تفاوت تعزیه‌های امروز با گذشته

یک تهران‌پژوه معتقد است: تعزیه‌ امروز خصوصیات تعزیه‌های سال‌های گذشته را ندارد و نمی‌توان درهر تعزیه‌ای که برگزار می‌شود، راه و منش تعزیه‌های گذشته را به درستی دید.
به گزارش ایسنا، نصرالله حدادی در تور محرم‌گردی سفرنویس اظهار کرد: هنرهای آئینی وام‌دار تعزیه است و هیچ شعر و ترانه ایرانی وجود ندارد که از تعزیه وام نگرفته باشد. در واقع تعزیه، هنر آئینی و سنتی ماست، هنر نمایشی و موسیقی که از نسل‌های قبل به جا مانده است،‌ اما به نظر می‌رسد به جز یکی دو نفر از آخرین باقی‌مانده‌های نسل‌ِ تعزیه‌خوان‌ها، مانند آقای عزیزی دیگر تعزیه و تعزیه‌خوانی که پایبند اصول گذشته باشد نداریم.
وی در ادامه با روایتی از واقعه عاشورا گفت: تعزیه فقط برای عزا نیست بلکه شادی را هم در برمی‌گیرد. تکیه‌ای مانند رضاقلی خان که از ابتدا فضای مناسبی برای برگزاری تعزیه بود تا چند سال پیش نیز چنین روندی را دنبال می‌کرد، اما به مرور زمان و با از بین رفتن بخش‌هایی از این تکیه به مرور نیز این سنت در قدیمی‌ترین تکیه‌ی تهران از بین رفت.
او با بیان این که خط تعزیه از تبریز به عنوان نخستین پایتخت صفوی شروع شد و به قزوین رسید، اظهارکرد: با توجه به اینکه خاندان صفوی از اردبیل بلند شدند، نخستین پایتخت تعزیه را تبریز می‌نامند، در ادامه با انتقال این خاندان به قزوین و سپس اصفهان مسیر تعزیه به سمت شهرهای دیگر نیز کشیده شد.
وی در ادامه با اشاره به این‌که از گذشته بیشتر تعزیه‌خوان‌ها تمایل بیشتری برای «مخالف‌خان» داشتند، افزود: آن‌ها معتقد بودند ثواب بیشتری از این کار می‌گیرند.
حدادی با بیان این‌که درصد زیادی از رفتار و فیزیک تعزیه‌خوان‌های گذشته با امروز متفاوت است، ادامه داد: در گذشته در تعزیه «اخلاص»، «وفادار بودن به متنِ اصلی» و «وارد بودن نسبت به موسیقی‌ ایرانی» همیشه مدنظر بود، اما معتقدم تعزیه‌خوان‌های امروزی توجه چندانی به این موارد نمی‌کنند و در واقع به مرور این آئین سنتی در حال برخی تغییرات است.
این تهران‌شناس افزود: امکان داشت در گذشته فرد کاملا بی‌سواد باشد اما چون سینه به سینه چنین آئینی را با خود منتقل می‌کرد می‌توانست آن را به بهترین نحو انجام دهد، ولی امروز اخلاص در تعزیه‌خوان‌ها بسیار کمتر دیده می‌شود. در تعزیه‌های امروزی، نقش‌خوان امام حسین (ع) سوار بر اسب بلندگو در دست می‌گیرد، که این کار مردم را از حال و هوای تعزیه دور می‌کند.
او اضافه کرد: از سوی دیگر کمتر از گذشته تعزیه‌خوان‌های قدیمی طومارهای اصیل را می‌شناسند و سراغ آن‌ها می‌روند، در گذشته دست‌کم سراغ مقتل‌هایی «لهوف سیدبن طاووس» یا «خوازمی» می‌رفتند و با استخراج مقتل‌خوانی‌های درست  به بهترین نحو تعزیه را اجرا می‌کردند.
وی با تاکید بر این‌که خاصیت تعزیه از گذشته تا امروز این بوده که مردم را با واقعیت و عینیت عاشورا آشنا کند، ادامه داد: امروز در سه شهر قزوین،‌ طالقان و اصفهان می‌توان بهترین آئین تعزیه‌خوانی را دید.