چرا ایرانیها کارشان را تغییر میدهند؟

به اعتقاد کارشناسان بازار کار دلایل جابه‌جایی و ترک شغل در ایران به‌طور مستقیم با ماهیت شغل، حقوق و مزایا،‌ امنیت شغلی و جایگاه و موقعیت اجتماعی آن در ارتباط است؛ به‌همین دلیل درصدی از نیروهای کار در میانه راه تصمیم‌ می‌گیرند شغل خود را تغییر داده و با ترک شغل، تجربه جدیدی را در جایی دیگر آغاز کنند.
به گزارش ایسنا، بررسی وضعیت ترک شغل در پنج سال گذشته نشان می‌دهد از بین عواملی که موجب ترک شغل بیکاران ۱۰ ساله و بیشترِ افراد قبلا شاغل شده، چهار عامل بیش‌ترین تاثیرگذاری را در تغییر شغل افراد داشته است.
نکته قابل توجه این که در سال ۱۳۹۵ نیز چهار عامل مذکور به عنوان عوامل اصلی موثر در ترک شغل بیکاران قبلا شاغل بوده است."بیکاران قبلا شاغل" به افراد بیکاری گفته می‌شود که قبلا شاغل بوده و طی دوره زمانی مرجع در جست‌وجوی کار بوده یا تمایل به انجام کار داشته‌اند.
بر اساس این گزارش،"موقتی بودن کار" به‌عنوان عامل مهم و تاثیرگذار ترک شغل در ایران محسوب می‌شود که ۲۵ درصد کل ترک شغل‌ها را به خود اختصاص داده است. هم‌چنین ۱۶.۳ درصد افراد به‌دلیل "پایین بودن درآمد" به ترک کار تن می‌دهند. ۱۴ درصد ترک شغل‌ افراد نیز به‌دلیل "اخراج یا تعدیل نیرو" صورت گرفته است؛‌ بنابراین موضوعات مربوط به قراردادهای کار، حقوق و دستمزد و امنیت شغلی که در طول سال‌های اخیر از مباحث اساسی و چالشی بین نمایندگان کارگری و کارفرمایی کشور به شمار رفته، بیش‌ترین تاثیر را در ریزش و جابه‌جایی نیروی کار داشته است. هم‌چنین ۱۳.۵ درصد افرادی که به‌عنوان سرباز مشغول به کار می‌شوند، با "پایان دوره خدمت وظیفه" به جمع بیکاران می‌پیوندند.
نتایج طرح آمارگیری نیروی کار کشور در سال ۱۳۹۶ نشان می‌دهد که از حدود ۳.۲ میلیون نفر بیکار کشور در این سال، حدود ۱.۸ میلیون نفر بیکار قبلا شاغل ۱۰ ساله یا بیش‌تر بوده‌اند. مردان نزدیک به ۱.۶ میلیون نفر از این افراد را تشکیل داده‌اند و عموما در این زمینه دارای آمارهای به مراتب بالاتری از زنان هستند که نشان‌دهنده نگرانی بیش‌تر مردان به‌عنوان سرپرستان خانوار برای از دست دادن شغل و ترس از بیکار شدن است.

علاوه بر چهارعامل مذکور، عوامل دیگری در ترک شغل افراد موثر بوده که از جمله آن‌ها می‌توان به مسایل خانوادگی، تعطیلی دائمی کار، فصلی بودن کار، بیماری بازنشستگی، جابه‌جایی محل کار، مهاجرت، تحصیل یا آموزش و کهولت سن اشاره کرد.
نتایج این آمارگیری نشان می‌دهد که تعداد افرادی که در سال ۱۳۹۶ به‌دلیل بیماری ناچار به ترک شغل خود شده‌اند، در مقایسه با سال ۱۳۹۵ بیش‌تر بوده است. درعین حال افرادی که در سال ۱۳۹۵ به دلیل مسایل خانوادگی، بازنشستگی، مهاجرت یا تحصیل،‌ فصلی بودن کار یا تعطیلی دائمی کارگاه، شغل خود را ترک کرده‌اند، بیش‌تر از سال ۱۳۹۶ بوده است.
علیرضا حیدری - کارشناس حوزه کار - با ارزیابی این مساله به ایسنا می‌گوید: فراموش نکنیم که تغییر یک متغییر کلان اقتصادی می‌تواند ابعاد و گستره تغییرات اجتماعی و اقتصادی را به‌دنبال داشته باشد و با توجه به میزان نفوذ آن متغیر در اجزای مختلف اقتصاد، تاثیرگذاریش هم متفاوت باشد. طبعا اتفاقی که امسال در بحث تغییر ارزش پول ملی افتاد و از اواخر سال گذشته شروع شد، شیب تندی داشت و این تغییر موجب شد متغیرهای وابسته به چنین متغیر مستقلی به شدت از خود عکس‌العمل نشان بدهند.
وی ادامه داد: متغیر وابسته تابعی از متغیر مستقل است و رفتار و تغییرات خود را با آن متناسب می‌کند لذا هرچه شدت آن زیادتر باشد اثربخشی آن متغیرهای وابسته بیش‌تر خواهد شد. تهران قطب اقتصاد است و هرچیزی که در آن ایجاد جذابیت کند، باعث می‌شود مهاجرت از سایر نقاط به تهران صورت گیرد ولی وقتی این رویه برعکس شود، با مهاجرت معکوس مواجه می‌شویم چون درآمدها کفاف هزینه اقامت در تهران را نمی‌دهد و لذا شهرک‌های اقماری تهران اولین گزینه برای مهاجرت خواهد بود.
این کارشناس حوزه کار با بیان این که متغیر "موقتی بودن کار" متعلق به امروز یا وابسته به نرخ دلار و ارزش پول ملی نیست، افزود: موقتی بودن کار منجر به مهاجرت معکوس نمی‌شود ولی به واسطه کاهش درآمد موجب بیش‌تر شدن هزینه‌های زندگی می‌شود و این کار اقتصادی نیست که فعالیتی را شروع کنیم که درآمدش پوشش هزینه‌ها را ندهد، درنتیجه انگیزه فرد برای جابه‌جایی شغل و کسب درآمد بیش‌تر، افزایش می‌یابد.
به گفته حیدری، در شرایطی که نمی‌توان درآمدها را کاهش داد،‌ باید به سمت کاهش هزینه‌ها متناسب با درآمد موجود برویم و برای کاهش هزینه‌ها ناچار به ترک شغل و یافتن درآمد بیش‌تر هستیم.