اقدام احتمالی علیه ایران در مقابل چشم پوشی از شرق اوکراین بین طرفین رد و بدل شود.
گره مذاکرات وین و سرنوشت اوکراین، برای ایران فرصت و تهدید را در دل یکدیگر همراه دارد. دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی باید متوجه باشد که در مذاکرات وین و در عرصه روابط بین الملل، منافع ملی مافوق همه ژست ها، لبخندها یا اخم های دیپلماتیک است. در کسری از ثانیه این امکان وجود دارد توطئه اسرائیل برای اجماع سازی علیه ایران به نتیجه برسد. اسرائیلی ها با ارتباطاتی که در مسکو و واشنگتن دارند به دنبال ایفای نقش کاتالیزور در معامله آمریکا و روسیه را داشته باشند.
خبر خوب برای تهران این است که آمریکا در ماجرای تجزیه احتمالی اوکراین همانند ماجرای شبه جزیره کریمه دست و پا بسته است که این موضوع تمایل روس ها برای بده و بستان را کمرنگ می کند.