قیمت در بورس مثل همه بازارها بر اساس «عرضه و تقاضا» تعیین می شود. به عبارت دیگر همه پارامترهای تاثیرگذار در این بازار، از اخبار و تحولات سیاسی گرفته تا انگیزه های روانی و اجتماعی که باعث توجه به یک بازار یا بی اعتمادی به آن می شود، در وهله اول تاثیر خود را بر عرضه (مقدار کالا و خدماتی که تولیدکنندگان حاضرند در قیمتهای مختلف در اختیار مصرفکنندگان قرار دهند) و تقاضا (مقدار کالا و خدماتی که مشتریان با توجه به قیمت کالا درخواست میکنند) می گذارد و تغییرات کمی در میزان این دو فاکتور، نهایتا بازار را در قیمت و مقدار معینی به تعادل میرساند.
با توجه به اینکه بورس در ماه های اخیر برخلاف روندی که در چهار ماه آغازین سال داشت، وضعیتی مطلوب برای سرمایه گذارانش نداشته است، این سوال شاید مهمترین سوال سرمایه گذاران بازار سرمایه است که آیا می توان به پایان این روند امیدوار بود و توقع رونق دوباره بورس را داشت. یکی از بهترین راه ها برای پاسخگویی به این سوال بررسی میزان عرضه و تقاضا در این مدت است زیرا همچنان که در بالا بیان شد برآیند همه فاکتورها و عوامل مختلف اجتماعی، سیاسی و ... (که شاید شمارش و تحلیل همه آنها ممکن نباشد) در عرضه و تقاضا نمود می یابد. خریداران و فروشندگان «حقیقی و حقوقی» دو دسته قابل تفکیکی هستند که عرضه و تقاضا را در بورس شکل می دهند. حقوقی ها اگرچه می توانند در کوتاه مدت و گاهی به شکل انفجاری، یک سهم را دچار افت یا افزایش قیمت کنند اما این حقیقی ها هستند که در درازمدت و با گستردگی همه بازار، عرضه و تقاضا را شکل می دهند و قیمت ها را تعیین می کنند.
به این ترتیب برای پاسخگویی به سوال بالا، می توان به طور مشخص سراغ ورود و خروج پول توسط افراد حقیقی در بازار بورس رفت و نشان داد که روند عرضه و تقاضا در بورس چه سمت و سویی دارد؟
بررسی ورود پول حقیقی به بورس نشان می دهد که از آغاز سال تا ۲۰ مرداد ورود پول حیقیقی به طور مستمر به بورس ادامه داشت و تنها استثنا در این میان روزهای پایانی اردیبهشت ماه و آغاز خرداد ماه بود که دقیقا در آن مقطع بورس دچار ریزش شد. به این ترتیب در فروردین ماه بیش از ۲۱ هزار میلیارد تومان پول حقیقی وارد بورس شد. این عدد در اردیبهشت ماه به ۳۰ هزار میلیارد تومان رسید و در خرداد ماه نیز با ورود ۱۲ هزار میلیارد تومان دیگر مجموعا ۶۲ هزار میلیارد وارد بورس شد. در پایان تیرماه ، مجموع پولهای حقیقی وارد شده به بورس بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بود و این رقم تا ۱۵ مرداد به مرز ۱۴۰ هزار میلیارد تومان رسید. هفته کاری بعد از این تاریخ (۱۹- ۲۲ آبان) اولین نشانه های اصلاح در بورس بر اساس خروج پول حقیقی از بورس نمایان شد. از این تاریخ به بعد تا پایان شهریور در اکثر روزها میزان خروج پول حقیقی از بورس بیش از ورود پول جقیقی بود و به این ترتیب در این مدت بیش از ۲۲ هزار میلیارد تومان از بورس خارج شد.
این روند به همین صورت تا ۱۴ مهر هم ادامه داشت اما میزان خروج پول حقیقی در دو هفته آغازین مهر ماه نسبت به ماه قبل کمتر بود. به طوری که خروج پول در این دو هفته کمتر از ۸ هزار میلیارد تومان بود. اما آنچه بیشتر مدنظر این یادداشت است ، میزان ورود و خروج پول حقیقی در ده روز اخیر در بورس است. از پانزدهم مهر تا ۲۳ مهر، بازار سرمایه مجموعا ۷ روز کاری داشته است که در چهار روز از این هفت روز ورود پول حقیقی بیشتر از خروج پول بوده است که این وضعیت در طول دو ماه اخبر بی سابقه است. همچنین این وضعیت باعث شده که میزان پول حقیقی وارد شده به بورس در طول این مدت در مجموع رشد مختصری داشته باشد که مجموعه این شرایط نشان می دهد که روند خروج بالای پول حقیقی از بورس پایان یافته و به این ترتیب می توان پایان دوران اصلاح یا کاهش ارزش بازار سرمایه را اعلام کرد و پیش بینی کرد که از هفته پیش رو، بورس حرکت صعودی خود را – البته با شیب ملایم – آغاز خواهد کرد.
*کارشناس ارشد امور اقتصادی